Wstęp (wprowadzenie):

Martyrologia, czyli koncepcja męczeństwa narodu, odgrywa istotną rolę w polskiej kulturze. Była ona istotna zwłaszcza w epoce romantyzmu, gdy artyści doszukiwali się większego sensu w cierpieniu Polaków walczących o niepodległość – ideę tę widać szczególnie w trzeciej części „Dziadów”, utworze silnie akcentującym między innymi mesjanizm (postawę zakładającą, że Polska jest mesjaszem narodów i dzięki swojemu cierpieniu odkupi winy ludzkości). Adam Mickiewicz niemalże uświęcał męczeństwo (o czym świadczy choćby historia Wasilewskiego – mężczyzny pobitego przez Rosjan tak dotkliwie, że nie mógł iść do kibitki, zemdlał na stopniach, musiał zostać wniesiony przez oficerów, a jego ciało przypominało postawę Chrystusa przykutego do krzyża). W literaturze znaleźć można jednak również przykłady tekstów polemizujących z uwznioślonym wizerunkiem cierpienia, stanowiących krytyczną refleksję o losach powstańców.

Rozwinięcie („Rozdziobią nas kruki, wrony…”):

Krytyczna refleksja o losach powstańców w noweli „Rozdziobią nas kruki, wrony…” została ukazana na kilku poziomach. Stefan Żeromski, w odróżnieniu od Mickiewicza, przedstawił historię powstańców w sposób realistyczny i naturalistyczny; nie doszukiwał się metafizyki w cierpieniu, zamiast tego pokazał dramat osób, które poniosły porażkę w walce o wolność: zauważał nie tylko ich marną, bynajmniej nie podniosłą śmierć, lecz także skutki klęski dla całego społeczeństwa.

Żeromski w swojej noweli przedstawił losy Andrzeja Boryckiego, powstańca styczniowego działającego pod pseudonimem Szymon Winrych. Mężczyzna, idący z ładunkiem i dwoma końmi przez dwa dni i trzy noce, wiedział, że powstanie było przegrane, jednak nie chciał się poddać; wiózł karabiny do jednego z oddziałów. Został on jednak napadnięty w okolicach Nasielska przez oddział Moskali, którzy wbili mu bagnety w pierś i brzuch, strzelili w głowę (zabijając tym samym jednego z koni), a następnie rozbili na jego głowie butelkę po wódce i…

Zbiór opracowań zagadnień z puli pytań jawnych na maturę ustną 2025 z języka polskiego pozwoli Ci jeszcze lepiej przygotować się do egzaminu! W ebooku omawiam wszystkie zagadnienia z noweli „Rozdziobią nas kruki, wrony…” oraz podaję konteksty z innych lektur obowiązkowych. Znajdziesz tu między innymi omówienie tematu „Refleksja o losach powstańców” na podstawie noweli „Rozdziobią nas kruki, wrony…” Stefana Żeromskiego.

Jeśli to czytasz — daj mi znać 🧡 na swoim ulubionym kanale: