W puli 280 pytań jaw­nych na matu­rę ust­ną 2023 r. poja­wia­ją się aż trzy zagad­nie­nia zwią­za­ne z “Anty­go­ną” Sofo­kle­sa. Czy wiesz, jak omó­wić motyw cier­pie­nia po stra­cie bli­skich w odnie­sie­niu do tej antycz­nej tra­ge­dii? Aby uła­twić Ci przy­go­to­wa­nie do egza­mi­nu, opra­co­wa­łam to pyta­nie. Pamię­taj, że to tyl­ko pro­po­zy­cja odpo­wie­dzi – możesz odwo­łać się do zupeł­nie inne­go kontekstu!

Motyw cierpienia po stracie bliskich – przykładowa odpowiedź na maturze ustnej 2023

Wprowadzenie:

Cier­pie­nie po stra­cie bli­skich to temat, któ­ry doty­czy każ­de­go z nas. Anna Jan­tar śpie­wa­ła, że “nic nie może prze­cież wiecz­nie trwać – co zesłał los, trze­ba będzie stra­cić”. Naj­trud­niej­szą kwe­stią zwią­za­ną z cier­pie­niem jest jed­nak wątek samot­no­ści – czło­wiek nie jest w sta­nie podzie­lić się z nikim swo­imi emo­cja­mi ani ich prze­ka­zać; musi samo­dziel­nie pora­dzić sobie ze swo­imi demonami.

Rozwinięcie (“Antygona”):

Anty­go­na w kon­se­kwen­cji fatum, któ­re cią­ży­ło nad jej rodem (Lab­da­ki­dów) za spra­wą dziad­ka Lajo­sa, straciła:

  1. mat­kę — Joka­stę, któ­ra popeł­ni­ła samobójstwo,
  2. ojca — ośle­pił się i wygnał do inne­go miasta,
  3. bra­ci: Poli­nej­ke­sa i Eteoklesa, 

(Oczy­wi­ście póź­niej umarł też jej uko­cha­ny, ale dopie­ro, gdy zoba­czył, że Anty­go­na już nie żyła, bo uwię­zio­na w stud­ni popeł­ni­ła samobójstwo)

Dla boha­ter­ki śmierć bra­ci była ogrom­nym cio­sem. znacz­nie bar­dziej bola­ło ją jed­nak to, że Kre­on (ówcze­sny wład­ca) zabro­nił pochów­ku Poli­nej­ke­sa, ponie­waż uznał go za zdrajcę.

W wie­rze­niach Gre­ków cia­ło musia­ło zostać pocho­wa­ne, aby dusza zazna­ła spo­ko­ju. U Anty­go­ny naj­więk­szym powo­dem cier­pie­nia nie była śmierć bra­ta (na nią nie mia­ła wpły­wu), lecz brak moż­li­wo­ści zapew­nie­nia jego duszy spo­ko­ju. Było to dla niej na tyle dra­ma­tycz­ne wyda­rze­nie, że posta­no­wi­ła posu­nąć się do osta­tecz­no­ści – i zary­zy­ko­wać, pró­bu­jąc pocho­wać cia­ło bra­ta w tajemnicy.

Nie­ste­ty intry­ga się nie uda­ła, cia­ło zosta­ło wyko­pa­ne, a Anty­go­na – ska­za­na na śmierć. Koniecz­ność ponie­sie­nia naj­wyż­szej kary nie była jed­nak dla wie­rzą­cej teban­ki pro­ble­mem; wola­ła oddać życie, ani­że­li pozwo­lić duszy Poli­nej­ke­sa na wiecz­ną tułaczkę.

Anty­go­na była samot­na w swo­ich dzia­ła­niach. Osa­mot­nio­na zarów­no dosłow­nie (wszy­scy jej bli­scy zmar­li), jak i meta­fo­rycz­nie (Kre­on sta­now­czo sprze­ci­wiał się jej proś­bom o pocho­wa­nie Polinejkesa).

Rozwinięcie: (kontekst)

Boha­ter­ką cier­pią­cą po stra­cie bli­skiej oso­by jest tak­że Karu­sia, postać, któ­rej losy opi­sa­ne zosta­ły w bal­la­dzie “Roman­tycz­ność” Ada­ma Mic­kie­wi­cza. Osa­mot­nio­na za spra­wą odej­ścia Jasień­ka, pró­bo­wa­ła nawią­zać kon­takt z jego duszą; była prze­ko­na­na, że widzi uko­cha­ne­go, nawet jeśli wszy­scy doko­ła twier­dzi­li coś zgo­ła innego.

Cier­pie­nia Karu­si nie trze­ba dowo­dzić – jeże­li przy­jąć punkt widze­nia Star­ca (któ­re­mu przy­świe­ca para­dyg­mat “szkieł­ka i oka”), Karu­sia mia­ła oma­my. Być może dozna­ła szo­ku albo zała­ma­nia ner­wo­we­go w związ­ku z odej­ściem jej oblubieńca.

Tak­że i jej postać była osa­mot­nio­na w cier­pie­niu. Jako jedy­na była prze­ko­na­na, że widzi ducha Jasień­ka; budzi­ła tym samym poli­to­wa­nie zgro­ma­dzo­nej wokół niej gawiedzi.

Zakończenie: (podsumowanie)

Każ­dy czło­wiek ina­czej radzi sobie z cier­pie­niem po stra­cie bli­skich. Tym, co łączy wszyst­kie posta­cie, jest jed­nak osa­mot­nie­nie oraz chęć wzię­cia spra­wy w swo­je ręce. Anty­go­na chcia­ła speł­nić moral­ny obo­wią­zek wobec bra­ta, a Karu­sia – zaprze­czyć śmier­ci; spró­bo­wać połą­czyć się z duchem uko­cha­ne­go, któ­re­go widzia­ła ocza­mi wyobraźni.