Jaka jest geneza „Balladyny”?

Pomysł na „Balladynę” Juliusza Słowackiego zrodził się z jego własnych przeżyć na obczyźnie oraz z przemyśleń nad sytuacją Polski po nieudanym powstaniu listopadowym 1830 – 1831). Emigranci w tamtym czasie czuli się zniechęceni do dalszych działań i przestraszeni konsekwencjami buntów, a ich społeczność była pełna wewnętrznych podziałów. Ten czas nazywamy Wielką Emigracją. W takich warunkach Słowacki postanowił napisać utwór, który miał przywrócić rodakom wiarę w siebie i przypomnieć o polskich wartościach i historii, ale w lekko żartobliwy sposób, by dodać do rzeczywistości nieco optymizmu. Warto wspomnieć, że podobne powody przyświecały w tym samym roku Adamowi Mickiewiczowi, który pisał „Pana Tadeusza”.
Dramat „Balladyna” powstał w 1834 roku i został opublikowany pięć lat później w Paryżu. Słowacki zdawał sobie sprawę, że jego dzieło jest czymś nowym, co może nie spotkać się z pozytywnym przyjęciem: „bo choć rzecz jest polska, ale nie patriotyczna, więc gotowa mi źle odpłacić…”.
Słowacki opowiedział historię narodu w sposób baśniowy. Kluczową figurą stał się mityczny Popiel, który symbolizuje początki państwa polskiego. Autor celowo pisze tak, jakby historia była układana przez prosty lud wiejski; mieszają się w niej różne płaszczyzny, a żadna z nich nie jest realistyczna.
W „Balladynie” Słowacki nie tylko chciał ożywić polską tradycję, lecz także zmusić do refleksji nad polską historią i przyszłością, pokazując, jak ważna jest pamięć o przeszłości dla zrozumienia teraźniejszości i przyszłych losów narodu. Te dwie płaszczyzny: przeszła i obecna mają się przenikać, by dać podpowiedzi dotyczące przyszłości. Zakończenie dramatu uderzeniem w główną bohaterkę piorunem symbolizuje, jak ważne jest moralne zwycięstwo sumienia nad złem.
Słowacki w dramacie wyraźnie inspirował się twórczością Williama Szekspira („Sen nocy letniej”, „Makbet”), a także podaniami i legendami z „bajecznych dziejów” Polski, a także balladą Aleksandra Chodźki „Maliny”.