Matury coraz bliżej, zatem byście usprawnili swoje umiejętności pisania wypracowań – seria wpisów, które dotyczą typów prac maturalnych. Z Waszych doświadczeń wiem, że interpretacja porównawcza (matura rozszerzona, drugi temat) jest najtrudniejsza, więc zacznijmy od niej. Później będzie już tylko łatwiej.
Zanim przystąpisz do pisania pracy, koniecznie wykonaj następujące czynności:
A. Przeczytaj uważnie oba teksty
B. Zaznacz istotne dla sensu utworów fragmenty, skomentuj je i podkreśl
C. Sporządź plan pracy wg poniższego schematu:
Wstęp: rozpoznanie
a. Znajdź nadrzędny sens łączący oba teksty (podajesz pełne imię i nazwisko autorów, informacje o tytułach ): najpierw jeden tekst, od razu drugi i podsumowanie.
b. Stwórz hipotezę interpretacyjną łączącą oba teksty. Teza może zawierać informacje z jakiego powodu/w jakim celu utwory zostały porównane; jaki sen obydwu utworów podkreśla to zestawienie.
Rozwinięcie: Uzasadnienie tezy/hipotezy argumentami dzięki wskazaniu (każda z kategorii może być oddzielnym akapitem):
- roli didaskaliów (obecność, dokładność, jakie tematy poruszają, czy są nieodłączną częścią utworu, ich styl, funkcja i język)
- postaci dramatu, czyli elementów sytuacji komunikacyjnych: nadawca komunikatu i odbiorca wypowiedzi – ich sposób wypowiadania się, skomplikowanie postaci, kanał komunikacyjny (bezpośrednia rozmowa, rozmowa telefoniczna), intencja komunikacyjna – w jednym i w drugim fragmencie i co wynika z podobieństw/ różnic;
- sytuacja komunikacyjna (przestrzeń, czas i akcja) – w jednym i w drugim fragmencie i co wynika z podobieństw/ różnic;
- kompozycji i funkcji tekstów: informatywna, impresywna, ekspresywna, poetycka – w jednym i w drugim fragmencie i co wynika z podobieństw/ różnic;
- cech stylu wypowiedzi i użytych środków językowych – w jednym i w drugim fragmencie i co wynika z podobieństw/ różnic;
- dosłownych i niedosłownych znaczeń poszczególnych elementów utworów – w jednym i w drugim fragmencie i co wynika z podobieństw/ różnic;
- przynależności gatunkowej tekstów – w jednym i w drugim fragmencie i co wynika z podobieństw/ różnic;
- kreacji świata przedstawionego (mimesis: realizm, naturalizm, behawioryzm, psychologizm; kreacjonizm: ekspresjonizm, impresjonizm, symbolizm, oniryzm itd.; a także występujące motywy literackie) – w jednym i w drugim fragmencie i co wynika z podobieństw/ różnic;
- właściwych kontekstów (np. filozoficzny, estetyczny, historyczny, biograficzny) – w jednym i w drugim fragmencie i co wynika z podobieństw/ różnic.
Zakończenie: Interpretacja uogólniająca.
a. Teza interpretacyjna wynikająca z odczytania całości– – w jednym i w drugim fragmencie i co wynika z podobieństw/ różnic.
b. Ocena i wartościowanie– w– w jednym i w drugim fragmencie i co wynika z podobieństw/ różnic.
c. Trzy wartości tekstów: poznawcze, etyczne, estetyczne– – w jednym i w drugim fragmencie i co wynika z podobieństw/ różnic.
D. Pisz!
→ Do perfekcji doprowadzi Cię dbałość o język, brak czasowników w formie osobowej i zdań pojedynczych. Styl naukowy możesz wytworzyć dzięki zastosowaniu czasowników, które nazwałam ŚWIĘTĄ TRÓJCĄ, są nimi: warto, trzeba, należy.
→ Unikaj też imiesłowów, zwykle uczniowie mają problem z ich prawidłowym zastosowaniem.
→ Jeśli wprowadzasz cytaty, musisz je przedstawić, zacytować i skomentować. Nigdy nie stosuj cudzych słów zamiast swoich. To ma być Twoja praca, a cytaty służą jedynie jako potwierdzenie argumentów.
→ Nie stosuj asekuracyjnych cudzysłowów – świadczą o brakach w słownictwie. Jeśli czujesz, że słowo nie pasuje stylistycznie, po prostu go nie pisz.
Powyższy plan jest jedynie propozycją, jednak warto się nim posługiwać zanim zdobędziecie wprawę w pisaniu – to jak z tańcem: najpierw odtwarzamy schematy, by później poczuć swobodę ruchu i wyrażać siebie.