Lite­ra­tu­ra fak­tu to wszyst­kie utwo­ry nar­ra­cyj­ne, któ­re mają cechy lite­ra­tu­ry oraz dziennikarstwa. 

  • Jest lite­rac­ka, ponie­waż zawie­ra nar­ra­cję, a celem auto­ra jest nada­nie cha­rak­te­ru literackiego. 
  • Jest dzien­ni­kar­ska, ponie­waż ma doku­men­tal­ny cha­rak­ter i pró­bu­je obiek­tyw­nie opi­sy­wać rzeczywistość.

Cechy literatury faktu:

  • auten­tycz­ne posta­cie – oso­by opi­sy­wa­ne w lite­ra­tu­rze fak­tu są praw­dzi­wy­mi boha­te­ra­mi (z zastrze­że­niem, że ich opis opie­ra się głów­nie na wspo­mnie­niach oso­by piszącej),
  • opis praw­dzi­wych wyda­rzeń – w odróż­nie­niu od lite­ra­tu­ry pięk­nej w lite­ra­tu­rze fak­tu przed­sta­wia się wyda­rze­nia, któ­re mia­ły miej­sce (są opi­sy­wa­ne przez naocz­nych świad­ków albo na pod­sta­wie dokumentów),
  • brak fik­cji lite­rac­kiej – z regu­ły w lite­ra­tu­rze fak­tu uni­ka się upięk­sza­nia wyda­rzeń; celem jest poka­za­nie ich taki­mi, jaki­mi były naprawdę,
  • obiek­tyw­na i rze­czo­wa nar­ra­cja – lite­ra­tu­ra fak­tu ma być świa­dec­twem cza­sów, dla­te­go nie znaj­dzie­my tu oce­ny wyda­rzeń ani zbęd­nych dygresji,
  • podej­mu­je waż­ne tema­ty – zazwy­czaj celem lite­ra­tu­ry fak­tu jest upa­mięt­nie­nie waż­nych lub trud­nych wyda­rzeń, a tak­że opo­wia­da­nie o doświadczeniach,
  • zazwy­czaj nar­ra­cja pierw­szo­oso­bo­wa – nar­ra­tor może być utoż­sa­mia­ny z posta­cią auto­ra. Cza­sa­mi poja­wia­ją się tek­sty pisa­ne w nar­ra­cji trze­cio­oso­bo­wej, jed­nak wów­czas auto­rzy sta­ra­ją się uni­kać doda­wa­nia wła­snych komentarzy.

Gatunki uznawane za literaturę faktu:

  • auto­bio­gra­fia,
  • bio­gra­fia,
  • dzien­nik,
  • opo­wia­da­nia (tyl­ko wybra­ne! więk­szość opo­wia­dań zawie­ra fik­cję literacką)
  • pamięt­nik,
  • repor­taż,
  • wywiad.
Ze wzglę­du na wyso­kie walo­ry arty­stycz­ne nie­któ­re tek­sty są uzna­wa­ne za lite­ra­tu­rę pięk­ną (bele­try­sty­kę). Lite­ra­tu­ra fak­tu może łączyć cechy kil­ku gatun­ków (np. esej biograficzny).

Przykłady literatury faktu:

  • “Meda­lio­ny” Zofii Nał­kow­skiej (cykl opowiadań)
  • opo­wia­da­nia Tade­usza Borow­skie­go (np. “U nas w Auschwit­zu”, “Poże­gna­nie z Marią”, “Pro­szę pań­stwa do gazu”)
  • “Inny Świat” Gusta­wa Herlinga-Grudzińskiego
  • “Heban” Ryszar­da Kapu­ściń­skie­go (zbiór reportaży)
  • “Gom­bro­wicz. Ja, geniusz” Kle­men­ty­ny Sucha­now (bio­gra­fia)
  • “Ste­ve Jobs” Wal­te­ra Isa­ac­so­na (bio­gra­fia)
  • “Zrób sobie raj” Mariu­sza Szczy­gła (repor­taż z ele­men­ta­mi felie­to­nu i publicystyki)
  • “Rodzin­na Euro­pa” Cze­sła­wa Miło­sza (esej biograficzny)