Na egza­mi­nie ósmo­kla­si­sty co roku poja­wia­ją się zada­nia na inter­punk­cję... i nie­ste­ty co roku zaska­ku­ją one zda­ją­cych. Wyni­ki zadań spraw­dza­ją­cych umie­jęt­ność sta­wiań prze­cin­ków pozo­sta­wia­ją wie­le do życze­nia – w ostat­nich latach latach roz­wią­za­ło je poprawnie:

  • w 2019: 63% zdających
  • w 2020: 67% zdających
  • w 2022: 23% zdających

Czy jest się, cze­go bać? Wbrew pozo­rom nie! W tym wpi­sie wyja­śniam naj­waż­niej­sze zasa­dy inter­punk­cji na egza­min ósmo­kla­si­sty, a tak­że umiesz­czam ćwi­cze­nia na prze­cin­ki z arku­szy CKE.

Zasady interpunkcji – kiedy stawiamy przecinek?

  • W zda­niach zło­żo­nych – liczysz cza­sow­ni­ki w zda­niu (co robi? co się z nim dzie­je?) – każ­dy z nich musi być oddzie­lo­ny prze­cin­kiem (oddzie­la­my czę­ści, któ­re mają sens) – dzię­ki temu dzie­li­my zda­nie zło­żo­ne na zda­nia pojedyncze).
  • W wyli­cze­niach – sta­wia­my prze­ci­nek przy wymie­nia­niu np. rze­czow­ni­ków np. miłość, przyjaźń.
  • Przed spój­ni­ka­mi np. że, żeby, czy (gdy wystę­pu­je dru­gi raz), co, któ­ry, ponie­waż, kie­dy, jak, jaki, jed­nak, gdy, gdzie, bo, by, aby, ale, więc, zatem, toteż, dla­te­go, lecz, czy­li, nato­miast, zaś.
  • We wtrą­ce­niach – czy­li w zda­niach, któ­re sta­no­wią dopo­wie­dze­nie do jakiejś informacji.
Ponad­to:

  • Oddzie­la­my cza­sow­nik od imie­sło­wu przy­słów­ko­we­go (zakoń­czo­ne­go na ‑ąc, ‑wszy, np. pod­su­mo­wu­jąc, pod­su­mo­waw­szy), bo są jak pies i wilk — bez prze­cin­ka się zagry­zą, cho­ciaż są podob­ne. Imie­słów przy­słów­ko­wy ozna­cza jed­no­cze­sność wyko­ny­wa­nia czyn­no­ści, któ­rą nim wyra­żasz z czyn­no­ścią wyra­żo­ną cza­sow­ni­kiem, np. malu­jąc, myśla­łem o nie­bie­skich pta­kach. Robiąc pra­nie, myśla­łem o jutrze.
  • Prze­ci­nek dokle­jasz do wyra­zu poprzed­nie­go, po nim wsta­wiasz spację.

  • Cza­sa­mi prze­ci­nek sta­wia­my gdzie indziej – jest to tzw. zasa­da cofa­nia prze­cin­ka pole­ga­ją­ca na tym, że zmie­nia­my pozy­cję tego zna­ku inter­punk­cyj­ne­go wte­dy, gdy zesta­wia­my dwa spój­ni­ki wyma­ga­ją­ce uży­cia prze­cin­ka (np. we fra­zie „mimo że” prze­ci­nek sta­wia­my przed „mimo”, a nie przed „że”). Podob­na zasa­da doty­czy takich połą­czeń jak: „tym bar­dziej że”, „szcze­gól­nie gdy”, „jako że”, „pod­czas gdy”.

Przykłady:

  • Kie­dy szłam do szko­ły, spo­tka­łam moją przy­ja­ciół­kę. – w zda­niu mamy 2 cza­sow­ni­ki, co ozna­cza, że musi­my posta­wić jeden prze­ci­nek. Gdy­by cza­sow­ni­ków było x, licz­ba prze­cin­ków (na ogół) wyno­si­ła­by x‑1. Prze­ci­nek dzie­li nam zda­nie zło­żo­ne na dwa krót­sze zda­nia pojedyncze.
  • Moje ulu­bio­ne spor­ty to hokej, koszy­ków­ka, szer­mier­ka i kolar­stwo – wyli­cza­my, więc każ­dy kolej­ny ele­ment (poza ostat­nim) oddzie­la­my przecinkiem.
  • Myślę, więc jestem, zatem nie ma mnie, gdy nie myślę. –  poja­wi­ły się spój­ni­ki, więc sta­wia­my prze­cin­ki. Oczy­wi­ście zasto­so­wa­nie ma rów­nież zasa­da o licze­niu czasowników.
  • Mój przy­ja­ciel, któ­ry nie miesz­ka tu od daw­na, nie prze­pa­dał za tą knaj­pą. – zda­nie wyj­ścio­we brzmi tak: “Mój przy­ja­ciel nie prze­pa­dał za tą knaj­pą”. Wtrą­ci­li­śmy dopo­wie­dze­nie, więc musi­my je odse­pa­ro­wać od zda­nia wyj­ścio­we­go – robi­my to przy pomo­cy przecinków.

Kiedy nie stawiamy przecinków?

Nie sta­wia­my prze­cin­ków przed spój­ni­ka­mi współ­rzęd­no­ści: i, oraz, albo, lub, ani, czy, zara­zem, tak­że, bądź.

Jakie ćwiczenia na interpunkcję pojawiały się na egzaminie ósmoklasisty?

Zada­nia na inter­punk­cję poja­wia­ły się w poprzed­nich latach w pra­wie każ­dym arku­szu. Poni­żej zebra­łam wszyst­kie ćwi­cze­nia na prze­cin­ki z poprzed­nich egza­mi­nów ósmo­kla­si­sty. Jeże­li chcesz spraw­dzić pra­wi­dło­we odpo­wie­dzi – zjedź na sam dół tek­stu (wyja­śniam, cze­mu powi­nien poja­wić się przecinek).

Egzamin ósmoklasisty – arkusze pokazowe grudzień 2017

Na jed­nym z blo­gów poja­wił się wpis doty­czą­cy poję­cia dobro, ale autor wpi­su nie zadbał o popraw­ną inter­punk­cję. Wybierz zda­nie, w któ­rym nie­po­praw­nie zasto­so­wa­no interpunkcję.

A. Dobro to war­tość, któ­ra wyzna­cza czło­wie­ko­wi kie­run­ki w życiu.

B. Motyw wal­ki dobra ze złem to motyw, któ­ry czę­sto poja­wia się w literaturze.

C. Przy­bie­ra on róż­ne for­my, np. boha­te­ro­wie „Kamie­ni na sza­niec” wal­czą z okupantem.

D. Nato­miast boha­te­ro­wie utwo­ru Ada­ma Mic­kie­wi­cza gdy pono­szą karę za swo­je postę­po­wa­nie uczą nas, jak nale­ży postępować.

Egzamin ósmoklasisty 2019

Na pod­sta­wie lek­tu­ry Mały Ksią­żę powsta­ły Wska­zów­ki dla podróż­ni­ków. Wybierz zda­nie, w któ­rym inter­punk­cja jest nie­po­praw­na.

A. Kie­dy odszu­kasz stud­nię zaczerp­nij z jej mądrości.

B. Sta­raj się uru­cho­mić wyobraź­nię i patrz uważ­nie na świat.

C. Doceń to, co odnaj­du­jesz, lecz nie zaprze­sta­waj dal­szych poszukiwań.

D. Czę­sto zatrzy­muj się po dro­dze, ale nie trać z oczu wyzna­czo­ne­go celu.

Próbny egzamin ósmoklasisty – marzec 2020

Na jed­nej ze stron poświę­co­nych lek­tu­rom szkol­nym zamiesz­czo­no krót­kie notat­ki doty­czą­ce naj­waż­niej­szych wyda­rzeń opi­sa­nych w poszcze­gól­nych księ­gach Pana Tade­usza. Poni­żej znaj­du­je się jed­na z nich. Wybierz zda­nie, w któ­rym inter­punk­cja jest nie­po­praw­na.

A. Histo­rię zam­ku pozna­je­my dzię­ki Ger­wa­ze­mu, któ­ry opo­wia­da Hra­bie­mu o daw­nym wła­ści­cie­lu, Stol­ni­ku Horeszce.

B. Kie­dy na zamek naje­cha­li Moska­le miesz­kań­com uda­ło się ich powstrzymać.

C. Ger­wa­zy poprzy­siągł zemstę rodzi­nie Sopli­ców, ponie­waż Jacek Sopli­ca zabił Stol­ni­ka Horeszkę.

D. Opo­wieść Ger­wa­ze­go wywar­ła ogrom­ne wra­że­nie na potom­ku Stol­ni­ka Horesz­ki, podzi­wia­ją­cym zamek.

Egzamin ósmoklasisty 2020

Jeden z punk­tów Porad­ni­ka pasjo­na­ta zapi­sa­no nie­zgod­nie z obo­wią­zu­ją­cy­mi regu­ła­mi inter­punk­cyj­ny­mi. Wybierz zda­nie, w któ­rym inter­punk­cja jest nie­po­praw­na.

A. Two­ja pasja cze­ka, aż dogo­ni ją odwaga.

B. Żad­na inna rzecz nie da Ci tyle rado­ści, ile daje pasja.

C. Podą­żaj za pasją a suk­ces będzie zawsze podą­żał za Tobą.

D. Praw­dzi­wa pasja poma­ga speł­niać marze­nia i osią­gnąć sukces.

Egzamin ósmoklasisty – test diagnostyczny marzec 2021

Na jed­nym z blo­gów poja­wił się wpis doty­czą­cy twór­czo­ści Ada­ma Mic­kie­wi­cza, ale autor wpi­su nie zadbał o popraw­ną inter­punk­cję. Wybierz zda­nie, w któ­rym inter­punk­cja jest nie­po­praw­na.

A. Adam Mic­kie­wicz był jed­nym z naj­wy­bit­niej­szych twór­ców pol­skie­go roman­ty­zmu, któ­ry zawsze za swo­ją ojczy­znę uzna­wał Litwę.

B. Za dzia­łal­ność w taj­nym Towa­rzy­stwie Filo­ma­tów został aresz­to­wa­ny, a następ­nie zesła­ny w głąb Rosji.

C. Pod­czas licz­nych podró­ży po Euro­pie odwie­dził mię­dzy inny­mi Niem­cy, Wło­chy, Szwaj­ca­rię, i Francję.

D. Jest auto­rem licz­nych utwo­rów poetyc­kich, a tak­że poema­tu „Pan Tadeusz”.

Egzamin ósmoklasisty 2022

W jed­nej ze szkół ucznio­wie w ramach pro­jek­tu przy­go­to­wa­li fisz­ki edu­ka­cyj­ne doty­czą­ce lek­tur szkol­nych. W tek­ście umiesz­czo­nym na jed­nej z fiszek zabra­kło trzech prze­cin­ków. Uzu­peł­nij poniż­szy zapis tak, aby był zgod­ny z zasa­da­mi interpunkcyjnymi.

Treść utwo­ru ma swe źró­dło w auten­tycz­nym kon­flik­cie. Alek­san­der Fre­dro zna­lazł akta pro­ce­so­we z XVII wie­ku, któ­re doty­czy­ły kon­flik­tu daw­nych wła­ści­cie­li zam­ku. Piotr Fir­lej, jako woje­wo­da uwa­żał Jana Skot­nic­kie­go za nie­god­ne­go sie­bie sąsia­da i doku­czał mu gdy tyl­ko nada­rza­ła się do tego spo­sob­ność. Skot­nic­ki nie ustę­po­wał mu więc spra­wa zna­la­zła się w try­bu­na­le. Kres zatar­go­wi poło­żył dopie­ro ślub cór­ki Jana Skot­nic­kie­go z synem Pio­tra Firleja.

Ćwiczenia na interpunkcję – gry interaktywne

Zadania na przecinki z egzaminów ósmoklasisty – odpowiedzi z wyjaśnieniem

Egza­min ósmo­kla­si­sty – arku­sze poka­zo­we gru­dzień 2017

Popraw­na odpo­wiedź: D. Nato­miast boha­te­ro­wie utwo­ru Ada­ma Mic­kie­wi­cza, gdy pono­szą karę za swo­je postę­po­wa­nie, uczą nas, jak nale­ży postę­po­wać. (sta­wia­my prze­ci­nek, ponie­waż jest to wtrącenie).

Egza­min ósmo­kla­si­sty 2019

Popraw­na odpo­wiedź: A. Kie­dy odszu­kasz stud­nię, zaczerp­nij z jej mądro­ści. (sta­wia­my prze­ci­nek, ponie­waż mamy zda­nie zło­żo­ne pod­rzęd­nie oko­licz­ni­ko­we; ma tutaj zasto­so­wa­nie regu­ła licze­nia czasowników).

Prób­ny egza­min ósmo­kla­si­sty – marzec 2020

Popraw­na odpo­wiedź: B. Kie­dy na zamek naje­cha­li Moska­le, miesz­kań­com uda­ło się ich powstrzy­mać. (sta­wia­my prze­ci­nek, ponie­waż mamy zda­nie zło­żo­ne pod­rzęd­nie oko­licz­ni­ko­we; ma tutaj zasto­so­wa­nie regu­ła licze­nia czasowników).

Egza­min ósmo­kla­si­sty 2020

Popraw­na odpo­wiedź: C. Podą­żaj za pasją, a suk­ces będzie zawsze podą­żał za Tobą. (sta­wia­my prze­ci­nek przed spój­ni­kiem “a”, ponie­waż jest to zda­nie zło­żo­ne wynikowe).

Egza­min ósmo­kla­si­sty – test dia­gno­stycz­ny marzec 2021

Popraw­na odpo­wiedź: C. Pod­czas licz­nych podró­ży po Euro­pie odwie­dził mię­dzy inny­mi Niem­cy, Wło­chy, Szwaj­ca­rię, i Fran­cję. (nie powin­no być prze­cin­ka przed spój­ni­kiem “i”).

Egza­min ósmo­kla­si­sty 2022

Popraw­na odpo­wiedź: Treść utwo­ru ma swe źró­dło w auten­tycz­nym kon­flik­cie. Alek­san­der Fre­dro zna­lazł akta pro­ce­so­we z XVII wie­ku, któ­re doty­czy­ły kon­flik­tu daw­nych wła­ści­cie­li zam­ku. Piotr Fir­lej, jako woje­wo­da, uwa­żał Jana Skot­nic­kie­go za nie­god­ne­go sie­bie sąsia­da i doku­czał mu, gdy tyl­ko nada­rza­ła się do tego spo­sob­ność. Skot­nic­ki nie ustę­po­wał mu, więc spra­wa zna­la­zła się w try­bu­na­le. Kres zatar­go­wi poło­żył dopie­ro ślub cór­ki Jana Skot­nic­kie­go z synem Pio­tra Firleja.

Prze­cin­ki nale­ży postawić:

  • po sło­wie woje­wo­da (“jako woje­wo­da” to wtrącenie)
  • przed sło­wem “gdy” (jest to zda­nie pod­rzęd­nie zło­żo­ne oko­licz­ni­ko­we cza­su – ale oczy­wi­ście łatwiej zapa­mię­tać, że poja­wia się sło­wo “gdy”)
  • przed sło­wem “więc” (jest to zda­nie zło­żo­ne współ­rzęd­nie wyni­ko­we, a sło­wem klucz jest “więc”).