Z tego opracowania dowiesz się:
- jak rozumieć zagadnienie „Różnice i podziały społeczne jako źródło konfliktów” na podstawie „Przedwiośnia”
- jakie różnice dzieliły ziemiaństwo, chłopów i robotników w powieści Stefana Żeromskiego
- jak podziały społeczne zostały przedstawione w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego
- jak udzielić poprawnej odpowiedzi na maturze ustnej z języka polskiego w 2024
Pełne opracowanie i streszczenie „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego (geneza, czas akcji, język, motywy, konteksty, symbole, streszczenie rozdział po rozdziale) ZNAJDZIESZ TEŻ W MOIM SKLEPIE!
Wstęp (wprowadzenie):
Podziały społeczne podkreślają różnice międzyludzkie i wywołują konflikty. Przedstawiciele jednych warstw społecznych nie rozumieją ludzi znajdujących się w innym położeniu, co uniemożliwia działanie na rzecz wspólnych celów. Problemy te widoczne były zarówno przed odzyskaniem niepodległości, jak i później – w trakcie budowy nowego państwa. Słabość ekonomiczna i polityczna sprawiła, że w kraju pojawiły się liczne trudności, a dysproporcje pomiędzy poszczególnymi grupami społecznymi okazały się jeszcze większe niż dotychczas.
Rozwinięcie („Przedwiośnie”):
„Przedwiośnie” Stefana Żeromskiego jest powieścią rozrachunkową ukazującą krytyczny obraz podziałów społecznych. Widać to na przykładzie ziemiaństwa, chłopów i robotników, którzy żyją obok siebie, lecz zupełnie oddzielnie. Ziemiaństwo ukazane w Nawłoci w rodzinie Hipolita Wielosławskiego żyje w przepychu, zajmuje się spacerami, biesiadowaniem, balami, piknikami, polowaniami, grami w karty i romansami. Mieszkańcy traktują sługów z wyższością, głoszą piękne idee o przeszłości Rzeczpospolitej, ale nie próbują wcielać ich w życie. Dworek w Nawłoci, chociaż odtwarza styl życia polskiej szlachty, staje się niemal anty-Soplicowem – stanowi epicentrum tradycji i obyczajów nieprzystających do nowych czasów i podkreśla społeczną niesprawiedliwość. W Nawłoci panuje sielanka i nie widać tam wpływu świata zewnętrznego, można odnieść wrażenie, że czas się tam zatrzymał. Cezary, który nie znał takiego życia, chętnie wchodzi w rolę panicza, któremu usługuje Maciejunio, i jednocześnie romansuje zarówno z Karoliną, jak i starszą od siebie i już zaręczoną Laurą.
Nawłoć kontrastuje tym samym z wsią Chłodek, w której chłopi folwarczni żyją w skrajnej biedzie, pracują w trudzie, nie wiedzą, czy uda im się przeżyć kolejną zimę, i muszą zbierać chrust. Wiejskie chałupy nie mają nic wspólnego z luksusami Nawłoci – są bowiem zgniłe. We wsi żyje również kolejna grupa społeczna – komornicy, czyli ludzie, którzy nie posiadają ziemi i żyją w komórkach u bogatszego chłopstwa. Przedstawiciele tej grupy najmują się do pracy, a skrajna bieda doprowadza ich do dehumanizacji w oczach swoich i innych ludzi. Nikt nie liczy się z ich losem, tak samo jak z losem ludzi starszych, których wygania się z domów na zimę, aby nie obciążali swoich rodzin, które i tak mają małe zapasy jedzenia.
Nierówności muszą kiedyś doprowadzić do rewolucji. Cezary, pamiętając doświadczenia bolszewickiej rewolucji, która głosiła walkę z klasą wyzyskującą, ma świadomość nieuchronnego przewrotu, który może przerodzić się w krwawą zemstę. Chociaż na zebraniu komunistów próbuje argumentować, że przejęcie władzy przez klasy wyzyskiwane może mieć dramatyczne skutki dla państwa, nikt nie chce go słuchać – chęć przeprowadzenia rewolucji jest ważniejsza od troski o dobro kraju.
Kontekst:
Różnice społeczne jako przyczyna konfliktów zostały przedstawione także w „Weselu” Stanisława Wyspiańskiego. Autor wyszczególnił dwie główne warstwy społeczne – chłopów i inteligencję mieszczańską, które wskutek wzajemnej niechęci nie były gotowe do działania na rzecz niepodległości. Napiętą atmosferę i brak zrozumienia międzyklasowego można wyczuć już w pierwszych słowach dramatu, gdy Dziennikarz w dialogu z Czepcem zadaje mu pytania, aby go ośmieszyć. Wytyka chłopu brak wiedzy o świecie i radzi skupić się na pracy w polu, niemniej jednak to mu się nie udaje – przedstawiciel chłopstwa wykazuje się adekwatną wiedzą i oczytaniem. Dziennikarz słowami: Ja myślę, że na waszej parafii świat dla was aż dosyć szeroki wprost podważa potrzebę oczytania – jego postawa pełna pychy i arogancji uwydatnia przekonanie o tym, że rolą chłopa jest praca w polu, natomiast polityka to zajęcie dla ludzi z miasta. W dalszej części utworu pojawiają się kolejne konflikty między mieszczańską inteligencją a chłopstwem – na dodatek Panu Młodemu ukazuje się Hetman Branicki, czyli symbol zdrady, co można interpretować jako wizualizację lęków Lucjana Rydla związanych z mezaliansem. Taki zabieg miał na celu pokazanie podzielonego charakteru społeczeństwa polskiego pod koniec XIX w. i podkreślić jego niemoc w sprawie wyzwolenia narodu. Wyspiański pokazał chłopów i inteligencję jako grupy niezdolne do współpracy, a brak możliwości zbudowania trwałej relacji między nimi spowodował narodową bezsilność, której kulminacją był chocholi taniec.
Zakończenie (podsumowanie):
Dysproporcje między ziemiaństwem a chłopami i robotnikami w „Przedwiośniu” oraz między chłopstwem i inteligencją w „Weselu” skutecznie uniemożliwiały współpracę w celu odzyskania niepodległości i budowania nowego, lepszego kraju. Zatargi oraz dbanie wyłącznie o własny interes prowadziły do konfliktów, w efekcie czego Polacy więcej czasu poświęcali wewnętrznym walkom aniżeli rozwiązywaniu prawdziwych problemów.
Pełne opracowanie i streszczenie „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego (geneza, czas akcji, język, motywy, konteksty, symbole, streszczenie rozdział po rozdziale) ZNAJDZIESZ TEŻ W MOIM SKLEPIE!