autor: Antoine de Saint-Exupéry [czyt. Ątłan dy Sę Egziuperi]
DB. Saint-Exupéry’ego, C. Saint-Exupéry’emu, NMs. Saint-Exupérym
ŻYCIORYS dostępny TUTAJ
tytuł: Mały Książę (oba człony zawsze zapisywane jako nazwa własna — wielką literą)
Mały — każdy człowiek dorastający, który uczy się życia i ustala swoją hierarchię wartości;
Książę — każdy jest wyjątkowy.
dedykacja: Leonowi Worthowi, przyjacielowi, przeczytasz o nim TUTAJ
wydanie: 1943 w Nowym Jorku
rodzaj literacki: epika
gatunek literacki: powiastka filozoficzna
czas akcji: XX wiek, 8 dni,
miejsca akcji: asteroida B‑612; Sahara, 6 niewielkich planet: 325, 326, 327, 328, 329, 330 + Ziemia
UWAGA: Mały Książę nie mieszkał na planecie, a na asteroidzie, by uniknąć powtórzeń, możesz użyć też określenia planetoida albo nazwy B‑612. Asteroidy/planetoidy to małe odłamki planet.
problematyka: opowieść o tym, jak światu potrzebna jest wrażliwość, dorośli zapominają o niej, nie są czujni na pojawiające się zło, zapominają o marzeniach i tym, co najważniejsze: miłości i przyjaźni; bohater wyrusza w podróż, podczas której dojrzeje i zrozumie, co jest w życiu ważne
geneza: powstaje w trakcie wojny, autor opuszcza Paryż przejęty przez wojska niemieckie, udaje się do Nowego Jorku, gdzie będzie brał udział w lotach zwiadowczych na terenie Niemiec, pracował jako pilot, przewoził pocztę, dobrze też znał Saharę i Afrykę.
narrator: pierwszoosobowy — Pilot, opowiada po sześciu latach o wypadku na pustyni i spotkaniu małego Księcia, wielokrotnie zwraca się do czytelnika, jest bohaterem tej historii,
puenta: w świecie ogarniętym wojną, można zachować dziecięcą wrażliwość; dorośli ludzie zapominają o wrażliwośći – nie patrzą na świat sercem, jedynie rozumem; najważniejsze jest niewidoczne dla oczu – dobrze widzi się tylko sercem;
postaci:
Pilot – główny bohater i narrator
Mały Książę - pojawia się na pustyni, przychodzi do Pilota
postaci z opowieści o Małym Księciu:
Bankier
Król
Pijak
Geograf
Latarnik – Mały Książę, mógłby się z nim zaprzyjaźnić
Pyszałek/Próżny
Zwrotniczy
Kupiec
żmija
Róża
lis
róże
baranek
alegoria: motyw, który oprócz dosłownego sensu ma JEDEN, utrwalony kulturowo, SENS PRZENOŚNY np. sowa -> mądrość
symbol: motyw, który oprócz dosłownego sensu ma WIELE interpretacji, SENSÓW PRZENOŚNYCH, czasami symbolami stają się alegorie np. lis -> spryt, ale w „Małym Księciu” to symbol przyjaźni
SYMBOLE:
kapelusz – racjionalizm, brak wrażliwości i wyobraźni; charakteryzuje postrzeganie świata przez dorosłych
wąż zjadający słonia – kreatywność, wrażliwość, wyobraźnia – charakteryzuje postrzegania świata przez dzieci i młodzież
mieszkańcy planet 325 – 330 – charakteryzują dorosłych, którzy zapomnieli, co jest w życiu ważne; mają wiele uzależnień, nie cieszą się życiem
lis – (z reguły jest alegorią sprytu, ale tutaj staje się wieloznacznym symbolem) mądrość, przyjaźń, filozof, mędrzec – mówi o tym, że chociaż jest to trudne, to warto ludziom zaufać; pokazuje sens książki: NAJWAŻNIEJSZE JEST NIEWIDOCZNE DLA OCZU
róża – miłość i odpowiedzialność – piękna, ale ma kolce; trzeba o nią dbać, by cieszyć się pięknem; wymagała od Księcia atencji – jest to symbol tego, co trzeba robić, by miłość istniała, że nie jest dana z góry, trzeba ją pielęgnować
żmija – śmierć, tajemnica życia po śmierci; nie jest zła, Mały Książę godzi się na jej przyjście; śmierć nie jest końcem – zostaje miłość i przyjaźń
B‑612 – symbol domu, o który dbasz, bronisz go (przed baobabami); ojczyzna; sensem istnienia jest ochrona tego domu, pielęgnowanie go i Róży; wielką wartością jest odnalezienie swojego miejsca
wędrówka – służy do tego, by Mały Książę nauczył się życia i z tą wiedzą będzie mógł dopiero znaleźć swoje miejsce; odnosi się to do motywu homo viator, czyli człowieka podróżnika – zawsze wyruszając w podróż, wyruszamy też w podróż do swojego wnętrza, zmieniamy się; wracamy z podróży jako inni ludzie
studnia – kres wędrówki, sens istnienia, źródło wiedzy; nadzieja
baobaby – zło, przeszkadzają, szkodzą; trzeba regularnie kontrolować, czy zło się nie zadomowiło; ale też symbolizują nieustanną pracę, trzeba się ich pozbywać
pustynia – życie – miejsce zdobywania doświadczeń i szukania sensu
rozważania filozoficzne:
A co jeżeli Mały Książę naprawdę umarł? Nie powrócił na B‑612?
A może nigdy nie było Małego Księcia, Pilot uwięziony na pustyni, starał się uratować swoje życie, miał pierwszy raz czas na przemyślenia, zatrzymanie się i refleksję nad życiem – cała opowieść o małym chłopcu, może być zatem opowieścią o Pilocie, który chce sobie przypomnieć, co było dla niego ważne, zestawia to z tym, jak teraz żyje – Mały Książę musiałby zatem umrzeć – bo Pilot już nie jest dzieckiem; ale jego wartości pozostaną w Pilocie, jako dorosłym człowieku. Wniosek jest jeden: trzeba ufać, przyjaźnić się i patrzeć na świat sercem. Kochać.
znane motywy:
podróż — bohaterowie, w trakcie wyprawy dowiadują się prawdy o sobie i świecie np. „Osobliwy dom Pani Peregrine”
miłość — uczucie silniejsze niż śmierć pojawia się w scenie z Widmem w „Dziadów cz. II”
przyjaźń — wspólne pokonywanie problemów i odpowiedzialność za siebie „Hobbit, czyli tam i z powrotem”
samotność — dorośli zapędzili się w pracy, od której są uzależnieni i zapomnieli o tym, żeby utrzymywać z innymi relację, takim cierpiącym samotnikiem jest bohater „Opowieści wigilijnej”
cytaty:
A oto mój sekret. Jest bardzo prosty: dobrze widzi się tylko sercem. Najważniejsze jest niewidoczne dla oczu.
Decyzja oswojenia niesie w sobie ryzyko łez.
Dla całego świata możesz być nikim, dla kogoś możesz być całym światem.
Dorośli nigdy nie potrafią sami zrozumieć. A dzieci bardzo męczy konieczność stałego objaśniania.
Dorośli są zakochani w cyfrach. Jeżeli opowiadacie im o nowym przyjacielu, nigdy nie spytają o rzeczy najważniejsze. Nigdy nie usłyszycie:, „Jaki jest dźwięk jego głosu? W co lubi się bawić? Czy zbiera motyle?” Oni spytają was: „Ile ma lat? Ilu ma braci? Ile waży? Ile zarabia jego ojciec?” Wówczas dopiero sądzą, że coś wiedzą o waszym przyjacielu. Jeżeli mówicie dorosłym: „Widziałem piękny dom z czerwonej cegły, z pelargoniami w oknach i gołębiami na dachu” – nie potrafią sobie wyobrazić tego domu. Trzeba im powiedzieć: „Widziałem dom za sto tysięcy franków”. Wtedy krzykną: „Jaki to piękny dom!”
Gdy jest bardzo smutno, to kocha się zachody słońca.
Idąc prosto przed siebie, nie można zajść daleko.
Jesteście piękne, lecz próżne – powiedział im jeszcze. Nie można dla was poświęcić życia. Oczywiście moja róża wydawałaby się zwykłemu przechodniowi podobna do was, lecz dla mnie ona jedna ma większe znaczenie niż wy wszystkie razem, ponieważ ją właśnie podlewałem. Ponieważ ją przykrywałem kloszem. Ponieważ ją właśnie osłaniałem. Ponieważ właśnie dla jej bezpieczeństwa zabijałem gąsienice (z wyjątkiem dwóch czy trzech, z których chciałem mieć motyle). Ponieważ słuchałem jej skarg, jej wychwalań się, a czasem jej milczenia. Ponieważ… jest moją różą.
– Jeśli chcesz mieć przyjaciela, oswój mnie!
– A jak to się robi? – spytał Mały Książę.
– Trzeba być bardzo cierpliwym. Na początku siedzisz w pewnej odległości ode mnie, ot tak, na trawie. Będę spoglądać na ciebie kątem oka, a ty nic nie powiesz. Mowa jest źródłem nieporozumień, lecz każdego dnia będziesz mógł siadać trochę bliżej…
A co działo się z Różą, gdy Mały Książę wyruszył w swoją przygodę? Zachęcam do omawiania najnowszego teledysku Natalia Moskal na lekcjach, ciekawa jestem uczniowskich interpretacji.