Konflikt pokoleń. Omów zagadnienie na podstawie Tanga Sławomira Mrożka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Wstęp (wprowadzenie):

Zespół Kombi śpiewał, że „każde pokolenie ma własny czas / każde pokolenie chce zmienić świat”. Dzieci często wyrażają światopogląd odmienny od rodziców – nierzadko jest to stanowisko całkowicie odwrotne. Zjawisko to nie jest niczym nowym, pojawiało się już setki lat temu. W związku z tym konflikt pokoleń jest motywem o bogatej tradycji. Każde pokolenie kierowało się własnymi zasadami i próbowało ustanowić swój porządek – wierzyło bowiem, że tylko w ten sposób można nadać życiu sens.

Rozwinięcie („Tango”):

Sławomir Mrożek przedstawił w „Tangu” konflikt pokoleń w groteskowy, sprzeczny z tradycją literacką sposób. Strażnikiem moralności i piewcą tradycji nie było najstarsze pokolenie (Eugeniusz i Eugenia), lecz najmłodsze, reprezentowane przez Artura. To właśnie on sprzeciwiał się moralnemu rozkładowi i domagał się powrotu do dawnych zasad. Strofował członków rodziny, wysyłał babcię na katafalk, kazał Eugeniuszowi założyć na głowę starą klatkę dla ptaków. Nie podobało mu się, że babcia ubierała się jak nastolatka, Eugeniusz zakładał krótkie spodenki, Stomil chodził w piżamie i zajmował się sztuką, a Eleonora oddawała się swobodzie seksualnej. W odpowiedzi na zachowania domowników Artur podjął próbę wprowadzenia nowego-starego porządku. Uznał, że dzięki tradycyjnemu ślubowi (oraz rekwizytom takim jak zabytkowy aparat fotograficzny czy elegancka odzież) możliwe będzie nadanie życiu jakiegoś sensu. Doszukiwał się w tradycji szansy na zwalczenie moralnego rozpasania, wywołanego brakiem zasad.

Działania Artura wpisywały się w klasyczną definicję konfliktu pokoleń, w którym młodsi sprzeciwiali się zasadom świata wymyślonym przez starszych. Chociaż młodzieniec uważał, że w świecie pozbawionym norm nie było wobec czego się buntować, tak naprawdę podjął próbę walki ze status quo. Nie była to próba udana (Artur zginął od ciosu Edka), niemniej jednak zasygnalizował potrzebę wprowadzenia nowego porządku. Artur był sfrustrowany postawą domowników (Stomil dawał przyzwolenie na bunt, wręcz zachęcał syna do sprzeciwu), ale ostatecznie wykonał działanie. Nowy porządek nie zdołał się jednak utrzymać wskutek słabości Artura zdominowanego przez prostaka Edka.

Rozwinięcie (kontekst):

Literacka tradycja konfliktu pokoleń sięga najwcześniejszych epok. Młodzi od zawsze próbowali zmienić porządek świata i sprzeciwiali się temu, co stare. Adam Mickiewicz wraz z innymi romantykami odrzucali kult racjonalizmu („szkiełka i oka”) na rzecz uczuć, natomiast futuryści próbowali nowych sposobów na wyjście poza formę (wierzyli, że jest ona uciskiem uniemożliwiającym dalszy rozwój).

Zakończenie (podsumowanie):

Wykreowany przez Mrożka konflikt pokoleń – choć w wielu aspektach ukazany groteskowo i na opak – wpisuje się w tradycyjne rozumienie problemu jako spór młodych ze starymi o wartości. Kolejne pokolenia wychowywały się na zgliszczach aksjologicznych rewolucji i dostrzegały wady nowych porządków świata. Nie widziały w nich miejsca dla siebie, dlatego próbowały wykreować nową rzeczywistość odpowiadającą aktualnym problemom.