Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i świecie. Omów zagadnienie na podstawie Katedry Jacka Dukaja. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Wstęp (wprowadzenie):

Istot­ną rolę w tra­dy­cji lite­rac­kiej odgry­wa postać czło­wie­ka, któ­ry uda­je się w podróż, aby odkryć praw­dę o sobie – a co za tym idzie, tak­że o ota­cza­ją­cym go świe­cie. Motyw ten ma dłu­gą histo­rię i jest źró­dłem inspi­ra­cji tak­że współ­cze­śnie. Świad­czy o tym histo­ria stwo­rzo­na przez Jac­ka Duka­ja, uka­zu­ją­ca dro­gę czło­wie­ka do odkry­cia praw­dy o świe­cie na przy­kła­dzie dra­ma­tu księ­dza Pierre’a Lavone’a.

Rozwinięcie („Katedra”):

W opo­wia­da­niu „Kate­dra” Jac­ka Duka­ja przed­sta­wio­no losy księ­dza, któ­ry został wysła­ny do Rogu, by pomóc wła­dzy kościel­nej stwier­dzić, czy rze­czy­wi­ście dzia­ły się na nim cuda. Na pod­sta­wie wyni­ków badań mia­no zade­cy­do­wać, czy Kościół powi­nien prze­su­nąć lot ska­ły w taki spo­sób, aby pozo­sta­ła w dostęp­nych ludz­ko­ści rejo­nach kosmo­su, ale im nie zagra­ża­ła. Celem wypra­wy jest tak­że spraw­dze­nie, dla­cze­go ludz­kość piel­grzy­mu­je do miej­sca gro­bu astro­nau­ty i samo­bój­cy, któ­re­go uzna­no za świę­te­go. Cho­dzą słu­chy, że obec­ność wokół jego mogi­ły przy­no­si uzdro­wie­nie. Ksiądz Pier­re Lavo­ne jest zatem bada­czem i detek­ty­wem, któ­ry musi pod­cho­dzić do zada­nia zdro­wo­roz­sąd­ko­wo, jed­nak w trak­cie kon­tak­tu z budow­lą zatra­ca się w jej tajem­ni­cy do tego stop­nia, że sta­je się, niczym Dan­te w Pie­kle, wędrow­cem peł­nym cie­ka­wo­ści, któ­ry w pół­mro­ku wędru­je po budow­li i podzi­wia jej kunszt. Jest on roz­dar­ty mię­dzy dwie­ma posta­wa­mi: ratio i emo­tio, mię­dzy uję­ciem meta­fi­zycz­nym a nauko­wym, pomię­dzy świa­tłem a mro­kiem, pomię­dzy byciem księ­dzem a detek­ty­wem. Jego dro­ga, pod­czas któ­rej bada kate­drę, sta­je się zatem sym­bo­licz­ną dro­gą poszu­ki­wa­nia swo­je­go miej­sca w świe­cie i praw­dy o sobie. To pró­ba – im bar­dziej odda­je się spra­wie, tym bar­dziej sta­je się czę­ścią budow­li. Może jest to opo­wieść o tym, że ludzie są ele­men­ta­mi świa­ta przed­sta­wio­ne­go, czę­ścią rze­czy­wi­sto­ści – nie tyl­ko ją obser­wu­ją, lecz tak­że ją two­rzą; sta­ją się czę­ścią histo­rii, idei, sztu­ki – tego, cze­mu są goto­wi się poświę­cić. W koń­cu wszyst­ko skła­da się z kwan­tów i w kwan­ty lub proch się obróci.

Kontekst:

Pier­re Lavo­ne udał się w podróż – zupeł­nie tak samo, jak zro­bił to Kor­dian. Zmia­na miej­sca poby­tu wyry­wa bowiem z ruty­ny, pozwa­la lepiej zgłę­bić isto­tę rze­czy, a tak­że zmu­sza do przy­ję­cia nowej per­spek­ty­wy. Czło­wiek, któ­ry podró­żu­je, patrzy na świat zupeł­nie inny­mi ocza­mi; jest pozba­wio­ny kon­tek­stu i dzię­ki temu wol­ny od uprze­dzeń. To dzię­ki niej moż­li­we jest zbu­do­wa­nie rdze­nia toż­sa­mo­ści – świad­czy o tym posta­wa Kor­dia­na, któ­ry w I akcie dra­ma­tu Juliu­sza Sło­wac­kie­go cier­piał na brak celu w życiu, nie wie­dział, któ­rą dro­gę życio­wą powi­nien obrać.

Wyciecz­ka po Euro­pie pozwo­li­ła mu odna­leźć sens życia. Cho­ciaż boha­ter prze­żył wie­le roz­cza­ro­wań, zna­lazł sens swo­jej egzy­sten­cji – fał­szy­wość miesz­kań­ców Lon­dy­nu, Włoch i papie­ża poka­za­ły mu, że nie mógł liczyć na niczy­je wspar­cie. Musiał dzia­łać samo­dziel­nie, jeśli chciał ura­to­wać Pol­skę przed carem.

W swo­im mono­lo­gu na Mont Blanc Kor­dian wyra­ził roz­go­ry­cze­nie posta­wą świa­ta. Za tą myślą kry­ła się jed­nak rów­nież zapo­wiedź dzia­ła­nia. W sło­wach „Jam jest posąg czło­wie­ka na posą­gu świa­ta” boha­ter ujaw­nił, że musiał zacząć dzia­łać samo­dziel­nie, bez oglą­da­nia się na innych. Porzu­cił wszel­kie nadzie­je i przy­le­ciaw­szy na chmu­rze do Pol­ski, zabrał się za spi­sek prze­ciw­ko caro­wi. Wziął spra­wy w swo­je ręce – nie przej­mo­wał się nie­chę­cią gru­py spi­skow­ców, któ­rzy zagło­so­wa­li prze­ciw­ko zama­cho­wi na życie znie­na­wi­dzo­ne­go wład­cy. Pod­jął samo­dziel­ną pró­bę zgła­dze­nia cara – i zna­lazł sens życia w swo­jej samo­bój­czej misji.

Zakończenie (podsumowanie):

Poszu­ki­wa­nie praw­dy o sobie i świe­cie to zada­nie trud­ne. Czę­sto wyma­ga zmia­ny miej­sca poby­tu, wyru­sze­nia w podróż, aby spoj­rzeć na rze­czy­wi­stość z zupeł­nie innej per­spek­ty­wy. Nie zawsze uda­je się zna­leźć jed­no­znacz­ne odpo­wie­dzi na nur­tu­ją­ce pyta­nia, jed­nak mimo wszyst­ko poszu­ki­wa­nie ma samo w sobie war­tość. Jest celem życia każ­de­go czło­wie­ka, tyl­ko ono nada­je bowiem sens.