Przed Tobą lista pojęć, które brzmią podobnie, w natłoku myśli i stresie egzaminacyjnym wypadają z głowy i łatwo je pomylić. Najpierw spróbuj samodzielnie ustalić, co oznaczają. 

Później możesz spróbować rozwiązać zadanie i dopasować pojęcia do definicji. 

Następnie zalecam przeczytanie definicji (są na dole strony), które powstały w trakcie pracy z Twoim rówieśnikiem (więc nie gadam w nich, jak na belferkę przystało) i zrobienie z nich własnoręcznych notatek. 

Wyjaśnij pojęcia:

SYNONIM — 

HOMONIM —

ANTONIM —

EPONIM — 


EUFEMIZM —

NEOLOGIZM — 

ARCHAIZM — 

ZAPOŻYCZENIE — 


ZROST — 

ZŁOŻENIE —

ZESTAWIENIE — 


SKRÓT —

SKRÓTOWIEC — 


MANIPULACJA —

PERSWAZJA — 


OBIEKTYWNY — 

SUBIEKTYWNY —


OPINIA — 

FAKT —


TEMAT SŁOWOTWÓRCZY — 

FORMANT — 

WYRAZ POCHODNY — 

WYRAZ POKREWNY — 

RODZINA WYRAZÓW —


DOPEŁNIENIE — 

DOPEŁNIACZ — 

PRZYDAWKA —

PARTYKUŁA — 

PRZYIMEK — 

ZAIMEK — 

IMIESŁÓW — 

Wyjaśnij pojęcia:

SYNONIM — wyraz bliskoznaczny, np. poeta — autor

HOMONIM — wyraz o takim samym wyglądzie, a innym znaczeniu, np. zamek

ANTONIM — wyraz przeciwny znaczeniowo, np. uprzejmy — arogancki

EPONIM — wyraz, który pochodzi od nazwy własnej np. Atena -> Ateny


EUFEMIZM — zastąpienie słów tabu lub uchodzących za wulgarne ich łagodniejszą stylistycznie formą, np. mijasz się z prawdą, cztery litery

NEOLOGIZM — nowo stworzony wyraz, który nie istnieje w języku, np. hydropiekłowstąpienie

ARCHAIZM — wyraz, który już wyszedł z użycia np. kajet

ZAPOŻYCZENIE — słowo z innego języka, które zaadaptowaliśmy np. design/ dizajn, influencer, franczyza, leasing, event


ZROST — dwa wyrazy zrośnięte w jednym temat+temat (wniebowstąpienie)

ZŁOŻENIE — dwa wyrazy zrośnięte w jednym i połączone formantem temat+o/y/i+temat (cudzoziemiec, słowotwórstwo)

ZESTAWIENIE — dwa wyrazy tworzą jedno znaczenie, ale są pisane oddzielnie temat + spacja+ temat (Jelenia Góra, zimne ognie, świnka morska). 


SKRÓT — ma ustaloną formę, znajdziemy ją w słownikach, występuje tylko w formie pisanej, może mieć kropkę na końcu, gdy ostatnia litera skrótu nie jest ostatnią literą wyrazu;np. dr, prof., np.

SKRÓTOWIEC — wyrazy pochodne od dłuższej wielowyrazowej formy, występują w formie mówionej i pisanej, np. PZU, BMW


MANIPULACJA — forma przekonywania kogoś, nieetyczna, odwołania do emocji, szantażu

PERSWAZJA — forma przekonywania kogoś, siła argumentów, daje się szansę odpowiedzi 

https://babaodpolskiego.pl/perswazja-i-manipulacja/


OBIEKTYWNY — nie wyrażam swojego prywatnego zdania, ale zdanie większości (uważa się) – fakty

SUBIEKTYWNY — moje własne zdanie, emocje, upodobania (ja) – opinie

https://babaodpolskiego.pl/obiektywny-subiektywny/


OPINIA — moje zdanie na dany temat

FAKT — podanie danych liczbowych, posiłkuje się informacjami, udowodnione 


TEMAT SŁOWOTWÓRCZY — inaczej zrost, rdzeń — to, co powtarza się i pozostaje niezmienne (możliwe oboczności) w rodzinie wyrazów, np. szkol (bierzesz wyraz podstawowy i odcinasz od niego wszystkie końcówki fleksyjne)

FORMANT — Asteriksy i Obeliksy języka polskiego z przodu: przedrostek – , w środku: wrostek – interfiks, na końcu: przyrostek – sufiks – służą do łączenia wyrazów, niosą znaczenia o rodzaju gramatycznym, częściach mowy, znaczeniu

WYRAZ POCHODNY — temat słowotwórczy + formanty np. szkolić

WYRAZ POKREWNY — zbiór wyrazów, które łączy ten sam temat słowotwórczy i inne znaczenie (kuzyni/krewni), szkolnictwo, przedszkole, przedszkolanka, szkoła

RODZINA WYRAZÓW — zbiór wyrazów, które łączy ten sam temat i to samo znaczenie np. szkolny, szkoła, szkolnictwo, 


DOPEŁNIENIE — część zdania, odpowiada na pytania przypadków od dopełniacza do miejscownika

DOPEŁNIACZ — przypadek, odpowiada na pytania: kogo? czego?

PRZYDAWKA — część zdania, odpowiada na pytania przymiotnika

PARTYKUŁA — część mowy, nieodmienna, wyrazy i formanty wzmacniające, np. -li, -czy, -no, -że, niech, by, nie, tak, 

PRZYIMEK — część mowy, nieodmienna, niesamodzielna, określa odległość, z innymi częściami mowy tworzy wyrażenia przyimkowe np. do jutra, na regale 

ZAIMEK — część mowy, odmienny, zastępuje inne części mowy, może być osobowy (ja, ty), dzierżawczy (mój, twój), wskazujący (ten, tamten, to), pytający (kto? co? jak?), upowszechniający (wszyscy, każdy)

IMIESŁÓW — hybryda czasownika z przymiotnikiem lub przysłówkiem, oznacza czynność, Jeśli jest imiesłowem przymiotnikowym, to odpowiada na pytania przymiotnika, może być czynny — wyraża czynność wykonywaną przez wykonawcę, zakończony odmieniającą się przez rodzaje końcówką -ący, albo bierny — wyraża czynność, która jest na czymś wykonywana, zakończony odmieniającą się przez rodzaje końcówką -ny, -ty. Jeśli jest imiesłowem przysłówkowym, to odpowiada na pytania przysłówka, może być współczesny — wyraża czynność jednocześnie z inną czynnością wyrażoną w czasowniku, zakończony nieodmienną końcówką — ąc, nigdy nie występuje bez drugiego czasownika, od którego jest oddzielony przecinkiem, np. Malując, myślał o obiedzie; może być też uprzedni — zakończony nieodmienną końcówką — wszy/łszy. 

https://babaodpolskiego.pl/imieslow/