„Pan Tadeusz” – znaczenie tytułu

Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem

ZNACZENIE TYTUŁU:

PAN TADEUSZ — dlaczego, choć głównym bohaterem utworu jest ksiądz Robak? Pan Tadeusz jest przedstawicielem młodego pokolenia Polaków, które ma odbudować ojczyznę.

OSTATNI — bardzo ważny dla całego utworu mechanizm nostalgii za utracona rzeczywistością (tęsknota za ojczyzną).

ZAJAZD – sposób na egzekucję wyroku sądowego, stosowany, gdy władza wykonawcza nie pozwalała na dochodzenie do swoich praw, polegał na zwołaniu przez starostę, albo i nie – jak w tym przypadku – pospolitego ruszenia powiatu i usunięcia dłużnika siłą. Początkowo zajazdy służyły samopomocy, z czasem były po prostu jedną z form rabunku.

NA LITWIE — inspiracją do stworzenia Soplicowa był Nowogródek, w którym urodził się poeta; wówczas należał on terytorialnie do byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego wchodzącego w skład Rzeczpospolitej Obojga Narodów( dziś w granicach Białorusi). W latach akcji „Pana Tadeusza” część terytoriów polskich znalazło się w granicach Księstwa Warszawskiego, ziemie litewskie – na obszarze Imperium Rosyjskiego. W 1812 roku Napoleon wypowiedział wojnę carowi Rosji (wojna I Cesarstwa Francuskiego i jego sojuszników z Imperium Rosyjskim) i w obrębie ziem odzyskanych znalazła się gubernia grodzieńska, w której był Nowogródek (mam nadzieję, że wszystko jasne). 

HISTORIA — narracja z następstwem wydarzeń, jest to epika; gatunek nawiązuje do gawęd szlacheckich.

SZLACHECKA — bohaterem zbiorowym jest szlachta.

WE DWUNASTU — jedna z cech eposu, liczba ksiąg musi być podzielna przez sześć.

KSIĘGACH — pieśni lub księgi, w eposie są niczym rozdziały.

WIERSZEM — cechą eposu jest rygorystyczna organizacja tekstu, forma jest liryczna, pisany heksametrem, tutaj trzynastozgłoskowcem.