Bajka to krótki utwór literacki, często wierszowany, o wyraźnym charakterze dydaktycznym, czyli ma przynosić jakąś naukę, mądrość. Gatunek ten wywodzi się ze starożytności. Łączy elementy epiki i liryki (jest więc gatunkiem synkretycznym). Bohaterami bajek są zwykle zwierzęta, rośliny, przedmioty lub ludzie, którzy mają wyraźne, jednoznaczne cechy. Postaci i zdarzenia w bajkach mają znaczenie alegoryczne, co oznacza, że prezentują one ogólnie przyjęte zasady moralne. Często na końcu bajki znajduje się sentencja lub morał, czyli złota myśl, podsumowująca naukę płynącą z utworu. Warto przypomnieć, że alegoria różni się od symbolu tym, że jest jednoznaczna, np. lis oznacza spryt, owca to głupota/ bezradność/ofiara; podkowa — szczęście; kobieta z wagą i zawiązanymi oczami — sprawiedliwość. Alegorie mogą zmieniać się w symbole, np. lis w „Małym Księciu” to nie spryt, tylko przyjaźń, mądrość; jednak w bajkach mamy zwykle do czynienia z alegoriami. 

To tylko część informacji o bajce, więcej znajdziesz w płatnej wersji pliku. 

O autorze

Ignacy Krasicki urodził się w 1735 roku w Dubiecku. Za namową rodziny wybrał karierę duchownego i uczył się u misjonarzy przy kościele Świętego Krzyża w Warszawie. Następnie powrócił do Małopolski i głównie przebywał na dworach magnackich, m.in. u Antoniego Lubomirskiego, Franciszka Potockiego i Hieronima Radziwiłła. W 1754 roku został kanonikiem katedralnym w Kijowie, a trzy lata później proboszczem w Przemyślu. Przyjął święcenia kapłańskie i otrzymał stanowisko koadiutora (pomocnika biskupa diecezjalnego lub opata, z prawem następstwa na jego stanowisku) opactwa w Wąchocku. Następnie wyjechał do Włoch na dalsze studia, a po powrocie do Polski został protegowanym Franciszka Salezego Potockiego, którego aktywnie wspierał. Po śmierci Augusta III rozpoczął pracę jako sekretarz prymasa Władysława Łubieńskiego. Następnie nawiązał relacje ze zwolennikami Stanisława Poniatowskiego, a po wyborze Poniatowskiego na króla Krasicki został jego kapelanem. 

To tylko część informacji o autorze, więcej znajdziesz w płatnej wersji pliku. 

„POTOK I RZEKA”

Treść

Potok z wierzchołka góry lecący z hałasem,
Śmiał się z rzeki; spokoగnie płynęła tymczasem.
Pogarda, Przemijanie,
Pycha, Rzeka
Nie stało wód u góry, gdy śniegi stopniały,
Aż z owego potoka strumyk tylko mały.
Co gorsza: ten, co zaczął z hałasem i krzykiem,
Wpadł w rzekę i na koniec przestał być strumykiem.

Bajka „Potok i rzeka” opowiada o dwóch różnych postawach życiowych, które symbolizują potok i rzeka. Płynący z góry z hałasem i krzykiem potok reprezentuje młodego człowieka, który jest głośny i zawsze musi wyrazić swoje zdanie. Jest pełen energii i pewności siebie. Spokojnie płynąca w dolinie rzeka symbolizuje zaś starszego człowieka, który jest pokorny, wyważony i rozsądny. Taka osoba osiągnęła życiową mądrość i potrafi działać bez zbędnego hałasu, z rozwagą i spokojem. Gdy na górze stopniał śnieg, potok stracił swoją siłę i stał się małym strumykiem. W końcu wpadł do rzeki i przestał istnieć jako oddzielny byt. Bajka pokazuje, że gwałtowność i hałas potoku były tylko chwilowe, a spokojny nurt rzeki okazał się trwalszy i stabilniejszy. Morał tej bajki jest prosty: ważniejsze jest działanie z rozsądkiem i spokojem niż szybkość i hałas, a mądrość i spokój przyjdą z wiekiem.