W puli 280 pytań jawnych na maturę ustną 2023 r. pojawiają się aż trzy zagadnienia związane z “Antygoną” Sofoklesa. Czy wiesz, jak omówić motyw cierpienia po stracie bliskich w odniesieniu do tej antycznej tragedii? Aby ułatwić Ci przygotowanie do egzaminu, opracowałam to pytanie. Pamiętaj, że to tylko propozycja odpowiedzi – możesz odwołać się do zupełnie innego kontekstu!
Motyw cierpienia po stracie bliskich – przykładowa odpowiedź na maturze ustnej 2023
Wprowadzenie:
Cierpienie po stracie bliskich to temat, który dotyczy każdego z nas. Anna Jantar śpiewała, że “nic nie może przecież wiecznie trwać – co zesłał los, trzeba będzie stracić”. Najtrudniejszą kwestią związaną z cierpieniem jest jednak wątek samotności – człowiek nie jest w stanie podzielić się z nikim swoimi emocjami ani ich przekazać; musi samodzielnie poradzić sobie ze swoimi demonami.
Rozwinięcie (“Antygona”):
Antygona w konsekwencji fatum, które ciążyło nad jej rodem (Labdakidów) za sprawą dziadka Lajosa, straciła:
- matkę — Jokastę, która popełniła samobójstwo,
- ojca — oślepił się i wygnał do innego miasta,
- braci: Polinejkesa i Eteoklesa,
(Oczywiście później umarł też jej ukochany, ale dopiero, gdy zobaczył, że Antygona już nie żyła, bo uwięziona w studni popełniła samobójstwo)
Dla bohaterki śmierć braci była ogromnym ciosem. znacznie bardziej bolało ją jednak to, że Kreon (ówczesny władca) zabronił pochówku Polinejkesa, ponieważ uznał go za zdrajcę.
W wierzeniach Greków ciało musiało zostać pochowane, aby dusza zaznała spokoju. U Antygony największym powodem cierpienia nie była śmierć brata (na nią nie miała wpływu), lecz brak możliwości zapewnienia jego duszy spokoju. Było to dla niej na tyle dramatyczne wydarzenie, że postanowiła posunąć się do ostateczności – i zaryzykować, próbując pochować ciało brata w tajemnicy.
Niestety intryga się nie udała, ciało zostało wykopane, a Antygona – skazana na śmierć. Konieczność poniesienia najwyższej kary nie była jednak dla wierzącej tebanki problemem; wolała oddać życie, aniżeli pozwolić duszy Polinejkesa na wieczną tułaczkę.
Antygona była samotna w swoich działaniach. Osamotniona zarówno dosłownie (wszyscy jej bliscy zmarli), jak i metaforycznie (Kreon stanowczo sprzeciwiał się jej prośbom o pochowanie Polinejkesa).
Rozwinięcie: (kontekst)
Bohaterką cierpiącą po stracie bliskiej osoby jest także Karusia, postać, której losy opisane zostały w balladzie “Romantyczność” Adama Mickiewicza. Osamotniona za sprawą odejścia Jasieńka, próbowała nawiązać kontakt z jego duszą; była przekonana, że widzi ukochanego, nawet jeśli wszyscy dokoła twierdzili coś zgoła innego.
Cierpienia Karusi nie trzeba dowodzić – jeżeli przyjąć punkt widzenia Starca (któremu przyświeca paradygmat “szkiełka i oka”), Karusia miała omamy. Być może doznała szoku albo załamania nerwowego w związku z odejściem jej oblubieńca.
Także i jej postać była osamotniona w cierpieniu. Jako jedyna była przekonana, że widzi ducha Jasieńka; budziła tym samym politowanie zgromadzonej wokół niej gawiedzi.
Zakończenie: (podsumowanie)
Każdy człowiek inaczej radzi sobie z cierpieniem po stracie bliskich. Tym, co łączy wszystkie postacie, jest jednak osamotnienie oraz chęć wzięcia sprawy w swoje ręce. Antygona chciała spełnić moralny obowiązek wobec brata, a Karusia – zaprzeczyć śmierci; spróbować połączyć się z duchem ukochanego, którego widziała oczami wyobraźni.