Wstęp (wprowadzenie):
Współpraca i indywidualizm to dwie różne drogi rozwiązywania problemów, jakie stoją przed ludźmi. Chociaż intuicyjnie można powiedzieć, że współdziałanie z innymi może przynieść więcej korzyści (ludzie są jednostkami społecznymi i na zasadzie synergii są w stanie osiągnąć lepsze efekty wspólną pracą niż pojedynczymi zrywami), to jednak nie brakuje przykładów postaci, które uważały działanie w pojedynkę za skuteczniejszy sposób rozwiązywania problemów (uważały, że ich heroizm będzie wystarczający do pokonania przeszkód). Oba sposoby działania mają swoje wady i zalety, jednak analiza literackich przykładów pozwala zauważyć, że współpraca z innymi z reguły bardziej niż działanie w pojedynkę ułatwia osiągnięcie celu.
Rozwinięcie („Potop”):
Postacią, której zachowanie udowadnia wyższość współpracy nad działaniem w pojedynkę, jest Andrzej Kmicic z „Potopu” Henryka Sienkiewicza. Szlachcic sarmata jako pełen brawury indywidualista najpierw poniósł porażkę, a następnie naprawił swoje błędy dzięki pracy zespołowej.
Bohater został przedstawiony przez Sienkiewicza jako wojownik z rycerską fantazją, niemal jak bohater romantyczny, wręcz bajroniczny, ponieważ nie żałował swoich czynów. Kmicic dbał o przyjaciół i był gotów nawet pomścić ich śmierć – ale miał również liczne wady. Był pieniaczem, dbał o własne, a nie wspólnotowe interesy i był impulsywny (o czym świadczy choćby strzelanie do portretów przodków Billewiczówny czy spalenie wsi Wołmontowicze w akcie zemsty). To ostatnie wydarzenie sprawiło, że bohater stracił szansę na miłość Oleńki (dziewczyna nie była w stanie mu tego wybaczyć) – jednak pod wpływem uczucia do niej szlachcic chciał wykazać się jako rycerz, dlatego też przybył na dwór Janusza Radziwiłła, któremu złożył przysięgę wierności. Niestety Kmicic został oszukany przez magnata, który dogadał się ze Szwedami i stał się bohaterem tragicznym, ponieważ złożył przysięgę, lecz nie chciał służyć zdrajcy Rzeczpospolitej. Tym samym Kmicic okrył nazwisko rodowe hańbą i stracił szansę na związek z Oleńką.
Współpraca z innymi pomogła mu jednak zrehabilitować się i odzyskać dobre imię – to stało się możliwe dzięki wspólnemu działaniu z panem Michałem Wołodyjowskim, który utemperował jego porywczy charakter, a następnie…
Zbiór opracowań zagadnień z puli pytań jawnych na maturę ustną 2025 z języka polskiego pozwoli Ci jeszcze lepiej przygotować się do egzaminu! W ebooku omawiam wszystkie zagadnienia z „Potopu” oraz podaję konteksty z innych lektur obowiązkowych. Znajdziesz tu między innymi omówienie tematu „Działanie w pojedynkę czy we współpracy z innymi – co ułatwia osiągnięcie celu?” na podstawie „Potopu” Henryka Sienkiewicza.