Adam Mickiewicz — Sonety krymskie — omówienie i interpretacja cyklu

Autor 

Adam Mickiewicz

Tytuł

„Sonety krymskie”

Rodzaj literacki

liryka

Gatunek literacki

sonet

Forma sonetu nawiązuje do tradycji włoskiej. Sonet typu włoskiego składa się z czterech strof o stałym układzie rymów; dwie pierwsze zwrotki są czterowersowe i zawierają opisy, a dwie ostatnie zwrotki są trzywersowe i mają charakter refleksyjny. Cykl Mickiewicza odchodzi od tradycyjnej tematyki miłosnej i filozoficznej sonetów i koncentruje się na opisach krajobrazów i przeżyć wewnętrznych bohatera.

Data wydania

1826 r.

Epoka literacka

romantyzm

Miejsce wydania

Moskwa

Czas akcji

Adam Mickiewicz latem 1825 r. odbył podróż na Krym. „Sonety krymskie” są zapisem jego dwumiesięcznego pobytu na półwyspie.

Miejsce akcji

• stepy niedaleko Akermanu, obecnie Białogrodu nad Dniestrem.
• morze
• ruiny pałacu w Bakczysaraju 
• Krym
• Ałuszta 
• Czatyrdah
• droga nad przepaścią w Czufut-Kale
• Góra Kikineis
• Ruiny zamku w Bałakławie
• góra Ajudah

Geneza

Adam Mickiewicz za udział w Towarzystwie Filomatów został zesłany w głąb Rosji z możliwością wyboru miejsca – wyjechał więc do Petersburga, a następnie do Odessy, gdzie miał objąć posadę nauczyciela. Jego „zesłanie”, choć słowo to brzmi groźnie, okazało się mniej dramatyczne, niż mogłoby się wydawać. Jako 27-letni poeta, otrzymał stanowisko nauczyciela z pensją zapewnioną przez rząd carski. Mimo że nie podjął faktycznej pracy dydaktycznej, regularnie otrzymywał wynagrodzenie. W Odessie szybko stał się cenionym uczestnikiem towarzyskich spotkań. Mógł też poznawać okolicę, więc od 29 sierpnia do 27 września 1825 roku podróżował na Krym w towarzystwie będącej na usługach policji carskiej Karoliny Sobańskiej (z którą Mickiewicz miał romans) i jej męża Hieronima, generała Iwana (Jana) Witta (także kochanka Karoliny), brata Sobańskiej – przyszłego pisarza Henryka Rzewuskiego, szpiega carskiego Aleksandra Boszniaka i Kałusowskiego, zarządcy dóbr Sobańskich. W trakcie podróży notował historie, wrażenia, a po powrocie do Odessy wykorzystał inspiracje i stworzył cykl 18 sonetów. Wiersze opublikował w Moskwie w 1826 roku pod tytułem „Sonety” – razem z „Sonetami odeskimi” i przekładem „Widoku gór ze stepów Kozłowa” na język perski. 

Pierwsze tłumaczenie jednego z sonetów zainicjował sam autor. „Widok gór ze stepów Kozłowa” przetłumaczył na perski Mirza Dżafar Topczybasz z Uniwersytetu Petersburskiego. Mickiewicz chciał tym tłumaczeniem podkreślić orientalny charakter tomiku. 

Warto wspomnieć, że Krym w czasach autora należał do Rosji. Zamieszkiwany był przez Tatarów, a Mickiewicz, jak przystało na romantyka, był podróżnikiem zafascynowanym orientem, zatem zawarł w wierszach nawiązania do mitologii perskiej, Biblii i islamu.

Problematyka

„Sonety krymskie” mają motto Goethego (pochodzące z „West-östlicher Divan” („Dywan wschodnio-zachodni”): „Wer den Dichter will verstehen, Muss in Dichters Lande gehen” („Kto chce zrozumieć poetę, musi udać się do kraju poety”). Pojawia się też dedykacja dla towarzyszy podróży krymskiej. 

Wiersze ukazują rozdarcie Pielgrzyma między fascynacją Krymem a tęsknotą za ojczyzną. Ta tęsknota jest potęgowana przez świadomość poety, że prawdopodobnie nigdy już nie będzie mógł powrócić do Wilna. W sonetach bardzo ważny jest też motyw potęgi natury, podmiot liryczny zachwyca się pięknem krymskiego krajobrazu, majestatem gór, rozległością stepów i urokiem dolin. Mimo to jego refleksje nad naturą wykraczają poza sam zachwyt nad Krymem, nabierają uniwersalnego przesłania o przemijalności i kruchości ludzkich czynów. W obliczu majestatu gór człowiek uświadamia sobie swą małość i nietrwałość. Sonety są zatem próbą odkrycia istoty bytu, prezentują też różne spojrzenia na świat: Pielgrzyma i Mirzy-przewodnika. Cykl jest świadomą kompozycją i nie odwzorowuje realnej trasy podróży Mickiewicza.

Język

🡆 Kup moje opracowanie, żeby dowiedzieć się więcej! 🡄

Bohaterowie

🡆 Kup moje opracowanie, żeby dowiedzieć się więcej! 🡄

Style/kierunki

🡆 Kup moje opracowanie, żeby dowiedzieć się więcej! 🡄

Symbolika

🡆 Kup moje opracowanie, żeby dowiedzieć się więcej! 🡄

Motywy literackie

🡆 Kup moje opracowanie, żeby dowiedzieć się więcej! 🡄

Konteksty

🡆 Kup moje opracowanie, żeby dowiedzieć się więcej! 🡄

Co jeszcze się omawia przy tej lekturze?

🡆 Kup moje opracowanie, żeby dowiedzieć się więcej! 🡄

Streszczenie

🡆 Kup moje opracowanie, żeby dowiedzieć się więcej! 🡄