Homer – Iliada

streszczenie: Utwór głównie koncentruje się na epizodzie z wojny trojańskiej, czyli gniewie Achillesa i wynikających z tego konsekwencjach.
Rozpoczyna zwrotem do Muzy i opisie gniewu Achillesa, który pokłócił się z Agamemnonem o brankę — Bryzeidę. Agamemnon odmówił kapłanowi Chryzesowi (słudze Apollona) wydania jego córki, Chryzeidy i wypędził go z obozu. Chryzeida została przyznana Agamemnonowi jako branka wojenna. Wódz w końcu ulega i skłonny jest oddać Chryzejdę, ale oczekuje wynagrodzenia za stratę. Łupy są już jednak rozdzielone i natychmiastowe zadośćuczynienie nie jest możliwe. Kiedy Achilles obiecuje Agamemnonowi nagrodę po zdobyciu Troi, chciwy wódz zarzuca mu, że chce wszystko, także brankę Bryzeidę, zatrzymać dla siebie, grozi mu odebraniem łupów przemocą. Interwencja bogini rozwagi – Ateny, powstrzymuje Achillesa, która obiecuje mu wspaniałe dary, powoduje, że Achilles postanawia wycofać się z walki o Troję i zapowiada kłopoty Achajów, kiedy zostaną pozbawieni jego talentu wojennego. Wstawiennictwo matki Achillesa, bogini Tetydy, u Zeusa, doprowadza do kolejnych zdarzeń.

Zeus zsyła na Agamemnona sen, w którym zachęca go do walki i obiecuje zdobycie Ilionu. Agamemnon podstępnie wygłasza mowę, w której rzekomo opowiada się za przerwaniem oblężenia, natomiast na zebraniu zabiera także głos Tersytes, nawołujący do powrotu oraz Odyseusz, który odwołuje od tego żołnierzy, następnie ponownie przemawia Agamemnon i Nestor, którzy przypominają wróżby o szybkim upadku Troi. Wojska przygotowują się do boju.

Wojsko rusza do bitwy. Tu następuje wyjaśnienie przyczyny prowadzonej wojny — skrzywdzony Menelaus, któremu Parys porwał żonę, Helenę, ma stoczyć ostateczny pojedynek z „porywaczem”. Menelaus okazuje się silniejszy, ale Parysa ratuje Afrodyta. Zniknięcie Parysa dla Agamemnona oznacza zwycięstwo dla Menelaosa.

Bogowie toczą kłótnię o to, która strona ma wygrać. Atena przekonuje Zeusa, by ten polecił Pandarowi strzelenie z łuku w Menelaosa. Strzał Trojanina jest równoznaczny z naruszeniem umowy. Tak walczący Trojanie muszą w końcu ponieść klęskę, mimo że najpierw Zeus zobowiązał się ukarać Achajów.

Bitwa opisywana na kartach kilku ksiąg kończy się nierozstrzygniętym pojedynkiem Hektora z Ajasem. W przebiegu zdarzeń biorą też udział bogowie. Po zawieszeniu broni, kiedy to obie strony grzebią zmarłych, Zeus przy pomocy gromu zmusza Achajów do odwrotu. Trojanie biwakują w polu, przy ogniskach, gotowi do dalszej walki.

Agamemnon, widząc konsekwencje gniewu Achillesa, stara się go przeprosić i zachęcić do aktywnej pomocy Achajom. Zarozumiały i uparty Achilles odrzuca przeprosiny. Wysłani na zwiady Diomedes i Odys dowiadują się o planach Trojan.

Ranny Agamemnon musi się wycofać. Ciągłe wtrącanie się bogów doprowadza w końcu do poważnego zagrożenia Achajów. Wtedy Patroklos osobiście idzie prosić Achillesa o pomoc lub przynajmniej o zbroję. Patroklos w zbroi Achillesa wraca na pole bitwy, ściga Trojan aż pod mury miasta i tam ginie ugodzony przez Hektora. Stało się tak, bo zapamiętały w walce Patroklos zapomniał o słowach Achillesa zakazujących mu podchodzenia pod Troję (ostateczne zwycięstwo Achilles chciał zarezerwować dla siebie, kiedy Agamemnon się przed nim ukorzy).

Wiadomość o śmierci przyjaciela kieruje gniew Achillesa przeciwko Hektorowi. Żądza odwetu jest silniejsza, mimo że będzie związana z osobistą klęską mściciela (ma zginąć po śmierci Hektora). Wściekłość Achillesa przybiera rozmiary dzikiego barbarzyństwa: przywiązane do rydwanu ciało Hektora wlecze do obozu Achajów.

Niedługo potem odbywa się pogrzeb Patroklosa i zorganizowane na jego cześć igrzyska sportowe. Dochodzi do pojednania Achillesa z Agamemnonem. Achilles, jeszcze niedawno pastwiący się nad zwłokami Hektora, dostrzega w pokonanym walecznego obrońcę ojczyzny i z szacunkiem oddaje ciało jego ojcu, staremu i mądremu Priamowi. Klęska Troi jest oczywista. Autor nie poświęca uwagi temu faktowi. Wiadomo jednak, że śmierć Hektora jest równoznaczna z upadkiem Ilionu.