Dziś 35. rocznica wyborów 4 czerwca 1989 r. – wyborów, które zmieniły TEN kraj w NASZ kraj.

Po 1989 zmieniło się wszystko (to jest także rok przełomu w polskiej literaturze)

Tak się skła­da, że mam tyle samo lat, co wol­na Pol­ska. Cie­szę się, że „Raport o sta­nie wojen­nym“ Mar­ka Nowa­kow­skie­go czy „Pro­fe­sor Andrews w War­sza­wie“ są dla nas niczym scien­ce-fic­tion; że żyje­my wol­ni i bez­piecz­ni, może­my się roz­wi­jać i nikt nie mówi nam, jak mamy żyć

To były pierw­sze czę­ścio­wo wol­ne wybo­ry w powo­jen­nej histo­rii kra­ju. Odby­ły się 4 i 18 czerw­ca 1989 roku na zasa­dach uzgod­nio­nych w trak­cie roz­mów Okrą­głe­go Sto­łu. Wybra­no w nich 460 posłów do Sej­mu PRL oraz 100 sena­to­rów do nowo utwo­rzo­ne­go Sena­tu PRL. Wybo­ry te zakoń­czy­ły się spek­ta­ku­lar­nym zwy­cię­stwem Soli­dar­no­ści, któ­ra zdo­by­ła wszyst­kie man­da­ty prze­zna­czo­ne dla bez­par­tyj­nych oraz 99 ze 100 miejsc w Sena­cie.

Gene­za tych wybo­rów się­ga poło­wy lat 80., kie­dy to w pań­stwach blo­ku wschod­nie­go, w tym w Pol­sce, nasi­lał się kry­zys gospo­dar­czy. W 1988 roku wybu­chła fala straj­ków, któ­re zmu­si­ły wła­dze komu­ni­stycz­ne do pod­ję­cia roz­mów z opo­zy­cją. Nego­cja­cje zakoń­czo­no 5 kwiet­nia 1989 roku pod­pi­sa­niem poro­zu­mień Okrą­głe­go Sto­łu..

Kam­pa­nia wybor­cza Soli­dar­no­ści, pro­wa­dzo­na przez Komi­tet Oby­wa­tel­ski, była dyna­micz­na i nowo­cze­sna. Pla­ka­ty z kan­dy­da­ta­mi obok Lecha Wałę­sy, wspar­cie zna­nych arty­stów i inten­syw­ne spo­tka­nia wybor­cze przy­cią­ga­ły uwa­gę spo­łe­czeń­stwa. Hasła wybor­cze takie jak „W samo połu­dnie” nawią­zu­ją­ce do fil­mu z Garym Coope­rem oraz audy­cje w Radio Soli­dar­ność i Pol­skim Radiu sku­tecz­nie mobi­li­zo­wa­ły wybor­ców.

Wyni­ki wybo­rów 4 czerw­ca 1989 roku były zasko­cze­niem dla komu­ni­stycz­nych władz. Opo­zy­cja zdo­by­ła 161 dostęp­nych man­da­tów posel­skich oraz 99 z 100 man­da­tów sena­tor­skich.

Wyni­ki te zmie­ni­ły układ sił poli­tycz­nych w Pol­sce. Przed­sta­wi­cie­le opo­zy­cji uzy­ska­li real­ny wpływ na spra­wo­wa­nie wła­dzy. 24 sierp­nia 1989 roku Tade­usz Mazo­wiec­ki został pierw­szym nie­ko­mu­ni­stycz­nym pre­mie­rem w blo­ku wschod­nim po II woj­nie świa­to­wej. Zwy­cię­stwo Soli­dar­no­ści zapo­cząt­ko­wa­ło lawi­nę demo­kra­tycz­nych prze­mian, któ­re dopro­wa­dzi­ły do upad­ku komu­ni­zmu w Euro­pie Środ­ko­wo-Wschod­niej. Sym­bo­lem tych zmian stał się upa­dek muru ber­liń­skie­go 9 listo­pa­da 1989 roku. Wybo­ry czerw­co­we 1989 roku były klu­czo­wym momen­tem w histo­rii Pol­ski i całe­go regio­nu, otwie­ra­jąc dro­gę do demo­kra­cji i wol­no­ści. Dzi­siaj mija 35 lat.