Mani­pu­la­cja języ­ko­wa – jest  nie­etycz­na, for­ma prze­ko­na­nia kogoś do nasze­go zda­nia, czę­sto z odwo­ła­niem do emo­cji i szan­ta­żem, cechu­je ją nasta­wie­nie wypo­wie­dzi na odbior­cę, jego uczu­cia, prze­ko­na­nia i wolę przez zasto­so­wa­nie środ­ków języ­ko­wych dzia­ła­ją­cych na podświadomość.

Środ­ki języ­ko­we, któ­re uwa­ża się za sprzy­ja­ją­ce mani­pu­la­cji językowej:

  • Wyra­zy zawie­ra­ją­ce wyraź­ną oce­nę pozy­tyw­ną lub nega­tyw­ną nazy­wa­ne­go zja­wi­ska, np.kłamstwo, głu­po­ta, mor­der­stwo lub pomył­ka, naiw­ność, nie­umyśl­ne spo­wo­do­wa­nie śmierci;
  • Zaim­ki: my, nasz, cza­sow­ni­ki w 1 os., któ­re stwa­rza­ją wra­że­nie toż­sa­mo­ści poglą­dów i celów nadaw­cy i odbior­cy, np. wybie­ra­my lep­szą przyszłość;
  • Uży­wa­nie wyra­zów pocho­dzą­cych z języ­ka gru­py spo­łecz­nej lub zawo­do­wej, do któ­rej nale­ży odbior­ca, np. sło­wa cha­rak­te­ry­stycz­ne dla śro­do­wi­ska mło­dzie­żo­we­go w tek­ście skie­ro­wa­nym do mło­dych ludzi, zdrob­nie­nia w tek­ście skie­ro­wa­nym do dzieci;
  • Zwro­ty i wyra­że­nia pod­kre­śla­ją­ce rze­ko­my sza­cu­nek nadaw­cy do odbior­cy, np. jako wybit­ni znaw­cy zagad­nie­nia rozu­mie­ją pań­stwo, że…