Więcej na ten temat dowiesz się z mojego kursu do matury (w sklepie znajdziesz też kurs do egzaminu ósmoklasisty). Chesz się z nim zapoznać? KLIKNIJ TUTAJ.

Mój autorski schemat pisania wypracowania na maturze 2023:

W pracy odwołaj się do: 

  • odznaczono

     lektury obowiązkowej – wybranej spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 tego arkusza egzaminacyjnego 

  • odznaczono

     innego utworu literackiego – może to być również utwór poetycki 

  • odznaczono

     wybranych kontekstów.



KROK 1: Zastanów się nad poleceniem, nikogo niestety nie obchodzi Twoje zdanie (sorry!), nie musisz walczyć w jego obronie, łatwiej jest się zgodzić, albo tak postawić tezę, by umieć pokazać jej słuszność na tekstach, które znasz. 

KROK 2: Rozumiesz już, o czym ma być twoja praca, więc teraz zastanów się, gdzie takie wątki/tematy występują. Przejrzyj listę lektur obowiązkowych — masz ją też na 3 stronie arkusza. 

  1. Biblia, w tym fragmenty Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami,

  2. Księgi Psalmów, Apokalipsy św. Jana

  3. Jan Parandowski, Mitologia, cz. I Grecja

  4. Homer, Iliada (fragmenty)

  5. Sofokles, Antygona

  6. Lament świętokrzyski (fragmenty)

  7. Legenda o św. Aleksym (fragmenty)

  8. Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty)

  9. Kwiatki świętego Franciszka z Asyżu (fragmenty)

  10. Pieśń o Rolandzie (fragmenty)

  11. Gall Anonim, Kronika polska (fragmenty)

  12. Dante Alighieri, Boska Komedia (fragmenty)

  13. Jan Kochanowski, Odprawa posłów greckich

  14. Piotr Skarga, Kazania sejmowe (fragmenty)

  15. Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki (fragmenty)

  16. William Szekspir, Makbet

  17. Molier, Skąpiec

  18. Adam Mickiewicz, Konrad Wallenrod, Dziady cz. III

  19. Juliusz Słowacki, Kordian

  20. Bolesław Prus, Lalka

  21. Eliza Orzeszkowa, Gloria victis

  22. Henryk Sienkiewicz, Potop

  23. Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara

  24. Stanisław Wyspiański, Wesele

  25. Stefan Żeromski, Przedwiośnie

  26. Tadeusz Borowski, opowiadania: Proszę państwa do gazu, Ludzie, którzy szli

  27. Gustaw Herling-Grudziński, Inny świat

  28. Hanna Krall, Zdążyć przed Panem Bogiem

  29. Albert Camus, Dżuma

  30. George Orwell, Rok 1984

  31. Sławomir Mrożek, Tango

  32. Marek Nowakowski, Raport o stanie wojennym (wybrane opowiadanie), Górą „Edek” (z tomu Prawo prerii)

  33. Jacek Dukaj, Katedra (z tomu W kraju niewiernych)

  34. Andrzej Stasiuk, Miejsce (z tomu Opowieści galicyjskie)

  35. Olga Tokarczuk, Profesor Andrews w Warszawie (z tomu Gra na wielu bębenkach)

  36. Ignacy Krasicki, bajki

  37. Adam Mickiewicz, Dziady cz. II, Pan Tadeusz

  38. Juliusz Słowacki, Balladyna

  • Poziom rozszerzony

  1. Homer, Odyseja (fragmenty);

  2. Arystoteles, Poetyka, Retoryka (fragmenty);

  3. Platon, Państwo (fragmenty);

  4. św. Augustyn, Wyznania (fragmenty);

  5. św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna (fragmenty)

  6. Michel de Montaigne, Próby (fragmenty);

  7. William Szekspir, Hamlet;

  8. Juliusz Słowacki, Lilla Weneda;

  9. Zygmunt Krasiński, Nie-Boska Komedia;

  10. realistyczna lub naturalistyczna powieść europejska (Honoré de Balzac, Ojciec Goriot lub Charles Dickens, Klub Pickwicka, lub Mikołaj Gogol, Martwe dusze, lub Gustaw Flaubert, Pani Bovary);

  11. Stanisław Wyspiański, Noc listopadowa;

  12. Franz Kafka, Proces (fragmenty)

  13. Michaił Bułhakow, Mistrz i Małgorzata;

  14. Stanisław Ignacy Witkiewicz, Szewcy;

  15. Bruno Schulz, wybrane opowiadania z tomu Sklepy cynamonowe;

  16. Tadeusz Konwicki, Mała Apokalipsa;

  17. Sławomir Mrożek, wybrane opowiadania.


KROK 3: Wybrał_ś już teksty, może masz już w głowie też pomysł na konteksty, to teraz wymyśl plan pracy w brudnopisie. Możesz uzupełnić ten schemat 

TEZA: Należy zatem stwierdzić, że (parafrazujesz polecenie)

ARGUMENT 1:

  • przykład z tekstu — lektura obowiązkowa:

ARGUMENT 2:

  • przykład z tekstu:

ARGUMENT 3:

  • przykład z tekstu:

KONTEKST 1:

KONTEKST 2:

KROK 4: Zastanów się teraz nad kolejnością argumentów i przykładów i pisz w tabeli. Pamiętaj, że słowo może występować raz na akapit.  Pamiętaj o czterech różnych typach składniowych, pisaniu nazw gatunków, jednym frazeologizmie. Inne wytyczne dotyczące języka są tutaj https://babaodpolskiego.pl/dlaczego-dostaje-zle-oceny-z-wypracowan/ 





1 akapit

Wprowadzenie do tematu, wyjaśniasz, jak trzeba rozumieć polecenie (4−5 zdań). Tutaj daj informacje o epoce, możesz dodać kontekst, informacje o toposie. Nie pisz oczywistości np. „wszyscy ludzie/miłość to uczucie/od zarania dziejów”.


Teza (1 zdanie oznajmujące) Np. Należy zatem stwierdzić, że tęsknota może być zarówno siłą niszczącą, jak i budującą. (Tak przerób polecenie, by było ogólne, by ta teza nie ograniczała cię, bo każdy argument musi pokazywać inny aspekt tezy)..


2 akapit

Argument (1 zdanie, to jak podteza nr 1) musi być uniwersalny, nie może sugerować  tekstu, który inspirował cię do jego stworzenia. Np. Tęsknota może nie tylko sprawiać fizyczny ból, lecz także inspirować do działania.


Przykład LEKTURY OBOWIĄZKOWEJ lub wskazanej w poleceniu (epika lub dramat) (podajesz gatunek, autora, tytuł) np. Można to zauważyć w powieści realistycznej  Bolesława Prusa pt.: „Lalka”, w której Stanisław Wokulski cierpiał, przebywając poza ojczyzną. (1 zdanie złożone, w którym pokazujesz, że znasz nazwę gatunku, autora, tytuł i wprowadzasz bohatera, o którym chcesz pisać, później na końca zdania po prostu połącz je sensem z argumentem.


Refleksje z treści, które pasują do argumentu, nie streszczaj książki (długość dowolna, ale nie przesadź), to mają być tylko refleksje, czyli co z tej historii wynika dla Twojej pracy.


Kontekst pasujący do argumentu. Możesz (ale nie musisz)  dodać np.:  Kontekstem do poruszanego zagadnienia może być…/ Warto wspomnieć o…KONIECZNIE PAMIĘTAJ O ZESTAWIENIU GO Z PRZYKŁADEM I WYCIĄGNIĘCIU WNIOSKÓW. W JAKI SPOSÓB TEN KONTEKST POGŁĘBIA ARGUMENTACJĘ?


Podsumowanie wniosków z odniesieniem do argumentu i tezy


3 akapit

Argument (1 zdanie, to jak podteza nr 1) musi być uniwersalny, nie może sugerować  tekstu, który inspirował cię do jego stworzenia. Np. Tęsknota może nie tylko sprawiać fizyczny ból, lecz także inspirować do działania.


Przykład tekstu literackiego (podajesz gatunek, autora, tytuł) np. Można to zauważyć w powieści realistycznej  Bolesława Prusa pt.: „Lalka”, w której Stanisław Wokulski cierpiał, przebywając poza ojczyzną. (1 zdanie złożone, w którym pokazujesz, że znasz nazwę gatunku, autora, tytuł i wprowadzasz bohatera, o którym chcesz pisać, później na końca zdania po prostu połącz je sensem z argumentem.


Refleksje z treści, które pasują do argumentu, nie streszczaj książki (długość dowolna, ale nie przesadź), to mają być tylko refleksje, czyli co z tej historii wynika dla Twojej pracy.


Kontekst pasujący do argumentu. Możesz (ale nie musisz)  dodać np.:  Kontekstem do poruszanego zagadnienia może być…/ Warto wspomnieć o…KONIECZNIE PAMIĘTAJ O ZESTAWIENIU GO Z PRZYKŁADEM I WYCIĄGNIĘCIU WNIOSKÓW. W JAKI SPOSÓB TEN KONTEKST POGŁĘBIA ARGUMENTACJĘ?


Podsumowanie wniosków z odniesieniem do argumentu i tezy


4 akapit

Podsumowanie: odwołanie do tezy, wszystkich trzech argumentów (w informatorze nie ma powiedziane, że muszą być trzy, ale jak napiszesz trzy, to będzie więcej punktów za argumentację) z przypomnieniem lektury obowiązkowej, innego tekstu literackiego i kontekstów (m.in. dwóch), na które się powoływał_ś.



Więcej na ten temat dowiesz się z mojego kursu do matury (w sklepie znajdziesz też kurs do egzaminu ósmoklasisty). Chesz się z nim zapoznać? KLIKNIJ TUTAJ.

UWAGA! ZMIANY OD MARCA 2022:

OMÓWIENIE ARKUSZY POKAZOWYCH: