Jak relacja z drugą osobą kształtuje człowieka? to temat wypracowania maturalnego, który pojawił się na maturze podstawowej w maju 2024 r. W tym wpisie znajdziesz wszystko, co może Cię zainteresować na temat rozprawki Jak relacja z drugą osobą kształtuje człowieka?:
- zasady oceniania
- wyjaśnienie, o czym można napisać przy okazji tego tematu
- propozycje kontekstów
- przykładowe wypracowanie z zasobów CKE
- podpowiedzi od ekspertów z CKE
Jeżeli szukasz gotowca, który wykorzystasz w swoim wypracowaniu, to mam dla Ciebie złą wiadomość – w tym wpisie tego nie znajdziesz.
Jeżeli jednak chcesz się nauczyć pisać doskonałe wypracowanie, to czytaj dalej, ponieważ pokażę Ci, co zrobić, żeby prawidłowo omówić ten temat.
Jak relacja z drugą osobą kształtuje człowieka? – wypracowanie maturalne
Zacznijmy od początku – czyli od tego, jakie zadanie przed Tobą stoi. Oto treść polecenia z matury w maju 2024 r.
Temat 2.
Jak relacja z drugą osobą kształtuje człowieka?
W pracy odwołaj się do:
- lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 tego arkusza egzaminacyjnego
- innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki
- wybranych kontekstów.
Na co należy zwrócić szczególną uwagę podczas omawiania tego tematu?
Odpowiedź na to pytanie wynika wprost z uszczegółowienia zasad oceniania (czyli z pliku, który znajduje się w zasadach oceniania matury w maju 2024).
Wynika z tego, że przy opracowaniu tematu Jak relacja z drugą osobą kształtuje człowieka? musisz:
- odwołać się do lektury obowiązkowej (bez tego dostaniesz 0 punktów za wypracowanie)
- omówić relację z drugą osobą oraz omówić kształtowanie człowieka – czyli to, w jaki sposób dana relacja wpływa na człowieka (jego postawę, zachowanie, sposób myślenia, hierarchię wartości itd.); musisz omówić oba te elementy na przykładzie każdego utworu literackiego; jeśli omówisz tylko jeden element, wówczas utwór zostanie wykorzystany co najwyżej częściowo funkcjonalnie
Poniżej znajdziesz natomiast uszczegółowienie zasad oceniania tematu Jak relacja z drugą osobą kształtuje człowieka? (wraz z wyjaśnieniem pojęć kluczowych).
Jak relacja z drugą osobą kształtuje człowieka? – zasady oceniania
Poniżej znajdziesz uszczegółowienie zasad oceniania tego tematu. Dlaczego to ważne? Pamiętaj, że dzięki uszczegółowieniu zasad oceniania możesz się dowiedzieć, co należało napisać, aby utwory literackie zostały uznane za omówione w pełni funkcjonalnie!
Uszczegółowienie zasad oceniania:
1. Rozumienie pojęć:
a) relacja
− związek zachodzący między ludźmi (np. ukochanymi, przyjaciółmi, członkami rodziny, członkami jakiejś społeczności) lub grupami społecznymi, lub osobą a grupą społeczną itp.
− zależność między ludźmi lub grupami społecznymi
b) człowiek/osoba
− każda postać literacka (a w przypadku kontekstów – również np. filmowa), w tym postacie, które nie są ludźmi
− jednostka ALBO zbiorowość (grupa ludzi) / bohater zbiorowy / ludzkość (wymiar uniwersalny)
c) kształtować
− powodować nabranie określonych cech
− wpływać na kogoś – czyjeś zachowanie, postawę, sposób pojmowania czegoś
− zmieniać kogoś – czyjeś zachowanie, postawę, sposób pojmowania czegoś
d) jak kształtuje
– efekt kształtowania
– sposób/proces kształtowania.
2. Temat wypracowania można zrozumieć i zrealizować na różne sposoby, np.:
a) wzajemne kształtowanie się osób będących w relacji
b) kształtowanie jednej osoby pod wpływem relacji z drugą osobą.
3. Zdający może zrozumieć i zrealizować temat w inny sposób niż przykłady podane w pkt 2. Jeżeli wypowiedź zdającego jest zgodna z tematem i z warunkami zadania, pracę należy oceniać.
4. Wypracowanie przynajmniej częściowo dotyczy problemu wskazanego w poleceniu, jeżeli w pracy zdający omówił:
a) relację z drugą osobą
ALBO
b) kształtowanie człowieka
ORAZ
c) praca zawiera opinię albo uzasadnienie.
5. Utwór literacki uznaje się za wykorzystany w pełni funkcjonalnie, jeżeli zdający w argumentacji omówił:
a) relację z drugą osobą
ORAZ
b) kształtowanie człowieka.
6. Utwór literacki uznaje się za wykorzystany częściowo funkcjonalnie, jeżeli zdający w argumentacji omówił:
a) relację z drugą osobą
ALBO
b) kształtowanie człowieka.
7. Lektura obowiązkowa – dowolna lektura obowiązkowa, wybrana spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 arkusza, ilustrująca zagadnienie sformułowane w temacie.
Źródło: Zasady oceniania rozwiązań zadań.
Chcesz się dobrze przygotować do matury z języka polskiego?
Skorzystaj z mojego opracowania wszystkich 76 pytań jawnych na maturę ustną w 2026, 2027 i 2028 roku.
Pamiętaj, że dobrze opracowane pytania jawne mogą Ci pomóc także podczas pisania wypracowania!
Baba radzi – co zrobić, aby napisać prawidłowe wypracowanie na temat: Jak relacja z drugą osobą kształtuje człowieka? Utwory literackie
W pierwszej kolejności: zastanów się, w których znanych Ci utworach literackich pojawia się relacja z drugą osobą. Proponuję, aby punktem wyjścia były poniższe pytania jawne na maturę ustną 2026-2028:
Mitologia (cz. I – Grecja):
Antygona:
Lament świętokrzyski (fragmenty):
Makbet:
Skąpiec:
Romantyczność oraz wybrane ballady Adama Mickiewicza:
Dziady cz. III:
Lalka:
Potop (fragmenty):
Zbrodnia i kara:
Wesele:
Przedwiośnie:
Ferdydurke (fragmenty):
Proszę państwa do gazu:
Inny świat (fragmenty):
Dżuma:
Rok 1984:
Tango:
Temat rozważony? W takim razie teraz stwórz klucz interpretacyjny – zastanów się, które przykłady buntu mogą się ze sobą łączyć. Dzięki temu Twoja praca będzie sprawiała wrażenie przemyślanej. Pamiętaj, że omawiane wątki powinny jakoś się ze sobą łączyć. Przeanalizuj zatem zagadnienie relacji z drugą osobą i sposoby, w jaki ta relacja kształtuje człowieka tak, aby przedstawić różnorodne argumenty, które będą razem tworzyć przemyślaną wypowiedź.
Chcesz się dobrze przygotować do matury z języka polskiego?
Skorzystaj z mojego opracowania wszystkich 76 pytań jawnych na maturę ustną w 2026, 2027 i 2028 roku.
Pamiętaj, że dobrze opracowane pytania jawne mogą Ci pomóc także podczas pisania wypracowania!
Jak relacja z drugą osobą kształtuje człowieka? – jak należy zrealizować ten temat? Opinia ekspertów z CKE
Jeżeli dalej nie wiesz, jak się zabrać za ten temat wypracowania maturalnego, możesz również skorzystać z podpowiedzi przygotowanych przez ekspertów z CKE. Poniższa treść pochodzi ze sprawozdania CKE z 20 września 2024 r. i zawiera ekspercki komentarz na temat założeń tego tematu wypracowania.
Zdający, który wybrał temat 2., miał za zadanie sformułować wypowiedź argumentacyjną dotyczącą zagadnienia relacji międzyludzkich. Poprawna realizacja tematu wymagała rozważenia sformułowanego w temacie problemu: Jak relacja z drugą osobą kształtuje człowieka?, tj. omówienia, w jaki sposób związki czy zależności zachodzące między ludźmi, np. ukochanymi, przyjaciółmi, członkami wspólnot, społeczności wpływają na kogoś – jego zachowanie, postępowanie, system wartości, poglądy – lub jak zmieniają kogoś.
Temat wypracowania można było zrozumieć i zrealizować na różne sposoby, np. skupić się na wzajemnym kształtowaniu się osób pozostających w relacji lub kształtowania jednej osoby pod wpływem relacji, uwzględnić efekt kształtowania lub sposób kształtowania. Najpopularniejszym sposobem realizacji tematu było omówienie relacji miłosnych z uwzględnieniem motywu przemiany jednej z osób pod wpływem drugiej – pozytywnej lub negatywnej. Zdarzały się również rozważania na temat relacji przyjacielskich, rodzinnych, np. ojciec/matka i rodzic, mentor – uczeń, jak i refleksja na temat odziaływania na siebie członków społeczeństwa (np. odwołania do Gombrowiczowskiej filozofii formy). Zdający często dokonywali ocen przedstawianych relacji jako budujących człowieka lub niszczących go.
Wypowiedzi podejmujące temat w sposób pełny odnosiły się w argumentacji do dwóch aspektów: relacji z drugą osobą oraz kształtowania się człowieka pozostającego w relacji z drugim człowiekiem/pod wpływem tej relacji. Zawężenie tematu do omówienia relacji lub do kwestii kształtowania człowieka skutkowało uznaniem realizacji tematu za dotyczącą problemu jedynie częściowo.
W argumentacji dowodzącej trafne zrozumienie tematu abiturienci odwoływali się do lektur obowiązkowych (czego wymaga formuła egzaminu), np. Makbeta, Romea i Julii Williama Szekspira, Skąpca Moliera, Kordiana Juliusza Słowackiego, Lalki Bolesława Prusa, Potopu Henryka Sienkiewicza, Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego, Mistrza i Małgorzaty Michaiła Bułhakowa, Dżumy Alberta Camusa, ale także utworów spoza kanonu lektur (np. Utraconej Marcela Prousta, Lotu nad kukułczym gniazdem Kena Keseya), w tym również utworów z literatury popularnej. Obudowę kontekstową konstruowali, odnosząc się najczęściej do literatury, a poza tym do historii literatury czy biografii twórców, wykorzystywali również szeroko rozumiane konteksty kulturowe.
Źródło: SPRAWOZDANIE ZA ROK 2024, EGZAMIN MATURALNY, JĘZYK POLSKI, CKE, 20 WRZEŚNIA 2024 R., S. 57.
Jak relacja z drugą osobą kształtuje człowieka? – przykładowa wypowiedź argumentacyjna
Wypowiedź argumentacyjna pochodzi ze sprawozdania CKE z 20 września 2024 r. Link do sprawozdania znajdziesz tutaj.
Dla człowieka jako istoty społecznej relacje międzyludzkie od zawsze stanowiły ważną część życia; były, są i będą one jednymi z wielu fundamentów, które są odpowiedzialne nie tylko za poczucie szczęścia czy spełnienia, ale także za to, jaki jest lub jak powstaje charakter jednostki. Relacja z drugą osobą może mieć wpływ na zmianę przekonań lub zachowań jednej ze stron, negatywny lub pozytywny.
Więź z drugim człowiekiem może przyczynić się do chęci zmiany na lepsze, co w efekcie będzie skutkować widocznymi na zewnątrz rezultatami. Taką sytuację widać w utworze zatytułowanym „Potop” autorstwa Henryka Sienkiewicza. Andrzej Kmicic jest głęboko zakochany w Aleksandrze Billewiczównej z wzajemnością, jednak dziewczynie nie podobają się występki wybranka jej serca. Żyje on jak hulaka, jest porywczy i impulsywny, a wśród jego przyjaciół znajdują się mordercy. Te cechy Kmicica przyczyniają się do dopuszczenia się czynu jakim jest spalenie Wołomontowicz. Oleńka po dowiedzeniu się o tym jest zdenerwowana na Andrzeja, jednak mimo tych silnych emocji mówi mężczyźnie, że wybaczy mu tę zbrodnię, jeśli ludzie, których skrzywdził w tym wydarzeniu również mu wybaczą. Jest to dla Kmicica znak, że jeszcze nie wszystko stracone i motywowany miłością do ukochanej przez całą powieść można zaobserwować, jak bardzo mężczyzna się zmienia oraz do czego jest zdolny, aby tej zmiany dokonać. Przykład tego stanowią chociażby jego starania i wysiłki włożone w obronę ojczyzny podczas obrony Jasnej Góry, co dowodzi o patriotycznej naturze szlachcica. Na koniec utworu ten mężczyzna jest inny niż na początku i zachodzi w nim zmiana na lepsze, co sprawia, że Aleksandra ostatecznie decyduje się wyjść za mąż za Kmicica. Ta sytuacja dowodzi, że więź z drugą osobą może ukształtować kogoś, aby dokonał poprawy w swoim postępowaniu. Warto dodać, że Kmicic jest przykładem sarmaty, sarmatów zaś cechuje odwaga, patriotyzm, oddanie tradycji, ale również porywczość i impulsywność. Autor jednak ukazuje nam w swoim dziele, że pomimo tych negatywnych cech charakterystycznych dla siedemnastowiecznych szlachciców nie muszą one przysłaniać tych pozytywnych oraz, że sarmata może być dobrym człowiekiem.
Relacja z drugą osobą może jednak mieć destrukcyjny wpływ na jednostkę, przez co metaforycznie będzie się ona kształtować na wrak, ulegać zniszczeniu, co można dostrzec w powieści pod tytułem „Lalka” Bolesława Prusa. Wokulski zapatrzony w Łęcką, bez pamięci w niej zakochany, całe swoje życie organizuje tak, aby przypodobać się pannie Łęckiej. W relacji tej wysiłek jest jednostronny i pochodzi ze strony Stanisława, a Izabela nie wydaje się być nim zainteresowana romantycznie. Wokulski w całej serii prób zaimponowania pannie Izabeli, wśród których znajdują się na przykład kupno klaczy, licytacja kamienicy czy podjęcie się nauki języka angielskiego podupada psychicznie. Chcąc zakończyć swoje cierpienia, wyjeżdża do Paryża, gdzie wraz z Geistem snuje plany oddać się nauce w nadziei, że dzięki temu zapomni o nieszczęśliwej miłości – nie udaje mu się to, a swoje smutki topi w alkoholu. Kupiec później postanawia targnąć się na swoje życie, kładąc się na torach w Skierniewicach. Jego sytuacja stanowi przykład relacji destrukcyjnej, która go wyniszcza. Całe swoje życie podporządkowuje osobie, która nie myśli o nim tak dobrze jak Stanisław o niej.
Warto dodać, że Wokulski jest określany mianem bohatera romantycznego, nie zrozumianego, a osamotnionego i niepasującego do pozytywistycznych czasów, w jakich przyszło mu żyć. Nikt nie zdaje się rozumieć jego nieszczęśliwego zakochania w Izabeli.
Relacja z drugą osobą może zatem być motywująca i mająca pozytywny wpływ. Lecz może również działać niszcząco i prowadzić do opłakanych skutków.
Źródło: Sprawozdanie za rok 2024, Egzamin maturalny, Język polski, CKE, 20 września 2024 r., ss. 57-58.
Komentarz do przykładu 100.
Wypracowanie spełnia formalne warunki polecenia:
- nie zawiera błędu kardynalnego
- znajduje się w nim odwołanie do lektury obowiązkowej (Potopu Henryka Sienkiewicza, Lalki Bolesława Prusa)
- dotyczy problemu wskazanego w poleceniu
- ma formę argumentacyjną.
Kompetencje literackie i kulturowe
Wypowiedź stanowi trafną analizę problemu sformułowanego w poleceniu. Zdający w pełni funkcjonalnie wykorzystał znajomość przywołanych utworów literackich. Wykorzystał konteksty kulturowe, budując zadowalającą argumentację.
Sformułowane stanowisko ma postać wyrazistej tezy zaprezentowanej we wstępie wypracowania – relacje mają wartość konstytuującą człowieka, decydują o jego spełnieniu czy poczuciu szczęścia. Ich dynamika często wpływa na przemianę człowieka zarówno pozytywną, jak i negatywną.
Zdający funkcjonalnie wykorzystał dwie lektury obowiązkowe: Potop Henryka Sienkiewicza i Lalkę Bolesława Prusa. Ukazał wzajemną miłość Oleńki Billewiczówny i Andrzeja Kmicica oraz proces przemiany moralnej Kmicica, który pragnie sprostać oczekiwaniom swej szlachetnej ukochanej, by stać się godnym jej uczucia. Miłość w tej odsłonie staje się impulsem do odkupienia win i stanięcia po stronie wartości honoru i ojczyzny.
Maturzysta w opozycji do pierwszego przykładu przywołuje historię nieodwzajemnionej miłości Stanisława Wokulskiego do Izabeli Łęckiej, któremu uczucie przysparza cierpień i odbiera chęć życia.
Zdający rozważania wpływu relacji na kształtowanie się człowieka wpisuje w szeroko pojęte konteksty kulturowe. Wewnętrzne zawikłanie Kmicica wpisuje w paradoks kondycji Sarmaty, natomiast podatność Wokulskiego na wpływ relacji wyobcowującej go ze świata tłumaczy konsekwencją natury romantyka.
Zdający podsumował rozważania wnioskiem o wpływie miłości na człowieka: motywującym bądź niszczycielskim.
Kompozycja wypowiedzi
Elementy treściowe zostały przez zdającego zorganizowane w sposób problemowy, podporządkowany zaprezentowanej tezie. Zauważalna usterka w strukturze akapitów to nieproporcjonalnie krótkie zakończenie.
Zdający konsekwentnie posługuje się stylem stosownym do sytuacji komunikacyjnej, wypowiedź zawiera struktury charakterystyczne dla oficjalnej odmiany polszczyzny pisanej.
Język wypowiedzi
W wypracowaniu występuje zadowalający zakres środków językowych, tj.: składnia i leksyka są stosowne do realizacji tematu.
Chcesz się dobrze przygotować do matury z języka polskiego?
Skorzystaj z mojego opracowania wszystkich 76 pytań jawnych na maturę ustną w 2026, 2027 i 2028 roku.
Pamiętaj, że dobrze opracowane pytania jawne mogą Ci pomóc także podczas pisania wypracowania!

Możesz zostać moim patronem/moją patronką:
