Postawy dekadencji, zwątpienia i nudy. Omów zagadnienie na podstawie Kordiana Juliusza Słowackiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Wstęp (wprowadzenie):

Juliusz Słowacki uczynił Kordiana typowym bohaterem romantycznym w duchu tradycji zachodnioeuropejskiej – problemy głównego bohatera nie były, jak w przypadku Gustawa z „Dziadów cz. IV” Adama Mickiewicza, związane z nieszczęśliwą miłością, lecz miały podłoże egzystencjalne. Kordian obawiał się tego, co przyniesie przyszłość, odczuwał jaskółczy niepokój, był dotknięty chorobą wieku. Wpisywał się tym samym w realia epoki – czasów niepewnych, zgotowanych – jak zostało to opisane w „Przygotowaniu” – przez szatana i diabłów. Przyjmowane przez Kordiana postawy dekadencji, zwątpienia i nudy były więc odpowiedzią na strach przed przyszłością i ból istnienia.

Rozwinięcie („Kordian”):

Postawy zwątpienia, dekadencji i nudy pojawiały się u Kordiana przede wszystkim w okresie nastoletnim – opisanym w I akcie utworu. Bohater doświadczał wówczas melancholii i zniechęcenia. W swoim słynnym monologu poprosił Boga o to, aby zdjął z jego duszy „jaskółczy niepokój”, czyli niechęć do świata połączona z apatią, wynikającą z braku możliwości działania. Kordian cierpiał, ponieważ nie widział sensu w swoim życiu; prosił Boga, aby „wyprorokował” jego duszy cel.

Odpowiedzią na problemy Kordiana nie były ani trzy opowieści Grzegorza (zaprezentowane, gdy Kordian się nudził), ani miłość. Główny bohater w I akcie nie był gotów do działania; karmił się romantycznymi wizjami, ale nie miały one przełożenia na rzeczywistość. Swoim zachowaniem potwierdzał jedynie gotowość do ucieczki – nie umiał skonfrontować się z realnym życiem, dlatego między innymi podjął próbę samobójczą.

Kontekst:

Kordian był typowym bohaterem werterycznym doświadczającym Weltschmerzu („bólu świata”). Z jednej strony był marzycielem (chciał dokonać wielkiego czynu), z drugiej natomiast – dotykała go chandra (spleen). Podobną postawę reprezentowali też przedstawicieli młodopolskiej dekadencji, którzy ubolewali nad tym, że nikt nie docenia ich sztuki płynącej prosto z serca, światem rządzą filistrzy, interesujący się jedynie przyziemnymi sprawami i stanem portfela. Za manifest polskich modernistów uchodzi wiersz Kazimierza Przerwy-Tetmajera „Koniec wieku”, w którym podmiot liryczny wyraża trudności, z jakimi muszą borykać się wrażliwe jednostki.

Zakończenie (podsumowanie):

Nadwrażliwy Kordian nie miał możliwości podjęcia działania – nie widział celu w życiu, doskwierał mu ból istnienia. Tym samym bohater wpisywał się w nastrój epoki: czasów zwątpienia, gdy postaci literackie uciekały przed problemami (na przykład popełniając samobójstwo).