Średniowieczne kreacje obrazu społeczeństwa. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Wstęp (wprowadzenie):

„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” to utwór, który kreuje obraz średniowiecznego społeczeństwa na wielu poziomach. Jedną z warstw jest treść utworu, natomiast drugą stanowi konstrukcja tekstu, która daje wiele informacji na temat ówczesnego społeczeństwa.

Rozwinięcie („Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”):

W „Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” elementy grozy (obraz Śmierci oraz nieuchronność jej nadejścia) przeplatają się z satyrą na społeczeństwo tamtej epoki. Z tekstu można się dowiedzieć, że ówcześni ludzie cechowali się grzesznością – Śmierć wypomina między innymi pijaństwo kleru, uciekanie mnichów z klasztorów, skłonności ludzi do rozpusty oraz oszustwa dokonywane przez karczmarzy, którzy mieli oszukiwać przy nalewaniu piwa swoim gościom. Hiperboliczne, prześmiewcze wizerunki najwyższych warstw społecznych ukazywały sprzeciwianie się bożym rozkazom – hedonizm oraz brak myślenia o śmierci wydobywał bowiem z ludzi najgorsze cechy. W związku z tym tekst stanowił istotny komentarz do rzeczywistości, a jego wydźwięk był zrozumiały dla ludzi żyjących w tamtych czasach.

Drugim poziomem kreowania obrazu społeczeństwa jest konstrukcja tekstu, która daje współczesnym ludziom możliwość lepszego zrozumienia realiów tamtej epoki. Utwór został bowiem napisany w taki sposób, aby jego forma była przystępna dla przeciętnego człowieka. Należy pamiętać o tym, że średniowiecze, zwane wiekami ciemnymi, było okresem, gdy wykształcenie było dostępne tylko dla nielicznych. W związku z tym wszelka dydaktyka (przypominanie ludziom, że kiedyś nadejdzie śmierć) była uprawiana w niemalże tabloidowej formie. „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” wywoływała skrajne emocje (mieszała grozę z komizmem) i została skonstruowana w taki sposób, aby można ją było łatwo wystawiać chociażby na festynach.

Rozwinięcie (kontekst):

W utworze nie brakuje odwołań biblijnych, co może świadczyć o tym, że w średniowieczu była rozpowszechniona wiedza o Piśmie Świętym. Śmierć powiedziała, że pojawiła się wraz z zerwaniem owocu z drzewa poznania dobra i zła przez Ewę – stanowi to oczywiste nawiązanie do „Księgi Rodzaju”. Aby jednak aluzja była zrozumiała, biblijne historie musiały być znane przeciętnym odbiorcom utworu. W związku z tym „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” odzwierciedla wizerunek średniowiecznego społeczeństwa, które było zaznajomione z Biblią (nawet jeśli czyny ówczesnych ludzi były z nią sprzeczne).

Zakończenie (podsumowanie):

Średniowieczne społeczeństwo zostało ukazane w utworze jako siedlisko grzechu i odejścia od boskich nakazów. Współcześnie możemy jednak dowiedzieć się z tekstu także tego, w jaki sposób artyści dostosowywali swój przekaz do możliwości intelektualnych odbiorców. Dzięki temu utwór stanowi doskonałe źródło wiedzy nie tylko o średniowieczu, lecz także o uniwersalnych cechach człowieka.