Z tego opracowania dowiesz się:
- na czym polega koncepcja teatru absurdu na podstawie „Tanga” Sławomira Mrożka
- jak teatr absurdu został przedstawiony w sztuce Sławomira Mrożka
- jak wykorzystać wiedzę na temat historii teatru jako kontekst
- jak udzielić prawidłowej odpowiedzi na puli jawnej na maturze ustnej
Wstęp i kontekst:
Teatr absurdu to nurt w dramacie, który pojawił się XIX wieku, ale zaczął przeżywać swoje apogeum po II wojnie światowej. Charakterystyczną cechą tego nurtu było ukazywanie skrajności i przesady, oparcie fabuły na farsie (pomyłki, bezsensowne zachowania). Absurdalność w teatrze XIX wieku obnażała wady systemu (na przykład w „Rewizorze” Mikołaja Gogola, gdzie mieszkańcy małego miasteczka chcieli przedstawić samych siebie w jak najlepszym świetle podczas wizyty urzędnika z Petersburga, ale pomylili dygnitarza z przypadkowym człowiekiem). Teatr absurdu opierał się więc na koncepcji przypadkowości i braku sensu zdarzeń – w tym celu artyści sięgali po groteskę i karykaturę.
Rozwinięcie („Tango”):
Absurdalność sztuki Mrożka można dostrzec na wielu poziomach. Najważniejszym jest groteska, czyli zestawienie dwóch odmiennych kategorii estetycznych. W „Tangu” śmiech i absurd mieszały się z grozą – nawet śmierć Eugenii nie zrobiła wrażenia na bohaterach. Babcia Artura zdawała się nie chcieć przeszkadzać rodzinie zaaferowanej poszukiwaniem nowej idei. Oznajmiła swoją śmierć jako naturalną kolej rzeczy, budząc tym samym zdziwienie bohaterów nieprzygotowanych na takie wydarzenie. Eugenia w swoich ostatnich chwilach nie nadała śmierci patosu – wręcz przeciwnie, żartowała i zachowywała się rzeczowo (poinformowała o tym, gdzie zostawiła klucze oraz że karty były znaczone). Domownicy natomiast szybko zapomnieli o śmierci babci i zajęli się swoimi sprawami.
Absurd obejmuje również styl życia domowników – byli pozbawieni sensu, marnowali życie na grze w karty, której towarzyszyły bezsensowne rymowanki. Rozmawiali ze sobą, lecz nic z tego nie wynikało (wspomnieć można chociażby katalog złotych myśli Edka przepisany od kolegi pracującego w kinie czy absurdalny dialog Eleonory ze Stomilem, w trakcie którego kobieta zapomniała, o czym rozmawia).
Świat wykreowany przez Mrożka był więc absurdalny i pozbawiony logiki; wydarzenia rozgrywały się niemalże przypadkowo i obnażały bezsens świata – rzeczywistości rządzonej przez przypadek.
Zakończenie (podsumowanie):
Absurdalna śmierć Artura, uderzonego przez Edka, stanowiła kwintesencję absurdalności całego „Tanga”. Bohaterowie nie byli kierowani żadnymi ideami (w pewnym momencie próbowali je wymyślić). Światem przedstawionym nie rządziły żadne reguły, lecz przypadek.