Człowiek – istota pełna sprzeczności to temat wypracowania maturalnego, który pojawił się na maturze podstawowej w maju 2023 r. W tym wpisie znajdziesz wszystko, co może Cię zainteresować na temat rozprawki Człowiek – istota pełna sprzeczności:

  • zasady oceniania
  • wyjaśnienie, o czym można napisać przy okazji tego tematu (już niedługo)
  • propozycje kontekstów (już niedługo)
  • przykładowe wypracowania z zasobów CKE (już niedługo)
  • podpowiedzi od ekspertów z CKE (już niedługo)

Jeżeli szukasz gotowca, który wykorzystasz w swoim wypracowaniu, to mam dla Ciebie złą wiadomość – w tym wpisie tego nie znajdziesz.

Jeżeli jednak chcesz się nauczyć pisać doskonałe wypracowanie, to czytaj dalej, ponieważ pokażę Ci, co zrobić, żeby prawidłowo omówić ten temat.

Człowiek – istota pełna sprzeczności – wypracowanie maturalne

Zacznijmy od początku – czyli od tego, jakie zadanie przed Tobą stoi. Oto treść polecenia z matury w maju 2023 r.

Temat 1.
Człowiek – istota pełna sprzeczności.
W pracy odwołaj się do:

Tu znajdziesz aktualną listę lektur obowiązkowych

Na co należy zwrócić szczególną uwagę podczas omawiania tego tematu?

Odpowiedź na to pytanie wynika wprost z uszczegółowienia zasad oceniania (czyli z pliku, który znajduje się w zasadach oceniania matury w maju 2023). 

Wynika z tego, że przy opracowaniu tematu Człowiek – istota pełna sprzeczności musisz:

  1. odwołać się do lektury obowiązkowej (bez tego dostaniesz 0 punktów za wypracowanie)
  2. uznać, że człowiek jest istotą pełną sprzeczności – jeśli tego nie zrobisz (i uznasz, że w człowieku nie ma sprzeczności), wówczas każdy utwór literacki będzie mógł zostać uznany jako wykorzystany co najwyżej częściowo funkcjonalnie. To oznacza, że w kryterium Kompetencje Literackie i Kulturowe uzyskasz co najwyżej 8 punktów.
  3. omówić co najmniej dwie różne sprzeczności; każdą na przykładzie innego utworu literackiego

Poniżej znajdziesz natomiast uszczegółowienie zasad oceniania tematu Człowiek – istota pełna sprzeczności (wraz z wyjaśnieniem pojęć kluczowych).

Człowiek – istota pełna sprzeczności – zasady oceniania

Poniżej znajdziesz uszczegółowienie zasad oceniania tego tematu. Dlaczego to ważne? Pamiętaj, że dzięki uszczegółowieniu zasad oceniania możesz się dowiedzieć, co należało napisać, aby utwory literackie zostały uznane za omówione w pełni funkcjonalnie!
Uszczegółowienie zasad oceniania:

1. Rozumienie pojęć:
a) człowiek
− każda postać literacka (a w przypadku kontekstów – również np. filmowa), w tym postacie, które nie są ludźmi
− jednostka ALBO zbiorowość (grupa ludzi) / bohater zbiorowy / ludzkość (wymiar uniwersalny)
b) sprzeczność – stosunek zachodzący między kontrastującymi, np.:
− myślami
− cechami charakteru
− poglądami
− postawami
− czynami a słowami / myślami / poglądami
c) pełna sprzeczności – wymagane są przynajmniej dwie sprzeczności, np. dobro i zło w człowieku, kierowanie się emocjami i rozsądkiem, ale zdający nie musi ich nazywać.

2. Temat wypracowania można zrozumieć i zrealizować na kilka sposobów:
1) sprzeczności w człowieku jako jednostce
2) sprzeczności między zbiorowościami, np. pokoleniami/społecznościami
3) sprzeczności w człowieku jako jednostce oraz sprzeczności między zbiorowościami
4) sprzeczności między jednostką a zbiorowością.

3. Zdający może w odniesieniu do jednego utworu literackiego omówić np. sprzeczność w jednym człowieku oraz sprzeczność między zbiorowościami.

4. Wypracowanie przynajmniej częściowo dotyczy problemu wskazanego w poleceniu, jeżeli w pracy zdający omówił:
1) jedną sprzeczność, np. dobro i zło, w odniesieniu do jednostki ALBO różnych jednostek, ALBO zbiorowości
ORAZ
2) praca zawiera opinię albo uzasadnienie.

5. Zgodnie z poleceniem zdający powinien w pracy rozważyć, czy człowiek jest istotą pełną sprzeczności.
1) Jeżeli zdający uznaje, że człowiek jest istotą pełną sprzeczności i w całej pracy omawia tylko jedną, taką samą sprzeczność (np. opozycję dobra i zła w człowieku), wówczas
a) jeden utwór literacki można uznać jako wykorzystany w pełni funkcjonalnie
b) drugi utwór literacki można uznać jako wykorzystany co najwyżej częściowo funkcjonalnie.
2) Jeżeli zdający uznaje, że człowiek nie jest istotą sprzeczną, wówczas każdy utwór literacki można uznać jako wykorzystany częściowo funkcjonalnie.

6. Lektura obowiązkowa – dowolna lektura obowiązkowa, wybrana spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 arkusza, ilustrująca zagadnienie sformułowane w temacie.

Źródło: Zasady oceniania rozwiązań zadań

Chcesz się dobrze przygotować do matury z języka polskiego?

Skorzystaj z mojego opracowania wszystkich 76 pytań jawnych na maturę ustną w 2026, 2027 i 2028 roku.

Pamiętaj, że dobrze opracowane pytania jawne mogą Ci pomóc także podczas pisania wypracowania!