Sielankowość i piękno kraju lat dziecinnych / Znaczenie kraju dzieciństwa dla człowieka. Omów zagadnienie na podstawie Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Wstęp (wprowadzenie):

Jednym z typów tęsknoty za minionym jest nostalgia, którą cechuje upiększanie wspomnień. To właśnie za jej sprawą wydaje się, że kiedyś pomidory miały lepszy zapach i smak, a najtańsze lody śmietankowe, kupione w osiedlowym sklepie, smakowały jak spełnienie marzeń – teraz już takich nie ma. Dzięki wspomnieniom tworzymy prywatne mitologie dzieciństwa, dominuje w nich sielankowość; wracając do przeszłości, ustalamy aktualną hierarchię wartości, bo możemy zastanowić się, co nas ukształtowało. Kraj lat dziecinnych to zatem zabieg literacki, który pozwala twórcom na obrazowe ukazanie tęsknoty za dawnym porządkiem, który w porównaniu z chaosem teraźniejszości życia osoby dorosłej, wydaje się najpiękniejszą baśnią o nas samych, prostym życiu i wspaniałości świata.

Rozwinięcie („Pan Tadeusz”):

Mała ojczyzna kształtuje poczucie estetyki i wybory moralne. Do kraju dzieciństwa odwołuje się Adam Mickiewicz w „Epilogu” do „Pana Tadeusza”. Podmiot liryczny w tej pisanej jedenastozgłoskowcem części eposu jest alter ego autora wspominającego piękne czasy, które w porównaniu z teraźniejszością wydają się arkadyjskie. W tym zakończeniu epopei Mickiewicz tłumaczy genezę jej powstania, zwraca uwagę na to, że dziś emigranci, zamiast porozumieć się dla wspólnej sprawy, jaką jest powrót do ojczyzny i odzyskanie niepodległości, są nieustannie skłóceni. W Paryżu, jak podkreśla podmiot liryczny, nikt nie płacze po bohaterach, a w jego rodzinnej wiosce wszyscy się wspierali nawet wtedy, gdy ktoś stracił ukochane zwierzę. To dobitne porównanie degradacji emocjonalnej i upadku podstawowych wartości, tak cennych dla autora, ma podkreślać, że czas przypomnieć sobie to, co nas ukształtowało; zastanowić się nad tym, czego chcemy od życia. „Pan Tadeusz” ma zatem przypomnieć dorosłym ich kraj lat dziecinnych, sielankę życia w otoczeniu przyrody, przez obrazowe ukazanie waśni i rozwiązanie sporów — wskazać drogę, którą powinni podążyć emigranci. Nie czas na kłótnie, to czas powrotu na łono ojczyzny: „Kraj lat dziecinnych, on zawsze zostanie święty i czysty jak pierwsze kochanie”, a zatem to czas budowania, by przywrócić wolność i czas szczęśliwości, jaką pamięta się z dzieciństwa.

Kontekst:

Podobną idealizację obrazu kraju lat dziecinnych zawarł Cyprian Kamil Norwid w „Mojej piosnce II”, w której ukazał tęsknotę za tym, co już zostało mu odebrane: „Do kraju tego, gdzie kruszynę chleba/ Podnoszą z ziemi przez uszanowanie / dla darów nieba…/ Tęskno mi Panie”. W wizji tej dom jawi mu się jako miejsce szacunku do innych ludzi, trudów pracy i Boga.
Mała ojczyzna, czyli miejsce związane z życiem i dorastaniem pisarzy, zwykle symbolizuje wielką ojczyznę – Polskę. Podobny zabieg zastosowała Eliza Orzeszkowa, gdy w „Nad Niemnem” niemal słowami Mickiewicza opisywała urodzaj ziemi nadniemeńskiej i z zamiłowaniem (ale udręką dla młodych czytelników) szczegółowo i realistycznie opisywała wszelką okoliczną roślinność, na dodatek w opisach miejsc z dzieciństwa wspomniała o szacunku do tradycji i bohaterów powstania styczniowego.
Mickiewicz nie poprzestał na obrazach pełnych idealizacji kraju dzieciństwa, wspomnienia z najmłodszych lat i rodzinnych ziem inspirowały go do tworzenia: Soplicowo miało znajdować się w okolicach rodzinnego Nowogródka, w „Konradzie Wallenrodzie” ukazał historię Litwy, większość ballad, a zwłaszcza te, które dotyczyły jeziora Świteź, to spis gawęd i mrocznych opowieści, które autor znał z dzieciństwa, bo owo jezioro to tajemnicza dziura w ziemi otoczona gęstymi lasami, które prowadziły do Nowogródka.

Zakończenie (podsumowanie):

Kraj lat dziecinnych odgrywa ważną rolę: kształtuje estetykę, ma wpływ na pasje i wybory dokonywane w dorosłym życiu. Dla Mickiewicza stanowił główną inspirację twórczą i punkt odniesienia dla podstawowych zasad i wartości, którymi chciał się kierować. Dla Orzeszkowej był on światem wyobraźni, szacunku do tradycji i źródłem hobby, pisarka bowiem z zamiłowania była zielarką, zbierała rośliny i szczegółowo opisywała te elementy nadniemeńskiej przyrody.