Cechy komiksu na przykładzie „Kajka i Kokosza. Szkoły latania”

Nazwa „komiks” pochodzi z języka angielskiego, gdzie termin „comic strip” oznacza „komiczny pasek”. Pierwsze słowo odnosi się do humorystycznego charakteru wielu wczesnych komiksów, a „strip” nawiązuje do układu kadrów w formie paska, przypominającego sekwencje filmowe.

Komiks to specyficzna forma narracji wizualnej, w której historia jest opowiadana za pomocą obrazów rozwijających się w czasie i przestrzeni. Choć przypomina książkę, tekst jest w nim zastąpiony głównie rysunkami, które odgrywają dominującą rolę.

Początki komiksu mogą być kojarzone już z czasami starożytnymi. Niektórzy badacze uważają, że komiksy wywodzą się z początków sztuki rysunkowej, takich jak egipskie malowidła ścienne, które przedstawiały sceny z życia codziennego. W średniowieczu tworzono obrazkowe opowieści z krótkimi opisami, które uwieczniały bohaterskie czyny rycerzy, władców czy świętych.

Nowożytna historia komiksu rozpoczęła się w XIX wieku. W 1865 roku w Niemczech wydano książkę „Max i Moritz. Dzieje figlarzy w siedmiu psotach”, która była bogato ilustrowana, jednak nie spełniała wszystkich kryteriów współczesnego komiksu. Pierwszy komiks w dzisiejszym rozumieniu, czyli „The Yellow Kid” autorstwa Richarda Feltona Outcaulta, powstał w Stanach Zjednoczonych w 1896 roku, to w nim zastosowano dymki do przedstawienia wypowiedzi postaci.

Na początku komiksy ukazywały się w prasie w formie krótkich pasków (stripów) publikowanych w niedzielnych wydaniach gazet. Pierwszym komiksem wydanym w formie książki był „Funnies on Parade” z 1933 roku. Początkowo komiksy były tworzone głównie dla dorosłych. Dopiero Walt Disney wprowadził komiksy przeznaczone specjalnie dla dzieci.

W Polsce pierwsze komiksy dla dzieci stworzyli Kornel Makuszyński i Marian Walentynowicz, opisując przygody Koziołka Matołka i Małpki Fiki-Miki.

Cechy komiksu:

• Dymki i ramki – myśli bohaterów umieszczane są w chmurkach, wypowiedzi w dymkach, a narracja w prostokątnych ramkach.
• Duża liczba ilustracji – opierają się głównie na obrazach, które dominują nad tekstem.
• Krótki tekst – wypowiedzi bohaterów są zwięzłe i zapisane w dymkach.
• Odcinkowość – są często publikowane w seriach, co sprawia, że czytanie ich przypomina oglądanie serialu.
• Wyrazy dźwiękonaśladowcze – w komiksach występują onomatopeje, takie jak „bum!”, „trach!”, „bach!”.

Język komiksu – sposoby wyrażania różnych treści:

• Dźwięki – zapisane na obrazkach, zazwyczaj dużą, pogrubioną czcionką z wykrzyknikami.
• Krzyk – oznaczony pogrubioną czcionką; im głośniejszy krzyk, tym większa czcionka.
• Myśli bohaterów – zapisane w chmurkach nad głowami postaci.
• Wypowiedzi bohaterów – zapisane w dymkach prowadzących do ust postaci.
• Wypowiedzi grupy – mogą być umieszczone nad głowami mówiących lub w dymkach łączących wiele postaci.
• Wypowiedzi narratora – informacje o czasie, miejscu i okolicznościach zdarzeń znajdują się w prostokątnych ramkach, zwykle umieszczonych w górnej części obrazka.