Wstęp (wprowadzenie):

Artyści w swoich utworach często stosują idealizację bohaterów. Zabieg ten ma na celu stworzenie wzoru do naśladowania – postaci ukazywane są jako wolne od wad, ich życiu towarzyszą cuda i zwykle są to ludzie w pełni oddani Bogu. Zawarta w dziełach literackich wyjątkowość (i świętość) poszczególnych bohaterów służyła przede wszystkim tworzeniu panteonu. Dzięki niemu ludzie mogli na prostym przykładzie poznać cnoty, którymi należy się kierować w życiu.

Rozwinięcie („Kronika polska”):

Gall Anonim w „Kronice polskiej” opisał losy potomków Piasta. Szczególną uwagę poświęcił Bolesławowi III (Krzywoustemu). Historia cudu narodzin Bolesława została opisana już w pieśni poprzedzającej księgę pierwszą. Rodzice władcy błagali Boga o to, aby dał im syna. Odlali ze złota figurkę przypominającą człowieka i podarowali ją (wraz z wieloma innymi bogactwami) świętemu Idziemu w intencji narodzin potomka. Kiedy posłańcy zanieśli dobra do samej Prowansji, mieszkający tam mnisi przez trzy dni pościli, natomiast zanim wysłannicy zdążyli wrócić do Polski, żona Władysława zaszła w ciążę – tym samym Gall Anonim przedstawił Bolesława jako człowieka zesłanego przez samego Boga. Nie bez znaczenia były także opisy rodziców przyszłego króla. Gall Anonim opowiedział między innymi o dobroci matki Krzywoustego (była miłosierna, pomagała potrzebującym i nawet wykupiła chrześcijan z niewoli), a także o rycerstwie ojca, Władysława (warto zwrócić uwagę, że sam autor napomknął, jakoby nie wypadało mu nie wspomnieć też o losach ojca wielkiego księcia). Bolesław III został przedstawiony jako władca odważny i przezorny. Już jako mały chłopiec wykazywał się niespotykaną odwagą – samodzielnie zabił dzika, a później także i niedźwiedzia. Kiedy natomiast podrósł, ruszył na Pomorzan i sprawił, że zburzyli oni swój gród z obawy przed nadchodzącą zgubą. Dzięki temu, jako bohater wyróżniający się na tle zwykłych ludzi (jego narodziny zostały wymodlone u samego Boga), stał się dla Galla Anonima niemalże postacią kultową. Oprócz tego Bolesław był także wzorem do naśladowania jako rycerz i władca. Był sprawiedliwy i całe swoje życie poświęcił walce w imię Boga – ruszał na pogan nie po to, aby zyskać łupy, lecz aby ich pokonać i nieść w świat bożą chwałę.

Rozwinięcie (kontekst):

Podobne zabiegi mające na celu idealizację bohatera zastosowano w „Legendzie o świętym Aleksym”. Tak samo, jak w przypadku Bolesława, narodziny Aleksego związane były z osobistą prośbą skierowaną do Boga. Dzięki interwencji Opatrzności żywot świętego był jednym wielkim cudem – chociaż młodzieniec nie wykazywał się męstwem w walce, cechowała go gorliwość. Zrezygnował ze wszystkich dobrodziejstw, jakie przysługiwały mu jako księciu oraz mężowi córki cesarza. Zachował czystość i żył w ubóstwie, kontemplując boże dzieło stworzenia. Żywotowi Aleksego również towarzyszył cud – najpierw Matka Boska zeszła z obrazu i zlitowała się nad marznącym jałmużnikiem, natomiast już po śmierci świętego ciało Aleksego zaczęło wydzielać różaną woń, która miała właściwości uzdrawiające. Żywot Aleksego ukazywał wartości, jakie wynikały z zawierzenia swojego życia Bogu – tym samym bohater „Legendy…” przede wszystkim miał być wyrazistym przykładem.

Zakończenie (podsumowanie):

Idealizacja bohaterów literackich miała za zadanie ukazać jednoznacznie postać godną naśladowania. Dzięki temu prości ludzie (a więc odbiorcy tekstów) mogli czerpać wiedzę na temat prawidłowych postaw.

Jeśli to czytasz — daj mi znać 🧡 na swoim ulubionym kanale:

Chcesz zapisać się na korepetycje?