W niemal każdym arkuszu maturalnym znajduje się zadanie, w którym należy określić funkcję zdań lub całych akapitów w tekście źródłowym. Zadanie jest o tyle trudne, że lista funkcji zdań i akapitów jest nieograniczona. Mało tego! Nikt się dotąd nie podjął próby klasyfikacji funkcji zdań. W związku z tym nie ma innej rady – trzeba ćwiczyć, ćwiczyć i jeszcze raz ćwiczyć. W końcu szkoda stracić jeden punkt na czymś z pozoru tak prostym, prawda?
Jakie mogą być funkcje zdań? Odpowiedzi, które pojawiały się na maturze
Trudno jednoznacznie rozstrzygnąć, jaka jest funkcja zdań lub akapitów. Jeżeli na maturze pojawi się zadanie zamknięte – wtedy odpowiedź jest oczywista. Ale co zrobić, gdy zadanie dotyczące funkcji akapitów będzie wymagało napisania własnej odpowiedzi? Poniżej znajduje się lista najważniejszych funkcji zdań:
- Wprowadzenie w temat (funkcja kompozycyjna)
- Określenie problemu / sygnalizacja problemu
- Podkreślenie istoty poruszanego problemu
- Zapowiedź głównego tematu
- Wprowadzenie kontekstu
- Przedstawienie tezy
- Zwrócenie uwagi czytelnika
- Wprowadzenie polemiki
- Odpowiedź na postawione pytanie
- Zasygnalizowanie rozwinięcia omawianego wątku
- Przywołanie autorytetu w celu uzasadnienia własnych poglądów
- Potwierdzenie argumentacji / wzmocnienie argumentacji
- Zilustrowanie argumentacji
- Podsumowanie rozważań
- Zaproszenie odbiorcy do dyskusji
O czym jeszcze warto pamiętać?
- czasowniki w 1. os. l. poj – wprowadzają osobistą perspektywę autora i nadają tekstowi subiektywny charakter
- czasowniki w 1. os. l. mn. – sygnalizują wspólnotę między autorem a czytelnikami i skracają dystans między autorem a czytelnikami
- czasowniki w 3. os. l. poj. – są znakiem obiektywnej relacji autora
- Podkreślenie pewności wyrażanych sądów (nie ulega wątpliwości)
- Wskazanie na zachodzącą sprzeczność (to paradoksalne, ale…)
Funkcje zdań i akapitów – ćwiczenia z matur
Zadań, które pozwalają przećwiczyć funkcje zdań i akapitów, nie ma zbyt wiele, dlatego warto gruntownie przerobić to, co pojawiało się w poprzednich arkuszach maturalnych. Poniżej zebrałam informacje o tym typie zadań (kliknij, aby przejść do wybranego arkusza, a następnie zjedź do wskazanego zadania).