Jeśli to czytasz — daj mi znać 🧡 na swoim ulubionym kanale:

Bolesław Prus - Lalka - streszczenie i opracowanie - produkt ze sklepu Baba od polskiego
Bolesław Prus - Lalka - streszczenie i opracowanie - produkt ze sklepu Baba od polskiego

Pełne opracowanie i streszczenie „Lalki” Bolesława Prusa (czas akcji, miejsce akcji, bohaterowie, język, motywy, konteksty, symbole, geneza, typy bohaterów, grupy społeczne – tabela na 50 stron) znajdziesz w MOIM SKLEPIE.

Jeśli to czytasz — daj mi znać 🧡 na swoim ulubionym kanale:

Wstęp (wprowadzenie):

Jedną z najważniejszych idei pozytywizmu była praca organiczna, czyli pogląd, zgodnie z którym każdy człowiek powinien rozwijać się i wpływać na poprawę warunków życia innych ludzi. Podstawą tej idei było przekonanie, że społeczeństwo przypomina żywy organizm – aby mógł on prawidłowo funkcjonować, każda komórka powinna być zdrowa i silna. Z tego względu w epoce pozytywizmu jednostka miała swoje obowiązki względem zbiorowości, każdy jednak realizował je na swój sposób.

Rozwinięcie („Lalka”):

Stanisław Wokulski, główny bohater „Lalki” Bolesława Prusa, realizował ideę pracy organicznej poprzez filantropię. Wykorzystywał swój majątek, aby poprawiać warunki życia napotkanych ludzi, na przykład Węgiełka i Marianny. Nie dał im jednak pieniędzy, lecz wpłynął na to, aby sami mogli się rozwijać. Wsparcie z jego strony nie polegało na przekazywaniu gotówki, lecz na pomocy w zdobywaniu nowych umiejętności, naprowadzaniu na dobrą drogę i zapewnianiu pracy. Wysłał Mariannę do szkoły przy klasztorze magdalenek, aby tam odmieniła swoje życie, nauczyła się pracowitości i wrażliwości na drugiego człowieka. Z kolei Węgiełkowi dał pracę, ponieważ był pod wrażeniem jego życiowej zaradności i ambicji. Wyciągnął w ten sposób obie postaci z biedy i sprawił, że stały się sprawnie działającymi trybikami w wielkiej machinie, jaką było społeczeństwo.

Jednocześnie jednak w „Lalce” ukazany jest także inny obowiązek jednostki wobec zbiorowości – troska o jej bezpieczeństwo. Geist, wynalazca, który pracował nad metalem lżejszym od powietrza, miał opory przed podzieleniem się swoim odkryciem ze światem. Dostrzegł bowiem skłonność ludzi posiadających władzę i majątek do wykorzystywania wynalazków przeciwko słabszym. Szlachetne wynalazki przyczyniały się do szerzenia głupoty i występków zamiast do ich zwalczania. Jak sam wskazał, byłby gotów przekazać swoje odkrycie wyłącznie prawdziwemu człowiekowi – czyli osobie uczciwej, która byłaby w stanie wykorzystać metal lżejszy od powietrza w celu poprawienia sytuacji społeczeństwa.

Rozwinięcie (kontekst):

Obowiązki jednostki wobec zbiorowości nie są jednak wyłączną domeną pozytywizmu. W tekstach literackich innych epok również pojawiały się różne oczekiwania wobec poszczególnych postaci – zazwyczaj były one związane z zawodem, pozycją społeczną lub pochodzeniem. Ignacy Krasicki w satyrze „Do króla”, oprócz pozornej krytyki Stanisława Augusta Poniatowskiego i realnej krytyki szlachty, podjął temat artystów, którzy sławili swoich mecenasów. Wyśmiał w ten sposób poetów uzależniających swoje działania od otrzymanego wynagrodzenia. Zrealizował więc swoją powinność jako artysta – komentowania rzeczywistości i wskazywania jej wad.

Istotnym obowiązkiem może być także ten, który ciążył na Gospodarzu – jednym z bohaterów „WeselaStanisława Wyspiańskiego. Jego pierwowzorem był Włodzimierz Tetmajer, przedstawiciel inteligencji, który zasymilował się z ludnością wiejską. Przyjął misję zjednoczenia skłóconego społeczeństwa (którego przedstawicieli gościł u siebie w domu). Otrzymał też od Wernyhory wezwanie do wzięcia odpowiedzialności za cały naród. Później jednak Gospodarz zrezygnował z tego zadania i przekazał złoty róg Jaśkowi, który następnie go zgubił. Rolą jednostki w „Weselu” (a dokładniej: rolą inteligenta) było więc zjednoczenie ludności – według Wyspiańskiego było to warunkiem odzyskania niepodległości.

Zakończenie (podsumowanie):

Człowiek jest istotą społeczną, a społeczeństwo jest tworzone przez zbiór jednostek, które działają wspólnie na rzecz jakiegoś celu. W pozytywizmie kładziono szczególny nacisk na rozwój całej zbiorowości (każda jednostka miała obowiązek stawać się coraz lepsza), a także oczekiwano określonych działań ze strony silniejszych. Ich obowiązkiem było między innymi bogacenie się i dawanie szans na rozwój innym. Z kolei w innych epokach najważniejsze obowiązki spoczywały na barkach osób wykonujących konkretne zawody – artyści mieli być ostrymi krytykami wad, natomiast osoby o odpowiednim statusie (tak jak Gospodarz w „Weselu”) mieli za zadanie zjednoczyć społeczeństwo podzielone na dwie wrogie grupy.

Zbiór opracowań zagadnień z puli pytań jawnych na maturę ustną 2024 z języka polskiego pozwoli Ci jeszcze lepiej przygotować się do egzaminu! W ebooku omawiam wszystkie zagadnienia z „Lalki” Bolesława Prusa oraz podaję konteksty z innych lektur obowiązkowych. Znajdziesz tu między innymi omówienie tematu „Obowiązki jednostki wobec zbiorowości” na podstawie „Lalki”.

Jeśli to czytasz — daj mi znać 🧡 na swoim ulubionym kanale:

Bolesław Prus - Lalka - streszczenie i opracowanie - produkt ze sklepu Baba od polskiego
Bolesław Prus - Lalka - streszczenie i opracowanie - produkt ze sklepu Baba od polskiego

Pełne opracowanie i streszczenie „Lalki” Bolesława Prusa (czas akcji, miejsce akcji, bohaterowie, język, motywy, konteksty, symbole, geneza, typy bohaterów, grupy społeczne – tabela na 50 stron) znajdziesz w MOIM SKLEPIE.

Jeśli to czytasz — daj mi znać 🧡 na swoim ulubionym kanale:

Chcesz zapisać się na korepetycje?