Mitologizacja jest procesem, który opisuje powstawanie, funkcjonowanie i ewolucję mitów w kontekście społecznym i kulturowym. Skupia się na sposobie, w jaki mity są przyswajane przez społeczeństwo, na zmianach, jakim podlegają, oraz na ich wpływie na kulturę i tożsamość społeczną. Mitologizacja dotyczy także analizy kontekstu, w którym mit funkcjonuje, uwzględniając różnorodne aspekty społeczne, historyczne, psychologiczne i kulturowe. Jest to proces bardziej kompleksowy, obejmujący nie tylko tworzenie mitów, ale również ich interpretację, adaptację i zmiany, które zachodzą w miarę ewolucji społeczeństwa.

Mityzacja natomiast jest procesem, w ramach którego rzeczywiste zdarzenia, postaci lub idee są upraszczane, idealizowane lub przekształcane w formę mitów. Proces ten polega na nadaniu wydarzeniom historycznym, postaciom lub zjawiskom cech mitycznych, co często wiąże się z upiększaniem, heroizacją lub nadawaniem im znaczeń, które przekraczają ich oryginalny kontekst. Mityzacja może prowadzić do stworzenia uproszczonej, zniekształconej lub idealizowanej wersji rzeczywistości, która służy określonym celom narracyjnym, ideologicznym czy politycznym. Mityzacja rzeczywistości to zjawisko takiego kreowania świata przedstawionego, by sprawiał wrażenie tajemniczego, magicznego.  Jest chętnie wykorzystywana w reklamach, np. Hestia jako Towarzystwo Ubezpieczeniowe wzbudza większe zaufanie niż Pandora jako nazwa firmy z biżuterią, którą zwykle daje się w prezencie.  Bardziej zaufam firmie ochroniarskiej, która nazywa się Cerber niż takiej, która niefortunnie nazwała się Ikar. Ciekawym przykładem mityzacji było centrum handlowe Arkadia, które miało wywoływać skojarzenia z rajem. 

Mechanizmy mitologizacji, opisane przez Jerzego Topolskiego, wskazują na różnorodne sposoby, w jakie mity mogą oddziaływać na zbiorową świadomość i zachowania społeczne:

1. Uniwersalizacja pozwala na nadanie lokalnym lub szczegółowym zdarzeniom szerszego, często globalnego znaczenia, co wpływa na percepcję historii i kultury, np. powstańcy styczniowi byli niczym Spartanie.
2. Mistyfikacja dzięki mitologizacji polega na świadomym zniekształcaniu lub manipulowaniu faktami w celu osiągnięcia określonych celów, co może wpływać na narodową pamięć i tożsamość, np. obrona Jasnej Góry w „Potopie”, która nie była w rzeczywistości decydującą walką podczas potopu szwedzki.
3. Gloryfikacja nadaje ludziom lub wydarzeniom cechy heroiczne, nadprzyrodzone, co może wpływać na kulturowe wzorce naśladowania, np. Traugutt jako Leonidas. 

5. Profetyzacja polega na tworzeniu przewidywań na podstawie mitów, co może wpływać na społeczne oczekiwania i decyzje polityczne, np. Polska jako Chrystus narodów.

Mitologizacja, poprzez te mechanizmy, pozwala na zrozumienie, jak mity kształtują społeczną rzeczywistość, wpływają na percepcję historii, kultury, a nawet polityki. Jest to proces, który ujawnia, jak przez mity i narracje społeczne kształtowane są wartości, normy i tożsamości. W tym sensie mitologizacja jest nie tylko narzędziem analizy kulturowej i społecznej, lecz także  ważnym czynnikiem w procesie tworzenia wspólnoty i tożsamości narodowej. 

RÓŻNICE: 

Mitologizacja dotyczy szerokiego procesu analizy i interpretacji mitów w społeczeństwie, ich wpływu na kulturę oraz zmian, jakim podlegają w różnych kontekstach. 

Mityzacja zaś koncentruje się na procesie tworzenia mitów z rzeczywistych zdarzeń, osób lub idei, często z pominięciem ich złożoności i wielowymiarowości, na rzecz stworzenia bardziej spójnych, ale mniej realistycznych narracji.