Wstęp (wprowadzenie):

Jed­ną z naj­waż­niej­szych cech eto­su rycer­skie­go był honor, któ­ry obja­wiał się mię­dzy inny­mi w sza­cun­ku dla prze­ciw­ni­ka oraz dba­ło­ści o rów­ne szan­se w poje­dyn­ku. Rycer­ska rywa­li­za­cja mia­ła wyło­nić naj­sil­niej­sze­go – wyma­ga­ła jed­nak ety­ki wal­ki. Wszel­kie pod­stęp­ne dzia­ła­nia, cho­ciaż mogły przy­czy­nić się do zwy­cię­stwa, były uzna­wa­ne za nie­ho­no­ro­we, w związ­ku z czym nie były praktykowane.

Rozwinięcie („Konrad Wallenrod”):

Kon­rad Wal­len­rod w swo­jej wal­ce z Zako­nem Krzy­żac­kim zła­mał wszel­kie zasa­dy eto­su rycer­skie­go. Zda­wał sobie spra­wę z wła­snej sła­bo­ści – wie­dział, że nie był­by w sta­nie poko­nać Krzy­ża­ków w otwar­tej wal­ce, dla­te­go uciekł się do pod­stę­pu. Cho­ciaż sam trak­to­wał swo­je dzia­ła­nie jako osta­tecz­ność (miał wie­le roz­te­rek moral­nych i trud­no mu było wyzbyć się hono­ru), tyl­ko w takiej meto­dzie widział szan­sę na ura­to­wa­nie Litwy. Został wybra­ny na Wiel­kie­go Mistrza Zako­nu Krzy­żac­kie­go, a następ­nie, po wypo­wie­dze­niu Litwie woj­ny, podej­mo­wał błęd­ne decy­zje i dopro­wa­dził swo­je woj­ska do poraż­ki. Spla­mił swój honor podwój­nie – nie tyl­ko dzia­łał pod­stęp­nie prze­ciw­ko Krzy­ża­kom, lecz tak­że uciekł z pola bitwy (w ten spo­sób zaprze­czył wyni­ka­ją­cej z eto­su rycer­skie­go odwa­dze). Jego wal­ka z Krzy­ża­ka­mi nie odby­wa­ła się na uczci­wych zasa­dach – Wal­len­rod pod­stę­pem zdo­był zaufa­nie, a następ­nie zyskał wła­dzę i mógł roz­ka­zy­wać swo­im prze­ciw­ni­kom. Nie była to rów­nież bez­po­śred­nia kon­fron­ta­cja – obo­wią­zek fak­tycz­ne­go zabi­ja­nia Krzy­ża­ków spadł na Litwi­nów, nato­miast Wal­len­rod ogra­ni­czył swo­je dzia­ła­nia do obie­ra­nia złej tak­ty­ki (np. dłu­go­trwa­łe­go oblę­że­nia Kow­na i Wilna).

Rozwinięcie (kontekst):

Trud­no jed­nak oce­niać Wal­len­ro­da nega­tyw­nie. Boha­ter widział w pod­stę­pie jedy­ną szan­sę na ura­to­wa­nie Litwy; nie kie­ro­wał się wła­snym inte­re­sem, lecz dobrem ojczy­zny. Uza­sad­nie­niem moty­wa­cji Wiel­kie­go Mistrza może być cytat z Nic­co­li Machia­vel­le­go sta­no­wią­cy mot­to utwo­ru: „Macie bowiem wie­dzieć, że są dwa spo­so­by wal­ki... trze­ba być lisem i lwem”. Cytat pocho­dzą­cy z „Księ­cia” wpi­sy­wał się w szer­szą per­spek­ty­wę wal­ki z wro­giem, jaką sto­so­wał Machia­vel­li. Wło­ski filo­zof kie­ro­wał się poli­tycz­nym reali­zmem – twier­dził, że cel uświę­ca środ­ki, a poli­ty­ka nie jest sfe­rą, w któ­rej obo­wią­zu­je moral­ność. Wszel­kie pod­stę­py słu­żą­ce wygra­nej były więc dozwo­lo­ne, ponie­waż etos rycer­ski był jedy­nie utopią.

Zakończenie (podsumowanie):

Adam Mic­kie­wicz przed­sta­wił w „Kon­ra­dzie Wal­len­ro­dzie” spo­sób wal­ki z wro­giem, sta­no­wią­cy oczy­wi­ste zaprze­cze­nie eto­su rycer­skie­go. Losy Wal­te­ra Alfa nie były jed­nak nawo­ły­wa­niem do utra­ty hono­ru, lecz roz­pacz­li­wym wyra­zem nie­mo­cy wobec wal­ki z prze­ciw­ni­ka­mi. Wieszcz naro­do­wy, korzy­sta­jąc z dorob­ku Machia­vel­le­go, doszu­ki­wał się w pod­stę­pie spo­so­bu na poko­na­nie wro­gów ojczy­zny (zabor­ców). Osta­tecz­ny wynik miał być waż­niej­szy od eto­su rycer­skie­go – staw­ką tej wal­ki była bowiem praw­dzi­wa wolność.

Zbiór opra­co­wań zagad­nień z puli pytań jaw­nych na matu­rę ust­ną 2024 z języ­ka pol­skie­go pozwo­li Ci jesz­cze lepiej przy­go­to­wać się do egza­mi­nu! W ebo­oku oma­wiam wszyst­kie zagad­nie­nia z „Kon­ra­da Wal­len­ro­da” Ada­ma Mic­kie­wi­cza oraz poda­ję kon­tek­sty z innych lek­tur obo­wiąz­ko­wych. Znaj­dziesz tu mię­dzy inny­mi omó­wie­nie tema­tu „Pod­stęp­ne meto­dy wal­ki z wro­giem jako zaprze­cze­nie eto­su rycer­skie­go” na pod­sta­wie „Kon­ra­da Wallenroda”.

  • Opracowanie pytań na maturę ustną 2024 – pełen zestaw 40 lektur

    150,00 VAT
    Dodaj do koszyka
  • Opracowanie pytań na maturę ustną 2024 – „Konrad Wallenrod”

    6,00 VAT
    Dodaj do koszyka

Ten temat (przedstawiony jako “Różne metody walki z wrogiem”) obowiązuje również na maturze ustnej w 2025!

  • Opracowanie pytań jawnych na maturę ustną 2025 – pełen zestaw 53 lektur

    150,00 VAT
    Dodaj do koszyka
  • Opracowanie pytań na maturę ustną 2025 – „Konrad Wallenrod”

    6,00 VAT
    Dodaj do koszyka

Jeśli to czy­tasz — daj mi znać 🧡 na swo­im ulu­bio­nym kanale: