Funkcja proroctw i przepowiedni w utworach literackich. Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Wstęp (wprowadzenie):

W lite­ra­tu­rze anty­ku istot­ną rolę odgry­wa­ła wyrocz­nia del­fic­ka. Mito­lo­gicz­ni boha­te­ro­wie uda­wa­li się do kapłan­ki Pytii, aby zadać jej nur­tu­ją­ce ich pyta­nia i prze­ko­nać się, co cze­ka ich w prze­szło­ści. Jej pro­roc­twa nigdy nie były jed­no­znacz­ne, a mia­ły jedy­nie nakie­ro­wać boha­te­ra na odpo­wied­nią dro­gę. Co nie­zwy­kle istot­ne, swo­je­go prze­zna­cze­nia nie dało się unik­nąć. W mito­lo­gii grec­kiej prze­po­wied­nie del­fic­kie mia­ły być dro­go­wska­zem dla boha­te­rów, ale z bie­giem lat funk­cje pro­roctw zaczę­ły ewo­lu­ować. Nale­ży zatem stwier­dzić, że pro­roc­twa i prze­po­wied­nie w lite­ra­tu­rze mogą peł­nić róż­ne funkcje.

Rozwinięcie (“Wesele”):

Pro­roc­twa i prze­po­wied­nie w “Wese­lu” Sta­ni­sła­wa Wyspiań­skie­go obra­zu­ją ówcze­sne pro­ble­my spo­łecz­ne. Ilu­stru­je to cho­ciaż­by uka­za­nie się Wer­ny­ho­ry, wędrow­ne­go wiesz­cza kozac­kie­go. Jego wypo­wiedź ma na celu pomóc Gospo­da­rzo­wi – Wło­dzi­mie­rzo­wi Tet­ma­je­ro­wi – w przy­go­to­wa­niu powsta­nia, któ­re niczym on ma pogo­dzić zwa­śnio­ne kla­sy spo­łecz­ne w wal­ce o wspól­ne dobro. W utwo­rze poja­wia się jed­nak zapo­wiedź nie­po­wo­dze­nia powsta­nia: Wer­ny­ho­ra prze­strze­ga, że dba­nie o wła­sny inte­res, marazm i brak tro­ski o ogół dopro­wa­dzi do klę­ski. Tak się zresz­tą dzie­je – Gospo­darz idzie ode­spać wesel­ne zaba­wy, prze­ka­zu­je zada­nie mło­de­mu druż­bie – Jaś­ko­wi, a ten gubi zło­ty róg – sym­bol goto­wo­ści do wal­ki i pod­no­si czap­kę z pawi­mi pió­ra­mi, co sym­bo­li­zu­je dba­nie o dobra mate­rial­ne i wła­sny, chłop­ski, inte­res.
Waż­ną prze­stro­gę nie­sie za sobą tak­że uka­za­nie się Dzia­do­wi zja­wy Jaku­ba Sze­li, któ­ry jest wete­ra­nem rze­zi gali­cyj­skiej. Jest to ostrze­że­niem przed zato­cze­niem koła histo­rii, czy­li powtór­ką tra­ge­dii. Podzia­ły mię­dzy szlach­tą a chło­pa­mi utrud­nia­ją roz­wój ogó­łu spo­łe­czeń­stwa, a co za tym idzie, szan­sę na wywal­cze­nie wolności.

Rzu­co­ne w wesel­nym zwi­dzie hasła Rache­li o oży­wie­niu pałub, któ­re widać z okna bro­no­wic­kiej cha­ty oraz kil­ku­krot­ne ich zapro­sze­nie przez roz­ba­wio­ne­go Pana Mło­de­go jest zapo­wie­dzią przy­szłych losów naro­du. Cho­choł przy­cho­dzi na wese­le, jest zara­zem nadzie­ją na zjed­no­cze­nie i nadej­ście lep­szych cza­sów, jak i prze­stro­gą, by spo­łe­czeń­stwo nie prze­spa­ło tej szan­sy (co zresz­tą robi).

Rozwinięcie (kontekst):