Literacka kreacja Matki-Polki i jej symboliczne znaczenie. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów części III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Wstęp i kontekst:

Figura Matki-Polki, pełna analogii do Maryi, została wprowadzona do literatury przez Adama Mickiewicza w utworze „Do matki Polki”. Wiersz podkreśla znaczenie i tragiczny los kobiet – wzywa bowiem do wychowywania synów na patriotów, hartowania ich narodowego ducha nawet mimo świadomości tragicznego końca. Podmiot liryczny zauważa rolę matek (przygotowanie synów do walki z zaborcą) oraz tragiczny wymiar ich poświęcenia (walka wydaje się z góry przegrana, mężczyźni polegną i nie zostaną upamiętnieni przez historię). Figura Matki-Polki, nawiązująca do cierpienia Maryi, która szykowała syna na bolesną śmierć, symbolizuje więc poświęcenie (akceptację nieuchronnego cierpienia w imię zbawienia świata) i siłę.

Rozwinięcie („Dziady”):

Motyw Matki-Polki odgrywał istotną rolę w twórczości Adama Mickiewicza – z tego względu wątek mater dolorosa (matki cierpiącej) pojawił się w III części „Dziadów” za sprawą pani Rollison, niewidomej wdowy, matki jednego z więźniów. Kobieta wpasowuje się w figurę Matki-Polki, ponieważ wychowała syna, aby ten poświęcił się w imię ojczyzny, a także miała siłę, by o niego walczyć; współcierpiała razem z Rollisonem, przeczuwała jego męki (słyszała bolesne jęki, gdy wymierzano mu karę trzystu kijów), była gotowa stanąć oko w oko z oprawcą syna – Senatorem. Próbowała dostać się do urzędnika wielokrotnie, mimo to konsekwentnie ją wyganiano. Kiedy jednak udało jej się stanąć twarzą w twarz z Rosjaninem, błagała na kolanach o litość; była gotowa na poświęcenie – wiedziała bowiem, że mogła zostać nawet uwięziona i zabita przez Senatora (on sam kazał ją zepchnąć ze schodów, do czego jednak nie doszło dzięki wstawiennictwu księżnej).

Matka Rollisona zdawała sobie sprawę z beznadziei sytuacji – znała krążące wśród ludzi opinie na temat Senatora, wiedziała, że był on człowiekiem bezwzględnym. Mimo to walczyła o to, aby zamienić z nim kilka słów i wybłagać litość; nie miała również problemu, aby przeszkodzić Senatorowi w balu, gdy dowiedziała się, że jej syn wypadł z okna. Twierdziła, że chłopak został wypchnięty przez popleczników cara, w rozpaczy groziła Senatorowi śmiercią. Odwaga matki Rollisona mogła imponować – kobieta nie szczędziła słów, wyzywała Rosjanina od „starych pijaków zbryzganych krwią niewiniątek”, chciała rozedrzeć go na strzępy. Swoją postawą przeraziła Senatora i sprawiła, że ten, z obawy o własne życie, uciekł. Tym samym pani Rollison – jako Matka-Polka – udowodniła determinację w walce o własne dziecko; była gotowa złożyć ofiarę z samej siebie.

Zakończenie (podsumowanie):

Matka-Polka stała się symbolem kobiety, która dla swojego dziecka jest gotowa na każde poświęcenie. Chociaż w utworze „Do matki Polki” Mickiewicz podkreślał przede wszystkim rolę kobiety w patriotycznym wychowaniu i konieczność akceptacji cierpienia, inne utwory literackie – takie jak III część „Dziadów” – ukazują także inny aspekt działalności Matki-Polki: determinację do walki i olbrzymią siłę skierowaną przeciwko każdemu, kto próbuje wyrządzić krzywdę jej dzieciom.