ZAIMKI – odmienna część mowy, skracają zdanie, dzięki nim można uniknąć powtórzeń (o neozaimkach jest oddzielny wpis)

PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA CZĘŚĆ MOWY, KTÓRĄ ZASTĘPUJĄ W ZDANIU

ZAIMKI RZECZOWNE

ja, ty, on, my, kto, co, nikt – zastępują rzeczowniki, pełnią rolę podmiotu lub dopełnienia, odmieniają się jak rzeczowniki

ZAIMKI PRZYMIOTNE

ten, to, wasz, który, swój, czyj, jaki – zastępują przymiotniki, w zdaniu są przydawkami, odmieniają się jak przymiotnik

ZAIMKI LICZEBNE

ile, tyle – zastępują liczebniki, pełnią rolę przydawek, odmieniają się jak liczebniki

ZAIMKI PRZYSŁOWNE

Tam, tu, kiedy, gdzie, tutaj, wtedy, jak, tamtędy – zastępują przysłówki, pełnią rolę okoliczników i są nieodmienne

  • Rzeczowne odmieniają się przez przypadki, tylko zaimek on odmienia się przez przypadki, liczby, rodzaje

M on

D jego

C jemu

B jego

N nim

Ms nim

M ona

D jej

C jej

N ją

Ms niej

M ono

D jego

C jemu

B je

N nim

Ms nim

M oni

D ich

C im

B ich

N nimi

Ms nich

M one

D ich

C im

B je

N nimi

Ms nich

Odmiana zaimka zwrotnego

M się

D siebie

C sobie

B siebie

N sobą

Ms sobie

Zaimki ja, ty, on – mają w niektórych przypadkach dwie formy: dłuższe i krótsze

mnie, mi

tobie, ci

ciebie, cię

Jemu, niemu, mu

zaimki osobowe

Kiedy używa się dłuższych form?
Ciebie nie kocham – na początku zdania

Mnie to nie przeszkadza – na początku zdania

Dałem książkę tobie, nie jemu – w przeciwstawieniach

Dlaczego poszedł do ciebie? – po przyimkach

Komu pożyczył pieniądze? – Mnie. – samodzielnie


Kiedy używa się krótszych form?

Kocham cię – na końcu zdania

Dałem mu tę książkę – po czasownikach

Zaimki osobowe piszemy wielką literą tylko wtedy, gdy odnoszą się do adresata listu. W innym przypadku jest to błąd.

Która forma jest poprawna? 

Decyduje o tym przypadek: 

Tę książkę – B. – zawsze tę

Tą książką  – N. – zawsze tą

PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA ZNACZENIE

ZAIMKI OSOBOWE

Ja, ty, on, ona, ono, my, wy, oni – wskazują osobę

ZAIMKI WSKAZUJĄCE

On, tamten, ten, ta, ów, to – osoby lub rzeczy wskazane przez gest, albo nazwane w poprzedniej wypowiedzi

ZAIMKI ZWROTNE

Się, siebie, sobie – służą do tworzenia czasowników zwrotnych, albo wypowiedzi bezpodmiotowych

ZAIMKI PYTAJĄCE

Kto?, Co?, Który?, Jaki?, Gdzie?, Czy?,  – odnosi się do osoby lub rzeczy, o którą pytamy

ZAIMKI WZGLĘDNE

Kto, co, który, jaki, gdzie – łączą zdanie podrzędne z nadrzędnym

ZAIMKI PRZECZĄCE

Nikt, nic, żaden – służą do tworzenia przeczeń

ZAIMKI NIEOKREŚLONE

Ktoś, coś, cokolwiek, jakś – bliżej nieokreślona osoba lub przedmiot

ZAIMKI DZIERŻAWCZE

Mój, twój, jego, jej, nasz, wasz, swój – odpowiedadają na pytanie, czyje coś jest?

ZAIMKI UOGÓLNIAJĄCE

Każdy, wszyscy, zawsze, wszędzie – nie wnoszą konkretnej informacji