Wstęp (wprowadzenie) i kontekst:
Pozycja człowieka wobec wyroków losu od zawsze była obiektem zainteresowań filozofów i artystów. Zadawali oni pytania o to, kto decyduje o życiu jednostki i czy można uniknąć przeznaczenia zapisanego w gwiazdach. W czasach antycznych odpowiedź wydawała się oczywista: w wierzeniach starożytnych Greków występowała koncepcja fatum stanowiąca, że człowiek wobec wyroków losu nie ma żadnych szans i musi się im podporządkować. Uważano, że Mojry – trzy boginie ludzkiego losu – przędą nici symbolizujące żywot każdego człowieka. Co za tym idzie, z wyrokami nie można było dyskutować, albowiem ich realizacja była nieunikniona. W tym samym czasie powstał również topos teatru świata, według którego Bóg (byt nadrzędny) jest reżyserem, ludzie aktorami, a życie – wielką sceną, na której realizuje się spektakl. Człowiek w tym rozumieniu był uznawany za marionetkę w rękach demiurga, jego losy były w pełni zdeterminowane przez wolę bożą – i z tymi wyrokami należało się zgadzać. Należy zatem uznać, że w tradycji literackiej utrwalił się wizerunek Boga (przeznaczenia, losu lub innego bytu nadrzędnego), który panował nad życiem ludzi; człowiek wobec wyroków losu był nikim, musiał się im podporządkować i nie mógł od nich uciec.
Rozwinięcie („Z legend dawnego Egiptu”):
Podobną koncepcję pozycji człowieka wobec wyroków losu przedstawił Bolesław Prus w swojej noweli „Z legend dawnego Egiptu”. Autor dwukrotnie – na samym początku i na końcu tekstu – umieścił przestrogę o tym, jak marne są ludzkie nadzieje wobec porządku świata i wobec wyroków, „które ognistymi znakami wypisał na niebie Przedwieczny!”, co miało podkreślić problematykę ludzkiej słabości wobec potęgi przeznaczenia.
Nowela rozpoczyna się od przedstawienia choroby Ramzesa, stuletniego władcy Egiptu rządzącego krajem silną ręką. Faraon poprosił lekarza o przygotowanie mikstury, która albo go uzdrowi, albo zabije, natomiast później zawołał najsłynniejszego astrologa z Tebów, by dowiedzieć się, co wskazywały gwiazdy. Uczony orzekł, że „Saturn połączył się z Księżycem”, co miało zwiastować śmierć członka dynastii królewskiej. Ostatecznie jednak to nie Ramzes poniósł śmierć, lecz Horus, jego trzydziestoletni wnuk, ukąszony przez…
Zbiór opracowań zagadnień z puli pytań jawnych na maturę ustną 2025 z języka polskiego pozwoli Ci jeszcze lepiej przygotować się do egzaminu! W ebooku omawiam wszystkie zagadnienia z noweli „Z legend dawnego Egiptu” oraz podaję konteksty z innych lektur obowiązkowych. Znajdziesz tu między innymi omówienie tematu „Człowiek wobec wyroków losu” na podstawie utworu „Z legend dawnego Egiptu” Bolesława Prusa.