Wprowadzenie:
Asceza to wyzbycie się dóbr materialnych i powierzenie życia Bogu. W chrześcijaństwie asceza łączy się z takimi cnotami jak czystość (porządek moralny w miłości), ubóstwo (przeciwieństwo materializmu) oraz posłuszeństwo. Asceza pojawia się także w innych religiach – m.in. w buddyzmie można spotkać milczących mnichów, którzy poświęcają swoje życie kontemplacji. Niektórzy święci, jak np. św. Aleksy, umartwiali swoje ciało. Uznawali je za chwilową powłokę i pielęgnowali tylko relację ze Stwórcą. Inni natomiast prowadzili ascetyczny tryb życia (zrezygnowali z dóbr materialnych) ale pomagali ludziom — jak św. Franciszek. Asceza w literaturze średniowiecznej została ukazana jako forma modlitwy i inwestycja w życie pozagrobowe. Asceci zostali ogłoszeni bohaterami i świętymi, ponieważ potrafili zwalczyć swoje słabości i osiągnęli ideał wewnętrznego piękna.
Rozwinięcie (“Legenda o świętym Aleksym”):
W „Legendzie o świętym Aleksym” jest przedstawiony asceta, którym jest tytułowy bohater. Święty Aleksy postanowił oddać wszystkie dobra materialne biednym, a samemu żyć w biedzie, chociaż pochodził z zamożnej rodziny. Powierzył życie Bogu i w pełni mu się oddał. Dla św. Aleksego wszystkie radości stanowiły przeszkodę w kontakcie z Bogiem, sam się okaleczał, aby być bliższy Bogu. Był ascetą, ponieważ zrezygnował z życia w luksusie (choć mógł). Poświęcił się jałmużnie i zamiast gonić za pięknym ciałem (co się robi np. współcześnie – patrz: dowolne fit konto na Instagramie), pielęgnował piękno wewnętrzne.
Rozwinięcie (kontekst):
W „Kwiatkach św. Franciszka” spisanych przez uczniów św. Franciszka ukazano inny rodzaj ascezy. Jest to asceza bez umartwiania ciała, bez okaleczania i bez samoudręczenia. Według Franciszka życie jest piękne i dobre, a żeby żyć w zgodzie ze światem i czuć radość, nie trzeba otaczać się bogactwami. Zamiast tego św. Franciszek poświęcał się innym. Kochał on zwierzęta i rozmawiał z nimi; pomagał ludziom chorym na trąd i wszystkim odrzuconym przez społeczeństwo. Jego ascetyzm opierał się na odrzuceniu dóbr, założeniu biednego habitu i chodzeniu boso. Św. Franciszek uznawał, że radość życia objawia się w braciach mniejszych (zwierzętach), naturze i minimalizmie — dlatego był pokorny.
Zakończenie (podsumowanie):
Zarówno św. Aleksy, jak i św. Franciszek byli ascetami. Św. Franciszek kochał naturę, pomagał biednym i szukał Boga w otaczającym go świecie, a także rezygnował z dobrobytu — pomagał ludziom. Jego asceza opierała się na minimalizmie i dawaniu siebie innym. Św. Aleksy przez swą ascezę uczył natomiast, że nie należy lekceważyć żadnego człowieka, nawet biednego. Nigdy nie wiadomo, czy nie skrzywdzimy tego, który stoi ponad nami według hierarchii ludzkiej i boskiej. Ponadto św. Aleksy umartwiał swoje ciało na znak, że jest na ziemi jedynie przez chwilę, a życie wieczne czeka go po śmierci cielesnej.