„Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”, to ok. pół tysiąca wersów, jego autorstwo przypisuje się Mikołajowi z Mierzyńca, kanonikowi płockiemu, który napisał ją w XV wieku. Około roku 1463 kopista przepisał większość, poza zakończeniem, ten tekst odnalazł w latach 80. XIX wieku w jednym z rękopisów Biblioteki Katedralnej w Płocku Wojciech Kętrzyński. „Rozmowa” była wzorowana na łacińskich pierwowzorach dialogów ze śmiercią, które podkreślały, że jest jedyną sprawiedliwością. Zwykle utwory te zawierały też satyryczny obraz wszystkich stanów społecznych.

O co chodzi w lekturze?

  1. Mistrz Polikarp (uczony) chce poznać Śmierć

  2. Bóg aranżuje spotkanie

  3. Śmierć opowiada Polikarpowi, jak „pracuje”

Groza w obrazie Śmierci

Wygląd śmierci:

  1. chuda, blada, ma żółtą twarz

  2. bez nosa (odpadł)

  3. z oczu płyną krwawe łzy

  4. brak warg

  5. zgrzyta zębami

  6. trzyma w ręku kosę

Danse macabre – motyw tańca śmierci, zazwyczaj przedstawiany jako korowód kościotrupów idący po kolejnych ludzi (tak jak w weselnej ciuchci)

Danse macabre w opowieści Śmierci

Kiedy przychodzi odpowiednia pora, Śmierć upomina się o każdego, niezależnie od stanu czy wykształcenia. Odwiedza:

  • mądrych i głupców

  • chorych i zdrowych

  • ubogich i bogatych

  • książęta i hrabiów

  • królów i cesarzy

  • filozofów i astronomów

  • Judasza i Jezusa

Wniosek: śmierć jest sprawiedliwa, ponieważ nie da się jej uniknąć

Atrybuty, które Śmierć ignoruje, wybierając swoje ofiary:

  • możliwości intelektualne 
  • wiek stopień zamożności 
  • piastowane urzędy 
  • sprawowana władza 
  • stan duchowny bądź świecki 
  • płeć i stan cywilny 
  • tytuł szlachecki 
  • umiejętność posługiwania się bronią

Komizm w obrazie Śmierci

Komizm w utworze łączy się z satyrą (żartobliwym obnażeniem wad ówczesnego społeczeństwa). „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” wyśmiewa różne postawy takie jak:

  • złe nalewanie piwa przez karczmarzy (oszustwo)

  • swawolne życie i uciekanie z klasztorów przez mnichów

  • przekupstwo sędziów i wydawanie wyroków korzystnych dla ich bliskich

Pamiętaj! W tamtych czasach rzadko kiedy można było otwarcie krytykować władzę, kler czy bogaczy. Ludzie, słuchając satyry na jarmarkach, łatwo rozumieli, kogo się wyśmiewa – odniesienia były zrozumiałe i nie wymagały tłumaczenia (tak jak dziś np. odniesienia do kremówek).

Groteska – zestawienie dwóch kategorii estetycznych należących do innych porządków (w „Rozmowie Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”: komizmu i grozy

Co musisz wiedzieć:

  1. „Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią” miała formę jarmarczną (była skierowana do prostego ludu) – można ją było wystawiać na festynach

  2. Utwór wzbudzał śmiech i strach (skrajne emocje)

  3. Rozrywka łączyła się z przestrogą dotyczącą życia wiecznego

Stosunek ludzi do Śmierci:

  • źli ludzie – strach

  • dobrzy ludzie – spokój, pokora (wiedzą, że nic im nie grozi)

Pamiętaj!

Śmierć nie wymierzała sprawiedliwości – szła po każdego.

ALE

Najwięcej radości sprawiało jej odwiedzanie złych ludzi, to ją cieszyło



Bernt Notke „Taniec śmierci”

Konteksty:

– motyw vanitas („marności” z „Księgi Koheleta”) – ŚMIERĆ JEST CZĘŚCIĄ ŻYCIA, NALEŻY ZAAKCEPTOWAĆ PRZEMIJANIE, NALEŻY KORZYSTAĆ Z ŻYCIA.

– film „Siódma pieczęć” Ingmara Bergmana LINK NOWE HORYZONTY VOD

– wizerunki śmierci w malarstwie np. Jacka Malczewskiego (OPIS W PORTALU NIEZŁA SZTUKA)


Odnaleziono całość tekstu „Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”

https://babaodpolskiego.pl/produkt/opracowanie-pytan-matura-ustna-2023-rozmowa-mistrza-polikarpa-ze-smiercia/