Autor

Ferenc Molnár

Tytuł

Chłopcy z Placu Broni / Chłopcy z ulicy Pawła

Rodzaj literacki

epika

Gatunek literacki

powieść młodzieżowa

Data wydania

Epoka literacka

modernizm

Miejsce wydania

Budapeszt, Austro-Węgry

Czas akcji

1889, wiosna

Miejsce akcji

Budapeszt: szkoła, Plac Broni, Ogród Botaniczny, mieszkanie Nemeczka

Geneza

Ferenc Molnár po ukończeniu studiów w Genewie wrócił do Budapesztu. Był już znany w kraju i za granicą dzięki swojemu cyklowi reportaży. W rodzinnym mieście utrzymywał się głównie z pisania, większość czasu przesiadywał w ulubionej kawiarni New York. W 1906 roku spotkał swojego dawnego profesora z gimnazjum, który poprosił go o wsparcie w tworzeniu szkolnego tygodnika „Tanulók Lapja”. W taki sposób powstał pomysł wydania w odcinkach powieści dla młodzieży.

Problematyka

Problematyka powieści jest ponadczasowa. Grupa chłopców walczy o Plac Broni – miejsce zabaw, ale też miejsce dla nich szczególne, które traktują jako swoją małą ojczyznę. Tytułowi bohaterowie kierują się wartościami takimi jak honor, przyjaźń, lojalność, wierność, oddanie, wzajemna pomoc, braterstwo – które są uniwersalne i nadal aktualne.

Akcja powieści toczy się pod koniec XIX wieku.  Węgry znajdowały się wówczas pod panowaniem Austrii. W 1848 roku na krótko wywalczyły niepodległość, a w 1868, dzięki nieustającym dążeniom Węgrów, Cesarstwo Austriackie przekształciło się w Austro-Węgry. Całkowitą samodzielność Węgry jednak uzyskały dopiero po I wojnie światowej, w 1918 roku.

Typ narracji

narrator trzecioosobowy, wszechwiedzący (zna myśli i uczucia bohaterów)

Język

• liczne dialogi

• rozdział IX to zapis tajnego protokołu Wielkiej Księgi Związku Kitowców

Bohaterowie

Erno Nemeczek – najmłodszy z grupy chłopców z Placu Broni, miał jedenaście lat, był synem ubogiego krawca. Jasnowłosy, o delikatnych rysach twarzy, był najmniejszy, wątły, szczupły. Jako jedyny z grupy miał najniższą rangę wojskową – był szeregowcem, wykonywał wszystkie rozkazy. Pełnił funkcję sekretarza Związku Kitowców. Mimo wielu starań był przez kolegów niedoceniany. Postanowił zasłużyć na awans, dlatego zgłosił się jako ochotnik do pójścia razem z Boką do Ogrodu Botanicznego. Wykazał się męstwem i odwagą podczas samodzielnej wyprawy po odzyskanie chorągiewki. Był lojalny – odmówił przystąpienia do Czerwonych Koszul. Poczucie obowiązku i miłość do małej ojczyzny sprawiły, że mimo zakazu matki wyszedł z domu, żeby bronić Placu Broni.

Janosz Boka – przywódca chłopców z Placu Broni, miał czternaście lat. Zwracał uwagę na słowa, był poważny, rozważny, spokojny. Potrafił rozmawiać i łagodzić spory. Cieszył się autorytetem u chłopców. Postrzegany był jako rozsądny, mądry i sprawiedliwy. Dopóki nie był pewien zdrady Gereba, nie mówił o tym pozostałym chłopcom. Był wrażliwy – zdrada Gereba sprawiła mu przykrość. Potrafił jednak wybaczyć, dać drugą szansę. Był opiekuńczy – odprowadził chorego Nemeczka do domu.

Deżo Gereb – należał do grupy chłopców z Placu Broni, pochodził z zamożnej rodziny. Rywalizował o przywództwo z Boką i po przegranych wyborach postanowił dołączyć do Czerwonych Koszul. Był odważny, awanturniczy i zuchwały, ale wolał podstępem przejąć plac, przekupując stróża cygarami. Został uznany za zdrajcę, lecz dostał drugą szansę od Boki i mógł się zrehabilitować podczas bitwy. 

Feri Acz – był dowódcą Czerwonych Koszul, wrogów chłopców z Placu Broni. Był dobrze zbudowany, silny i odważny. Nie tolerował podstępu i nieuczciwości, dlatego nie spodobał mu się pomysł Gereba z przekupieniem Słowaka. Zależało mu na tym, aby zdobyć plac w honorowej walce. Docenił odwagę oraz lojalność Nemeczka, później szczerze martwił się o stan zdrowia chłopca.

Pozostali członkowie grupy chłopców z Placu Broni

Kolnay – syn lekarza, skarbnik, a potem przewodniczący Związku Kitowców. Nie dopełnił swoich obowiązków, co doprowadziło do wyschnięcia kitu. Kłócił się z Barabaszem, z którym pogodził się po śmierci Nemeczka.

Weiss – był przewodniczącym Związku Kitowców. Nazwał Nemeczka zdrajcą i polecił wpisać jego nazwisko do księgi małymi literami.

Barabasz – przechowywał pieczątkę Związku Kitowców. Szydził z Kolnaya, nie lubił go, ale pogodził się z nim po śmierci Nemeczka. 

Czonakosz – był odważny, uczestniczył w wyprawie do Ogrodu Botanicznego. Potrafił bardzo głośno gwizdać.

Rychter – syn adwokata. Ukradł znaczek od ojca dla Związku Kitowców, potem się bał konsekwencji swojego czynu.

Czele – członek Związku Kitowców. Wyróżniał się elegancją. Opiekował się chorągiewką, jego siostra uszyła chorągiewkę zarówno dla związku, jak i dla Placu Broni.

Pozostali członkowie Czerwonych Koszul

Bracia Pastorowie – dwaj bracia, którzy zawsze chodzili ze spuszczonymi głowami, patrząc przenikliwie na innych. Byli silni, wykorzystywali swoją przewagę fizyczną do niecnych celów, np. kradzieży kulek od młodszych. 

Sebenicz – był jednym z posłów Acza, podczas bitwy nosił chorągiew chłopców z Placu Broni. Nie był postrzegany jako najbystrzejszy, dwa razy błędnie pokierował pościgiem za Boką, Czonakoszem i Nemeczkiem.

Inne postacie

Profesor Rac – nauczyciel łaciny, który rozwiązał Związek Kitowców

Słowak -stróż placu, ma psa Hektora

Style/kierunki

W płatnej wersji pliku. 

Symbolika

W płatnej wersji pliku. 

Motywy literackie

W płatnej wersji pliku. 

Konteksty

W płatnej wersji pliku. 

Co jeszcze się omawia przy tej lekturze?

W płatnej wersji pliku. 

Streszczenie
i opracowanie

W płatnej wersji pliku.