Komizm w „Zemście”: sytuacyjny, językowy i postaci [przykłady]

Komizm — efekt komiczny, czyli powodujący śmiech, który można uzyskać w utworze przez  sposób wypowiedzi postaci, wyolbrzymienie ich cech charakteru lub  wprowadzenie absurdalnych sytuacji.

Zwykle wyznaczamy trzy typy komizmu: 

a) językowy: żartobliwe powiedzonka, np. powtarzane przez Cześnika „mocium panie”, gry słów dotyczące dwuznaczności słowa „bezczelny”. 

b) postaci: przerysowane cechy postaci, które przez ten nadmiar mają wskazywać na wady, np. Józef Papkin i jego charakter, ale też Raptusiewicz jako typowy sarmata i pieniacz, Rejent — fałszywie pobożny i skromny. 

c) sytuacyjny:  zabawne  sytuacje, np. Papkina podczas bójki o mur chowa się jak tchórz, a później przechwala i nazywa lwem północy; scena, w której Cześnik dyktuje Dyndalskiemu list i usiłuje podszywać się w nim pod Klarę; warunki Klary, które przedstawia Papkinowi: „Jeśli nie chcesz mojej zguby, / Krokodyla daj mi, luby”.