Kara za popełnione winy jako podstawa sprawiedliwości ludowej. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów część II Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Wstęp (wprowadzenie):

W kulturze ludowej wierzono, że każdego spotka kara za popełnione winy – czy to za życia, czy po śmierci. Często była metafizycznie wymierzana przez naturę. Ponadto jedną z podstaw sprawiedliwości ludowej było twierdzenie, że żadne nieszczęście nie dzieje się bez powodu, a za każde przewinienie trzeba ponieść karę. Ten mechanizm miał uzasadniać stosowanie się do podstawowych zasad etycznych. Działania ludzi były warunkowane przez strach przed konsekwencjami, a samą sprawiedliwość wymierzała często natura.

Rozwinięcie („Dziady” cz. II):

Kara za popełnione winy była głównym wątkiem II części „Dziadów” Adama Mickiewicza. Przykładem konsekwencji ludzkich działań są losy Widma Złego Pana – ducha ciężkiego, który nawiedził kaplicę Guślarza o północy. Za życia był okrutnym i bezlitosnym właścicielem wioski, nie okazał miłosierdzia nędzarzowi, który zerwał parę jabłek z jego sadu. Domagał się surowego ukarania nieszczęśnika, aby odstraszyć innych. Dziedzic odmówił również pomocy wdowie z dzieckiem na rękach w wigilię Bożego Narodzenia – nie tylko nie wpuścił ich do siebie, lecz także kazał wygonić na mróz i tym samym przyczynił się do śmierci kobiety i jej dziecka. Karą dla Widma była wieczna tułaczka – duch sam stwierdził, że wolałby iść do piekła, aniżeli błąkać się po świecie. Oprócz tego Widmo cierpiało głód – nie mogło jednak go zaspokoić, ponieważ ptaki nocne – sowa i kruk (symbolizujące jego ofiary) wyjadały mu z ust każde ziarno. To symbolizowało wieczną karę za niegodne postępowanie. O ludowym charakterze sprawiedliwości świadczy fakt, że kara jest wymierzana przez ofiary oraz proporcjonalna do popełnionej winy.

Rozwinięcie (kontekst):

Z karą za popełnione winy można spotkać się także w innym romantycznym dramacie – „Balladynie” Juliusza Słowackiego. Tytułowa bohaterka, która wskutek intryg objęła tron, mogła czuć się bezpiecznie – wyeliminowała bowiem wszystkich, którzy znali prawdę o jej przeszłości. Nie uniknęła jednak kary, ponieważ sprawiedliwość została wymierzona przez naturę. Gdy po raz trzeci Balladyna skazała samą siebie na śmierć, raził ją piorun, co symbolizowało boską sprawiedliwość. Przyroda została ukazana jako strażniczka uczciwości, narzędzie boskiej kary. Dała tym samym świadectwo, że istnieje porządek świata; nawet jeśli nie pilnują go ludzie, zostanie on wyegzekwowany przez przyrodę.

Zakończenie (podsumowanie):

W kulturze ludowej wierzono, że każdego za popełnione winy spotka kara. Może ona być wymierzona przez naturę, jak w przypadku Balladyny lub po śmierci, co spotkało duchy z II części „Dziadów”. Każdy musi ponieść odpowiedzialność za swoje czyny; nie ma zbrodni bez kary, a Bóg jest może i nierychliwy, ale sprawiedliwy. Obaj romantyczni poeci w swoich utworach uwidocznili ludową prawdę moralną – człowiek dostaje to, na co zasłużył.