W nowej for­mu­le matu­ry z języ­ka pol­skie­go egza­min ust­ny dzie­li się na trzy części:

Podob­nie jak we wcze­śniej­szych latach, egza­min roz­po­czy­na się od wylo­so­wa­nia dwóch pytań egza­mi­na­cyj­nych (po jed­nym z puli pytań jaw­nych i nie­jaw­nych), a następ­nie zda­ją­cy ma 15 minut na przy­go­to­wa­nie swo­jej wypo­wie­dzi

Po tym cza­sie roz­po­czy­na się wła­ści­wy egza­min trwa­ją­cy 15 minut:

  • przez 10 minut zda­ją­cy wygła­sza swo­ją wypo­wiedź (komi­sja w tym cza­sie nie prze­ry­wa; od zda­ją­ce­go zale­ży, ile cza­su poświę­ci na wybra­ne zagad­nie­nia – waż­ne, aby zmie­ścić się z odpo­wie­dzią na oba pyta­nia w cza­sie 10 minut)
  • przez 5 minut zda­ją­cy roz­ma­wia z komi­sją (pyta­nia mogą doty­czyć zagad­nień okre­ślo­nych w pole­ce­niach – pogłę­bie­nie jed­ne­go lub obu tema­tów – albo utwo­ru dołą­czo­ne­go do tre­ści pole­ce­nia albo tre­ści utwo­rów przy­wo­ła­nych przez zdającego)
Nie zmienia się zasada, zgodnie z którą na egzaminie nie może paść pytanie o lekturę, która nie jest zawarta w poleceniu ani nie jest wspomniana przez zdającego. Dodatkowo CKE w wytycznych zawarła zapis zakazujący zadawania pytań o detale faktograficzne przywoływanych tekstów kultury.

Matura ustna 2023 – czym są zagadnienia z puli pytań jawnych?

Co roku na dwa lata przed matu­rą CKE publi­ku­je pulę pytań, spo­śród któ­rych będzie loso­wa­ne jed­no zagad­nie­nie do omó­wie­nia w trak­cie matu­ry. Pula pytań na egza­min ust­ny 2023 zosta­ła opu­bli­ko­wa­na w 2021 r., pula na 2024 poja­wi się w 2022 r. itd.

W puli znaj­du­ją się pyta­nia odwo­łu­ją­ce się do lek­tur obo­wiąz­ko­wych. W 2023 r. pytań jest 280, a licz­ba lek­tur, któ­rych doty­czą (oma­wia­nych w cało­ści lub we frag­men­tach) to 53. Pyta­nia doty­czyć będą nastę­pu­ją­cych lektur:

  • Biblia
  • Mito­lo­gia
  • Ilia­da
  • Ody­se­ja
  • Anty­go­na
  • Legen­da o świę­tym Alek­sym (frag­men­ty)
  • Roz­mo­wa Mistrza Poli­kar­pa ze Śmier­cią (frag­men­ty)
  • Kwiat­ki świę­te­go Fran­cisz­ka z Asy­żu (frag­men­ty)
  • Pieśń o Rolan­dzie (frag­men­ty)
  • Kro­ni­ka pol­ska (frag­men­ty)
  • Boska kome­dia (frag­men­ty)
  • Odpra­wa posłów greckich
  • Kaza­nia sej­mo­we (frag­men­ty)
  • Pamięt­ni­ki (frag­men­ty)
  • Mak­bet
  • Romeo i Julia
  • Ską­piec
  • wybra­ne saty­ry Igna­ce­go Krasickiego
  • wybra­ne baj­ki Igna­ce­go Krasickiego
  • Roman­tycz­ność i wybra­ne ballady
  • Kon­rad Wallenrod
  • Pan Tade­usz
  • Dzia­dy cz. II
  • Dzia­dy cz. III
  • Bal­la­dy­na
  • Kor­dian
  • Zemsta
  • Nie-Boska kome­dia
  • Lal­ka
  • Z legend daw­ne­go Egiptu
  • Glo­ria victis
  • Potop
  • Zbrod­nia i kara
  • Wese­le
  • Chło­pi (tom I – Jesień)
  • Przed­wio­śnie
  • Roz­dzió­bią nas kru­ki, wrony…
  • Fer­dy­dur­ke
  • Pro­szę pań­stwa do gazu
  • Ludzie, któ­rzy szli
  • Inny świat
  • Zdą­żyć przed Panem Bogiem
  • Dżu­ma
  • Rok 1984
  • Dro­ga donikąd
  • Tan­go
  • wybra­ne opo­wia­da­nia z tomu Raport o sta­nie wojennym
  • Górą „Edek”
  • Kate­dra
  • Mada­me
  • Miej­sce
  • Pro­fe­sor Andrews w Warszawie
  • Podró­że z Hero­do­tem (frag­men­ty)

Zagad­nień jest spo­ro, dla­te­go war­to zacząć je opra­co­wy­wać jak naj­szyb­ciej. Ponie­waż pyta­nia są zna­ne już na począt­ku trze­ciej kla­sy, pole­cam przy każ­dej oma­wia­nej lek­tu­rze poświę­cić dodat­ko­wą godzi­nę na wyko­na­nie notat­ki – w ten spo­sób unik­niesz koniecz­no­ści zmie­rze­nia się z 280 pyta­nia­mi na tydzień przed egza­mi­nem ustnym!

Drugie pytanie na egzaminie – czego się spodziewać po zagadnieniach z puli niejawnej?

Pyta­nia z puli nie­jaw­nej są na ogół znacz­nie prost­sze od tych z puli jaw­nej i mogą doty­czyć lite­ra­tu­ry, sztu­ki lub języ­ka. Są tym samym bar­dzo podob­ne do zadań, któ­re poja­wia­ły się w poprzed­niej for­mu­le matu­ry ustnej.

W pole­ce­niu dołą­czo­nym do zada­nia zawar­te jest zagad­nie­nie (w for­mie twier­dze­nia lub pyta­nia), a zada­niem zda­ją­ce­go jest się do nie­go odnieść. Każ­de zagad­nie­nie nale­ży omó­wić na podstawie:

  1. zamiesz­czo­ne­go mate­ria­łu (może to być tekst lite­rac­ki, tekst iko­nicz­ny albo mate­riał do ana­li­zy językowej)
  2. innych tek­stów:

  • wybra­ne­go przez zda­ją­ce­go tek­stu kul­tu­ry LUB utwo­ru lite­rac­kie­go (zada­nia z tek­stem literackim)
  • wybra­ne­go utwo­ru lite­rac­kie­go (zada­nia z tek­stem ikonicznym)
  • wybra­ne­go przez zda­ją­ce­go tek­stu kul­tu­ry LUB utwo­ru lite­rac­kie­go ALBO wła­snych doświad­czeń komu­ni­ka­cyj­nych (zada­nia z tek­stem do ana­li­zy językowej)
Nie ma potrze­by bać się dru­giej czę­ści egza­mi­nu – pyta­nia są napraw­dę pro­ste i spraw­dza­ją to, co na pew­no już umiesz. Poni­żej zamiesz­czam przy­kła­do­we zada­nia zawar­te w Infor­ma­to­rze CKE:

Rozmowa z komisją na maturze ustnej – na czym polega i o co mogą mnie spytać?

Roz­mo­wa z komi­sją to zde­cy­do­wa­nie naj­przy­jem­niej­szy moment egza­mi­nu. Kie­dy już zej­dzie z cie­bie stres zwią­za­ny z dwo­ma pyta­nia­mi, odbę­dziesz 5‑minutową roz­mo­wę z nauczy­cie­la­mi z two­jej szko­ły (i jed­nym spo­za) na temat zwią­za­ny z two­im wystą­pie­niem. Temat roz­mo­wy zale­ży wyłącz­nie od tema­tu two­je­go mono­lo­gu; nie ma żad­nych kry­te­riów warun­ku­ją­cych, o czym będzie­cie rozmawiać. 

Pamię­taj, że celem tej czę­ści egza­mi­nu nie jest udo­wod­nie­nie, że nic nie umiesz – wręcz prze­ciw­nie, człon­ko­wie komi­sji z regu­ły robią wszyst­ko, aby uła­twić ci poka­za­nie się z jak naj­lep­szej stro­ny. W toku roz­mo­wy może poja­wić się zatem proś­ba o pogłę­bie­nie inter­pre­ta­cji albo pole­mi­ka z two­ją tezą. Nie ozna­cza to jed­nak, że two­ja wypo­wiedź była błęd­na – pod­czas roz­mo­wy spraw­dza się, w jaki spo­sób oso­ba zda­ją­ca matu­rę umie usto­sun­ko­wać się do pytań/wątpliwości/polemiki i czy jest w sta­nie for­mu­ło­wać argu­men­ty na bieżąco.

Ile punktów można uzyskać na maturze ustnej z polskiego?

Nowa for­mu­ła matu­ry zmie­nia sys­tem punk­ta­cji. Od 2023 r. na egza­mi­nie będzie do zdo­by­cia jedy­nie 30 punk­tów (a nie, jak wcze­śniej, 40). To ozna­cza, że nale­ży zdo­być 9 punk­tów, aby zdać matu­rę.