Jakie są sposoby walki ze złem i moralnym upadkiem człowieka? Omów zagadnienie na podstawie Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst

Wstęp (wprowadzenie):

Mity oraz biblijne przypowieści ukazują różne przykłady ludzi, których postępowanie można jednoznacznie uznać za dobre lub złe. Te proste historie zostały napisane po to, aby wskazać ludziom właściwą drogę postępowania. Co jednak niezwykle istotne, w literaturze nie tylko pojawiają się przykłady dobra i zła, lecz także przykłady różnych sposobów walki z grzechem (moralnym upadkiem), które również pełnią funkcję dydaktyczną Można wyróżnić dwie metody zwalczania zła: radykalną (tę, którą cechował się między innymi starotestamentowy Bóg) oraz empatyczną (nawracanie grzeszników poprzez potępienie ich grzechu, a nie ich samych).

Rozwinięcie („Zbrodnia i kara”):

W powieści Fiodora Dostojewskiego „Zbrodnia i kara” zawarto obydwa sposoby zwalczania zła i walki z moralnym upadkiem człowieka. Rodion Raskolnikow, były student prawa, postanawia zamordować lichwiarkę Alonę Iwanownę, która – jego zdaniem – złamała wszystkie zasady moralne i cały swój majątek zawdzięczała żerowaniu na biednych ludziach. Jako osoba zaznajomiona z podstawowymi zasadami prawa, Raskolnikow wiedział, że jej zachowanie nie jest etyczne, jednak w świetle prawa pozostawało legalne. W związku z tym (skoro prawo pozwala, aby jedni żyli w dostatku, a inni w biedzie) postanawia samodzielnie zwalczyć zło, za które uważał lichwiarkę. Stawia się tym samym w roli Boga, który za dobre czyny wynagradza, a za złe karze. Jego działanie ma jednak swoje skutki: Raskolnikow traci zmysły, wpada w malignę i cierpi, co pokazuje, że samosąd nie jest odpowiednią drogą postępowania. W powieści Dostojewskiego pojawia się także drugi sposób walki z moralnym upadkiem człowieka: walka poprzez nawrócenie: Sonia Marmieładowna, dowiedziawszy się o czynie Raskolnikowa, reaguje na to słowami „cóżeś sobie wyrządził”. Tym samym nie potępia grzesznika, lecz dostrzega konsekwencje jego zachowania; szczerze mu współczuje, przebacza i oferuje swoje wsparcie na drodze do odpokutowania czynu.

Rozwinięcie (kontekst):

Radykalne zwalczanie grzeszników oraz filozofia wybaczającej miłości pojawiają się również w Biblii. Opisane w Księdze Rodzaju losy Sodomy i Gomory ukazują niegodziwych, rozpustnych mieszkańców, którzy wyrzekli się Boga i wszelkiej przyzwoitości. Aby ich ukarać, Jahwe postanawia zniszczyć miasto i wszystkich, którzy się tam znajdują (udaje się uciec jedynie Lotowi i jego najbliższej rodzinie) – kara wg starotestamentowej moralności jest nieunikniona. Z kolei w nowotestamentowych przypowieściach opowiadanych przez Jezusa dominuje nauka miłosierdzia, w historii o synu marnotrawnym z Ewangelii św. Łukasza przedstawiono ojca, który z wielką radością przyjął do siebie syna, chociaż ten wcześniej roztrwonił majątek i porzucił rodzinę oraz obowiązki.

Zakończenie (podsumowanie):

Walkę ze złem można prowadzić na dwa sposoby: potępiając grzesznika lub wybaczając mu jego czyny (i potępiając jedynie grzech). Literatura nie rozstrzyga jednoznacznie, które z rozwiązań jest lepsze, choć losy Raskolnikowa pokazują, że wymierzanie sprawiedliwości jest domeną boską – a człowiek powinien przede wszystkim wybaczać bliźnim.