Pełne opracowanie i streszczenie „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza (czas akcji, miejsce akcji, bohaterowie, język, motywy, konteksty, symbole, geneza, „Epilog”, rodzaje broni – tabela na 45 stron) znajdziesz w MOIM SKLEPIE.
Korzystasz z przygotowanego przeze mnie streszczenia i opracowania lektury, po inne opracowania zapraszam na stronę sklepu:
HTTPS://BABAODPOLSKIEGO.PL/SKLEP/
PAN TADEUSZ
Autor
Adam Mickiewicz
Tytuł
Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem
ZNACZENIE TYTUŁU:
PAN TADEUSZ — dlaczego, choć głównym bohaterem utworu jest ksiądz Robak? Pan Tadeusz jest przedstawicielem młodego pokolenia Polaków, które ma odbudować ojczyznę.
OSTATNI — bardzo ważny dla całego utworu mechanizm nostalgii za utracona rzeczywistością (tęsknota za ojczyzną).
ZAJAZD – sposób na egzekucję wyroku sądowego, stosowany, gdy władza wykonawcza nie pozwalała na dochodzenie do swoich praw, polegał na zwołaniu przez starostę, albo i nie – jak w tym przypadku – pospolitego ruszenia powiatu i usunięcia dłużnika siłą. Początkowo zajazdy służyły samopomocy, z czasem były po prostu jedną z form rabunku.
NA LITWIE — inspiracją do stworzenia Soplicowa był Nowogródek, w którym urodził się poeta; wówczas należał on terytorialnie do byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego wchodzącego w skład Rzeczpospolitej Obojga Narodów (dziś w granicach Białorusi). W latach akcji „Pana Tadeusza” część terytoriów polskich znalazło się w granicach Księstwa Warszawskiego, ziemie litewskie – na obszarze Imperium Rosyjskiego. W 1812 roku Napoleon wypowiedział wojnę carowi Rosji (wojna I Cesarstwa Francuskiego i jego sojuszników z Imperium Rosyjskim) i w obrębie ziem odzyskanych znalazła się gubernia grodzieńska, w której był Nowogródek (mam nadzieję, że wszystko jasne).
HISTORIA — narracja z następstwem wydarzeń, jest to epika; gatunek nawiązuje do gawęd szlacheckich.
SZLACHECKA — bohaterem zbiorowym jest szlachta.
WE DWUNASTU — jedna z cech eposu, liczba ksiąg musi być podzielna przez sześć.
KSIĘGACH — pieśni lub księgi, w eposie są niczym rozdziały.
WIERSZEM — cechą eposu jest rygorystyczna organizacja tekstu, forma jest liryczna, pisany heksametrem, tutaj trzynastozgłoskowcem.
Rodzaj literacki
epika
Gatunek literacki
epos/epopeja
- zaczerpnięty z antyku, na wzór wielkich eposów: „Iliady”, „Eneidy”;
- liczba ksiąg w eposie dzieli się przez sześć, w „Panu Tadeuszu” mamy dwanaście ksiąg;
- zwykle heksametr daktyliczny — w „Panu Tadeuszu” jest to trzynastozgłoskowiec (13 sylab w wersie, ze średniówką po siódmej sylabie): „Litwo ojczyzno moja, ty jesteś, jak zdrowie; ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie, kto cię stracił”
Wyjątek: niecały „Pan Tadeusz” został napisany trzynastozgłoskowcem: we fragmentach zawierających spowiedź Jacka Soplicy, który umiera postrzelony w płuca — jest siedem sylab w wersie, czasami mniej, wielokropki (gdy się umiera, to trudno mówić trzynastozgłoskowcem), a w epilogu jest jedenaście sylab w wersie.
- porównania homeryckie — rozbudowane porównania na minimum pięć wersów, które odnoszą się do przyrody;
- inwokacja — rozbudowana apostrofa, czyli zwrot do adresata. W inwokacjach poprzedzających znane eposy adresatem jest Bóg, ojczyzna albo muza, w “Panu Tadeuszu” mamy Litwę, i Matkę Boską (Jasnogórską i Ostrobramską);
- narrator obiektywny i trzecioosobowy;
Wyjątek: w „Panu Tadeuszu” występuje też narrator pierwszoosobowy, uczestnik wydarzeń: „I ja tam z gośćmi byłem, miód i wino piłem, A com widział i słyszał, w księgi umieściłem”.
- poemat heroiczny, czyli w narracji o bohaterach występuje patos (podniosły styl) – tu jest patos w mówieniu o postaciach patriotów, ale nie brak też komizmu sytuacyjnego;
- muszą być sceny batalistyczne (bitwa) – mamy tu bitwę szlachty z Moskalami i zajazd;
- musi być ukazane ważne wydarzenia dla danej społeczności — w „Panu Tadeuszu” obserwujemy proces odchodzenia formacji szlachty staropolskiej i wprowadzenie nowych zwyczajów, ponieważ „Pan Tadeusz” kończy się uwłaszczeniem chłopów (uprawiane przez nich ziemie, które należały do szlachty, przechodzą w ich ręce; zniesiono też obciążenia feudalne), czyli nadchodzą nowe czasy bez niewolnictwa;
- bohater zbiorowy, czyli szlachta;
- retardacje — mistrzostwo opisów, które spowalniają bieg akcji — bohaterowie w pędzie wydarzeń zatrzymują się i podziwiają przyrodę, mamy opisy burzy;
- liczne epitety stałe;
- antropomorfizacja i personifikacja przyrody.
Data wydania
1834 (Epilog, datowany na wiosnę 1834 roku, nie znalazł się w pierwszym wydaniu; dołączono go dopiero do edycji z 1860 roku)
Epoka literacka
romantyzm
Miejsce wydania
Paryż
Czas akcji
1811 rok
to tylko pięć dni:
1 dzień: księga I
przyjazd Tadeusza, wieczerza w zamku
2 dzień: księgi II i III
opowieść Gerwazego o zamku, polowanie na zająca, grzybobranie
3 dzień: księgi IV i V
polowanie na niedźwiedzia, wieczerza, kłótnia
4 dzień: księgi VI, VII, VIII
narada w zaścianku i zajazd na Soplicowo
5 dzień: księgi IX i X
sceny batalistyczne – bitwa z Moskalami, śmierć Jacka Soplicy, ucieczka młodzieży do Księstwa Warszawskiego
1812 rok
to tylko dwa dni:
1 dzień: księga XI
przygotowanie do uczty z okazji przybycia generałów, którzy zatrzymali się w Soplicowie oraz z okazji zaręczyn trzech par:
Tadeusza i Zosi, Telimeny i Rejenta, Asesora i Tekli Hreczeszanki (córki Wojskiego)
2 dzień: księgi XI i XII
wielka uczta staropolska, happy end
LICZNE RETROSPEKCJE (wspomnienia):
— lata przed Konstytucją 3 maja, czyli przed rokiem 1791, wspomniana również m.in. konfederacja barska (1768-1772) i pierwszy rozbiór Polski (1772);
— czasy młodości Jacka Soplicy i jego miłości do Ewy Horeszkówny — konfederacja targowicka (1792), upadek Rzeczpospolitej szlacheckiej;
— lata 1796 r. czyli powstawania Legionów Polskich i ich walka u boku Napoleona;
— działalność księdza Robaka na Litwie to lata 1807-1812.
Miejsce akcji
Soplicowo — dworek szlachecki (ważny jest arkadyjski opis domu: skromny, ale wygląda na zadbany, drewniany, na kamiennym fundamencie, na wzgórzu, bielone ściany, chronią go topole przed wiatrem). Renesansowy ideał dworku — ostoi tradycji.
Dobrzyń — zaścianek (księgi V i VI), osada szlachecka — niewielkie rodzinne własności, wszyscy są ze sobą spokrewnieni.
Zamek Horeszków – (przedmiot sporu) w obszernej zamkowej sieni urządzano biesiady, ściany były kamienne, wisiało na nich wiele myśliwskich trofeów.
Mickiewicz, tworząc te miejsca, inspirował się Nowogródkiem, w którym się urodził. Jest też wielkopolski ślad inspiracji w „Panu Tadeuszu”, którego pomysł narodził się podczas pobytu pisarza w tym regionie przez siedem miesięcy w okresie 1831/1822
Geneza
W 1830 roku, wraz z wybuchem powstania listopadowego, rozpoczął się okres Wielkiej Emigracji. Zgodnie z planem Józefa Bema, większość emigrantów, którzy mogli sobie na to pozwolić, osiedliła się we Francji. Powstał Komitet Tymczasowej Emigracji Polskiej, który jednak od razu był atakowany przez Klub Patriotyczny za postawę apolityczną. Pojawił się rozłam na demokratyczną lewicę (Lelewelistów, Towarzystwo Demokratyczne Polskie, Gromady Ludu Polskiego) oraz konserwatywną prawicę (Hôtel Lambert).
Nieustannie dyskutowano o przyczynach upadku powstania, kształcie przyszłej Polski i o pomysłach na odzyskanie niepodległości. W tym kontekście Adam Mickiewicz początkowo chciał napisać zwykłą sielankę, by ukoić skołatane nerwy i rozdarte serca ludzi dotkniętych powstaniami i emigracją. Miało być miło i przyjemnie, bo — jak pisze w dołączonym do eposu „Epilogu”— szans na odzyskanie niepodległości wówczas nie było.
Mickiewicz przypomina, że wspomnienie ojczyzny była tak czyste „jak pierwsze kochanie”, tam byli pierwsi przyjaciele, rodzina. Soplicowo to taka mała ojczyzna, więc poeta zachęca do wspólnej wyprawy duchowej do tego miejsca, by razem móc się rozmarzyć.
Napisał cztery księgi, ale stopniowo zaczął dodawać kolejne wątki, inspirowane sporami politycznymi, kwestiami narodowymi i wyszło tak, że zaczął pisać epopeję.
Problematyka
Mickiewicz chciał pokazać skłóconym emigrantom w Paryżu, że powinni wspólnie walczyć o niepodległość i powrót do ojczyzny.
W „Epilogu” poeta wyjaśnia genezę, czyli przyczyny powstania „Pana Tadeusza”: „dumając na paryskim bruku”, czyli będąc w Paryżu na emigracji, obserwował kłótnie wszystkich, którzy tak naprawdę mają jeden, wspólny cel – walkę o niepodległość Polski. Przecież można ich pojednać! Każdy emigrant tęskni za ojczyzną. Mickiewicz w Epilogu mówi też o swojej nadziei na przyszłość tego tekstu: po prostu chciałby, aby każda wieśniaczka przy pracy śpiewała i jego „piosenki”. To literatura popularna, więc życzy sobie, by każdy znał te strofy. Narrator wspomina zatem „kraj lat dziecinnych” – tu działa nostalgia (to specjalny rodzaj tęsknoty, w której upiększa się wspomnienia i pamięta tylko to, co dobre). W filozofii epikurejskiej mówiono, że trzeba chwytać dzień: carpe diem – chwytać chwilę, czyli usiąść pod drzewem, niczym się nie martwić. Podobną myśl znasz z fraszki Kochanowskiego „Na lipę”: „Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie!”.
Typ narracji
- Narracja pierwszoosobowa: Ta forma jest widoczna przede wszystkim w Inwokacji, w zakończeniu i Epilogu. Narrator ujawnia swoją obecność i pozwala na identyfikowanie go z autorem.
- W pozostałych księgach dzieła pojawia się narrator trzecioosobowy, obiektywny obserwator wydarzeń.
- W rolę narratora wcielają się też bohaterowie — opowiadacze, głównie Wojski, a także Gerwazy i ksiądz Robak
- mowa niezależna — przytaczanie słów bohaterów.
Język
Bohaterowie
Style/kierunki
Symbolika
Motywy literacie
Konteksty
Co jeszcze się omawia przy tej lekturze?
Streszczenie i opracowanie
@babaodpolskiego Oznacz znajomego, który musi zobaczyć ten film, 🚨 a po omówienia pytań jawnych 📚 wbijaj w link w bio ❗️ [autopromocja] #pantadeusz #jaceksoplica #lekturyszkolne #lekturynamaturze #matura2024 #matura ♬ dźwięk oryginalny - BABA OD POLSKIEGO
Pełne opracowanie i streszczenie „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza (czas akcji, miejsce akcji, bohaterowie, język, motywy, konteksty, symbole, geneza, „Epilog”, rodzaje broni – tabela na 45 stron) znajdziesz w MOIM SKLEPIE.
Pytania do ksiąg (w budowie):
Księga I Gospodarstwo
1. Do kogo w inwokacji (wersy 1-22) zwraca się narrator?
Narrator w inwokacji (wersy 1-22) zwraca się najpierw do Litwy, swojej ojczyzny, a następnie do Matki Boskiej- Jasnogórskiej i Ostrobramskiej.
2. Czego w inwokacji dowiadujemy się o narratorze?
W inwokacji dowiadujemy się, że narrator jest człowiekiem tęskniącym za ojczyzną, kimś, kto ją stracił, w tym przypadku za Litwą – terenami dawnego Wielkiego Litewskiego jako części skłaDowey Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Ponadto dowiadujemy się, że jako mały chłopiec narrator doznał poważnej choroby, z której cudem go uzdrowiła Matka Boska, bo gdy stracił przytomność — jego matka zaniosła go do kościoła z prośbą o pomoc, a on tam się ocknął.
3. Na podstawie wyglądu gospodarstwa podaj trzy cechy jego mieszkańców.
Są gościnni, bo wszystkich wita zawsze otwarta brama, pracowici, szanują tradycję, żyją skromnie, ale dbają o otoczenie.
4. Skąd wracał Tadeusz i ile go nie było w domu rodzinnym?
Nie było go 10 lat, był na naukach w Wilnie, gdzie kształcił się na wojskowego.
5. Co świadczy o patriotyzmie mieszkańców dworku?
O patriotyzmie mieszkańców dworku świadczyły np. zawieszone na ścianach portrety dowódców wojsk polskich — Kościuszki, Rejtana, Jasińskiego i Korsaka.
Między meblami stał piękny kurantowy zegar, z którego o pełnych godzinach wydobywał się „Mazurek Dąbrowskiego”.
6. Kim był Sędzia dla Tadeusza?
Był jego opiekunem i stryjem, młodszym bratem jego ojca – Jacka Soplicy.
7. Co zastał Tadeusz w swoim dawnym pokoju?
Porozrzucane ubrania kobiece, niepościelone łóżko – co go zaskoczyło miło, bo on w szkole wojskowej musiał dbać o porządek.
8. Kim był Wojski dla Sędziego?
Wojski Hreczecha był dalekim krewnym i przyjacielem Sędziego. Miał być także jego teściem, jednak jego córka Marta zmarła przed ślubem. Teraz jest zarządcą dworu.
9. Dlaczego Tadeusz nosił takie, a nie inne imię?
Tadeusz nosi imię na cześć Tadeusza Kościuszki, bohatera wojny z 1792 r,, czyli roku narodzin Tadeusza, a następnie naczelnika powstania 1794 r.
10. Jeśli Tadeusz urodził się podczas wojny 1792 r., to ile ma lat, gdy wraca do Soplicowa?
Tadeusz, wracając do Soplicowa ma około 20 lat. Urodził się w 1792, a jest rok 1811.
11. Jakie plany wobec Tadeusza miał Sędzia?
Sędzia Soplica początkowo chciał, aby Tadeusz przygotowywał się do służby wojskowej. Jednak później zmienił zdanie i życzył sobie, aby Tadeusz został gospodarzem i dbał o majątek rodziny, najlepiej też by się nauczył się nim zarządzać i znalazł sobie żonę.
12. Dlaczego w Soplicowie jest wielu gości? Kto tam przyjechał?
Soplicowo i tak jest otwarte dla wszystkich jeżdżących na sejmiki, gość w dom, to Bóg w dom — jak mówi staropolskie przysłowie. Tym razem wiele osób zebrało się tu także dlatego, że ma być w końcu rozstrzygnięty spór o zamek, czyli nadszedł czas sądów granicznych. Przewodniczącym sądów granicznych, podkomorskich, jest zaproszony tu specjalny gość — Podkomorzy, który przybył z żoną i córkami.
13. Kim był Protazy i gdzie przygotował wieczerzę, nie pytając o zgodę Sędziego?
Protazy, Baltazar Brzechalski, był woźnym trybunalskim, czyli zajmował się doręczaniem pozwów sądowych. W czasie akcji epopei był na emeryturze i służył jako wierny sługa Sędziego Soplicy. Protazy przygotował wieczerzę na zamku, nie pytając o zgodę Sędziego, bo założył, że i tak przecież zamek jest jeszcze w jego posiadaniu.
14. Jaki był herb Horeszków?
Herb Horeszków to Półkozic. Jest to polski herb szlachecki, który przedstawia srebrną głowę osła na czerwonym polu;, był widoczny na sklepieniu zamku Horeszków.
15. O co i dlaczego sądzili się Soplica i Hrabia?
Soplica i Hrabia sądzili się o zamek, który był dawno temu własnością rodziny Horeszków. Konflikt pomiędzy nimi dotyczył praw do posiadłości zamkowej, która po śmierci ostatniego dziedzica rodu Horeszków popadła w ruinę. Hrabia, jako daleki krewny Horeszków, rościł sobie prawa do zamku, jednak po jego zaniedbaniu i opuszczeniu, Sędzia Soplica zaczął interesować się tym obiektem, co doprowadziło do sporu sądowego. Sędzia, jako przedstawiciel miejscowej szlachty i nowego porządku, chciał przywrócić zamek do użytku i włączyć go do swojego majątku, co miało zwiększyć jego wpływy i prestiż. Z kolei Hrabia, chcąc zachować zamek w rękach prawowitych spadkobierców dawnych właścicieli, dążył do odzyskania go, traktując to zarówno jako kwestię dziedzictwa rodowego, jak i honoru. Spór sądowy o zamek był więc związany z różnymi perspektywami obu postaci: Sędzia widział w zamku szansę na rozwój i wzmocnienie swojej pozycji społecznej, podczas gdy dla Hrabiego był on symbolem przeszłości i rodzinnego dziedzictwa, które starał się zachować (oczywiście kojarzył mu się też z nastrojowością gotycką, był inspirujący artystycznie).
16. Do jakiego zakonu należał mnich przebywający w Soplicowie?
Mnich przebywający w Soplicowie, czyli ksiądz Robak, był bernardynem.
17. O czym wygłasza mowę Sędzia?
W księdze pierwszej „Pana Tadeusza” Sędzia wygłasza mowę na temat wychowania młodzieży i wartości, jakie powinny być przez nią przyswajane. Krytykuje on współczesne mu metody edukacji, które jego zdaniem nie uczą życia i nie przygotowują młodych ludzi do przyszłych ról społecznych. Wskazuje na różnice między obecnym a dawnym wychowaniem, podkreślając, że kiedyś młodzi ludzie uczyli się przydatnych umiejętności i zdobywali praktyczną wiedzę, podczas gdy teraz są odcięci od rzeczywistości. Sędzia nostalgicznie wspomina czasy, gdy sam dorastał, ucząc się przez praktykę i bezpośrednie doświadczenia, co uważa za lepsze przygotowanie do życia niż teoretyczna nauka w szkołach.
18. Dlaczego Tadeusz źle się zachował przy stole wobec Anny Podkomorzanki?
Tadeusz źle się zachował przy stole wobec Anny Podkomorzanki w księdze pierwszej „Pana Tadeusza”, ponieważ był zamyślony i nie rozmawiał z nią, choć siedziała obok niego. Zamiast tego, skupił swoją uwagę na pustym miejscu przy stole, co zostało zinterpretowane jako brak zainteresowania i uprzejmości wobec panny. Jego zachowanie było niezgodne z ówczesnymi normami etykiety, które wymagały od młodego mężczyzny okazywania szacunku i zainteresowania wszystkim damom przy stole, szczególnie jeśli zasiadały one obok niego. Na podstawie przesłanego dokumentu, oto odpowiedzi na pytania dotyczące treści zawarte w księdze pierwszej „Pana Tadeusza”:
20. Kim był Ryków?
Kapitan Nikita Nikitycz Ryków był przychylnym Polakom rosyjskim kapitanem, który stacjonował w pobliskiej wiosce.
21. O co Asesor kłócił się z Rejentem?
Asesor kłócił się z Rejentem o to, który z ich psów, Kusego czy Sokoła, zabił zająca.
22. Z czego słynął Asesor?
Asesor słynął z bycia fanatykiem myślistwa.
23. Kogo Tadeusz Soplica pomylił z Zosią w I Księdze eposu A. Mickiewicza?
Tadeusz Soplica pomylił Telimenę z Zosią, gdy zobaczył kobiecą postać przy oknie w sypialni.
24. Co zaproponował Podkomorzy?
Podkomorzy zaproponował, by zakończyć konflikt między Asesorem a Rejentem poprzez polowanie na zająca, którego upolowanie miało rozstrzygnąć ich spór.
25. Jak się nazywał Wojski?
Wojski nazywał się Hreczecha.
26. Kto został nazwany bogiem wojny?
Bogiem wojny nazwano Napoleona.
27. Co sądzono o księdzu Robaku?
Sądzono, że ksiądz Robak jest tajemniczą postacią z przeszłością, być może związaną z działalnością patriotyczną czy konspiracyjną. Jego postać budziła zainteresowanie i spekulacje wśród mieszkańców.
Księga II Zamek
1. Według jakiej mody ubierał się (i swoje sługi) Hrabia?
Hrabia ubierał się (i swoje sługi) według angielskiej mody.
2. Kim był Gerwazy, jak się zwał, jak go przezywano? Jak się nazywała szabla Gerwazego?
Gerwazy, zwany też Rębajłą, był klucznikiem i najwierniejszym sługą Stolnika. Jego szabla nazywała się „Scyzoryk”.
3. W jakim stanie jest zamek? Jakie są w nim pomieszczenia?
Zamek był w stanie ruiny, zawierał wielką zamkową sień, w której urządzano biesiady, a ściany były kamienne z wieloma myśliwskimi trofeami. Gerwazy, jako klucznik, miał dostęp tylko do jednych drzwi, które sam naprawił.
4. Do kogo wcześniej należał zamek?
Zamek wcześniej należał do rodziny Horeszków.
5. Dlaczego Hrabia chce oddać zamek Soplicom?
Bo jest ruiną, jego naprawa będzie wiele kosztować tak jak dotychczasowe procesy sądowe.
6. Podaj trzy informacje o Jacku Soplicy.
Jacek Soplica był szlachcicem, ojcem Tadeusza, który po zabiciu Stolnika został uznany za zdrajcę, próbował odkupić swoje winy jako ksiądz Robak, chciał zorganizować powstanie na Litwie.
7. W kim się zakochał Jacek Soplica?
W Ewie Horeszkównie, córce Stolnika.
8. W jaki sposób poinformowano go, że nie będzie mógł poślubić ukochanej?
Jacek myślał, że Horeszko go docenia, był więc przekonany, że ten nie odmówi mu ręki swojej córki. Stolnik szybko zorientował się, o co chodzi mężczyźnie i (wedle wersji Gerwazego) podał mu czarną polewkę, to znaczy znak, że odmawia mu oddania ręki Ewy. Nie domyślał się, że Ewa również kochała Soplicę.
9. Kto napadł na zamek?
Moskale.
10. Jak zginął Stolnik?
Stolnik zginął z rąk Jacka Soplicy podczas obrony zamku przed atakiem, co było jednym z kluczowych wydarzeń, wpływających na dalsze losy rodzin i całej opowieści.
11. Co się stało sensem życia Gerwazego?
Zemsta na całym rodzie Sopliców.
12. Jak hrabia reaguje na historię śmierci Stolnika opowiedzianą mu przez Gerwazego?
Jest poruszony i obiecuje, że w takim razie będzie dalej walczył o zamek.
13. Kim był Sędzia dla Jacka Soplicy?
Jego młodszym bratem.
14. O czym dumał Hrabia po opowieści Gerwazego?
Po opowieści Gerwazego Hrabia dumał nad swoim planem odbicia zamku. Gerwazy zainspirował go swoją opowieścią o historii tego miejsca i rodziny Horeszków oraz o tragicznych wydarzeniach z przeszłości, co pobudziło w Hrabim uczucia patriotyzmu i pragnienie odzyskania dziedzictwa. Historia ta skłoniła bohatera do przemyślenia swojej roli w walce o sprawiedliwość i honor swojej rodziny, a także do postanowienia o nieoddawaniu zamku Soplicom, co było wyrazem jego determinacji i poczucia sprawiedliwości. Żałował jedynie, że żadna panna z Sopliców nie jest wybranką jego serca, bo to dodałoby dramatyzmu całej sytuacji.
15. Kogo Hrabia zobaczył w ogrodzie i kto go przepędził?
Hrabia zobaczył Zosię, ale przepędził go stamtąd ksiądz Robak, twierdząc, że Hrabia niszczy grządki.
16. „Takiej (…) jak w Polszcze nie ma w żadnym kraju” – o czym mowa?
O kawie!
17. Czy Telimena była siostrą Sędziego?
Nie, była przyjaciółką Sędziego. Choć związana z rodziną Sopliców, nie miała z nimi bezpośredniego pokrewieństwa. Jej postać w opowieści reprezentuje bardziej złożone i wielowarstwowe relacje rodzinne oraz społeczne, typowe dla ówczesnych ziem polskich.
18. Jakie miasto Telimena darzyła wielką sympatią?
Petersburg.
19. Co spotkało bonończyka Telimeny i jak się skończyła ta historia?
Został zagryziony przez charta.
20. Kto polował na muchy z packą?
Wojski.
21. Co zakończyło swadę Rejenta z Asesorem?
Zwada Rejenta z Asesorem została zakończona przez interwencję księdza Robaka, który odepchnął ich w przeciwne kąty sali, kiedy ich kłótnia o to, który z psów zabił zająca, zaczęła przybierać na sile. Ich konflikt dotyczył zasług ich psów podczas polowania, a ksiądz Robak, interweniując, zapobiegł eskalacji nieporozumienia i potencjalnej bójce.
22. Kto wpada na pomysł grzybobrania?
Telimena.
23. Jaka był nagroda za najpiękniejszego rydza?
Nagroda za znalezienie najpiękniejszego rydza podczas grzybobrania w „Panu Tadeuszu” polegała na tym, że znalazca mógł wybrać sobie miejsce przy stole obok osoby przeciwnej płci, którą uznawał za najbardziej atrakcyjną podczas wspólnej uczty. To był sposób na dodanie zabawy i elementu rywalizacji do wspólnego grzybobrania, jednocześnie ułatwiając nawiązywanie międzyludzkich relacji w przyjaznej, towarzyskiej atmosferze.
Księga III Umizgi
1. Kto opiekował się dziećmi?
Opieką nad dziećmi podczas grzybobrania zajmowała się Zosia. Była ona przedstawiona jako troskliwa i odpowiedzialna osoba, dbająca o bezpieczeństwo i dobrostan dzieci podczas ich pobytu na łonie natury.
2. Jak Zosię ocenił Hrabia?
Hrabia ocenił Zosię bardzo pozytywnie, nazywając ją nimfą. Był urzeczony jej urodą i niewinnością, co wzbudziło w nim silne uczucia i podziw. Jej postać wydała mu się być wcieleniem czystości i naturalnego piękna.
3. Jakie grzyby zbierał Wojski?
Wojski podczas grzybobrania zbierał przede wszystkim muchomory..
4. Kto i dlaczego nie bierze udziału w grzybobraniu?
W grzybobraniu nie bierze udziału Hrabia, ponieważ jest zbyt zainteresowany Zosią i chce spędzić czas, obserwując ją i próbując nawiązać z nią bliższą relację. Jego uwaga skoncentrowana jest na próbie zdobycia jej względów i podziwu, co sprawia, że nie angażuje się w poszukiwanie grzybów razem z innymi.
5. Jakie jest pochodzenie Tadeusza?
Pochodzenie Tadeusza jest ściśle związane z rodem Sopliców. Jest on synem Jacka Soplicy, który po tragicznych wydarzeniach z przeszłości zmienił swoje życie i stał się księdzem Robakiem. Tadeusz wychowywał się pod opieką swego stryja, Sędziego Soplicy.
6. Jakie jest pochodzenie Zosi?
Pochodzenie Zosi w „Panu Tadeuszu” jest ściśle powiązane z rodziną Horeszków. Jest ona córką Ewy Horeszkówny i kasztelana witebskiego; wnuczką Stolnika Horeszki. Po wywiezieniu na Sybir i śmierci rodziców Zosia została oddana pod opiekę Telimeny, a pieniądze na jej wychowanie wysyłał Jacek Soplica.
7. Z kim chciał zeswatać Tadeusza Sędzia?
Sędzia chciał zeswatać Tadeusza z Zosią. Zainteresowania Sędziego i jego plany były jednak niezgodne z oczekiwaniami Telimeny, która była opiekunką Zosi i uważała, że Zosia zasługuje na lepszego męża.
8. Jakie plany miał ojciec Tadeusza?
Ojciec Tadeusza, Jacek Soplica, który stał się księdzem Robakiem, chciał, aby jego syn dołączył do wojsk Napoleona po stoczeniu pojedynku z Hrabią. Pragnął też, aby Tadeusz poślubił Zosię.
9. Jakie było hobby Hrabiego?
Malowanie.
10. W czym Tadeusz nie zgodził się z Telimeną i Hrabią?
Tadeusz nie zgodził się z Telimeną i Hrabią na temat oceny krajobrazów litewskich i włoskich. Podczas gdy oni wychwalali piękno krajobrazów włoskich, Tadeusz bronił piękna krajobrazów litewskich, twierdząc, że nigdzie nie jest tak pięknie, jak w ojczyźnie.
11.„U nas dość głowę podnieść: ileż to widoków!” Co opisuje Tadeusz?
Tadeusz opisuje widoki Litwy, które można podziwiać, po prostu podnosząc głowę. Wskazuje na piękno i różnorodność natury otaczającej Soplicowo.
12. Co dyskretnie podarowała Telimena Tadeuszowi?
Telimena dyskretnie podarowała Tadeuszowi klucz do sypialni i list, co miało charakter intymnego gestu.
13. Co ogłaszał w Soplicowie dźwięk dzwonu?
Zaproszenie na kolację.
14. Jaka wieść poruszyła wszystkich zebranych na obiedzie?
Informacja o tym, że w mateczniku wybudził się niedźwiedź i był widziany w okolicy.
Księga IV Dyplomatyka i łowy
1. Co opiewa narrator na początku księgi?
Na początku Księgi IV narrator opiewa piękno litewskich lasów i związane z nimi tradycje polowań, które były popularne za czasów króla Zygmunta Augusta
2. Kto obudził Tadeusza ?
Tadeusza obudziła dziewczyna w papilotach, która zapukała w jego okno i uciekła przed nim, gdy się obudził.
3. Jaki obraz Żyda przedstawia A. Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”?
Obraz Żyda przedstawiony przez Mickiewicza związany jest z postacią Jankiela, to znakomity cymbalista, dobry człowiek, patriota, uważany za przykładnego Polaka, co jest pozytywnym wizerunkiem w kontekście epoki.
4. Jaki obraz Napoleona przedstawia A. Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”?
Mickiewicz przedstawia Napoleona jako wzorowego katolika, namaszczonego przez papieża, cesarz wspierał ważne polskie sprawy, choć jego obraz jest skomplikowany i budzi mieszane uczucia.
5. Jaki obraz zaścianka przedstawia A. Mickiewicz w „Panu Tadeuszu”?
Zaścianek przedstawiony przez Mickiewicza to miejsce pełne tradycji i lokalnego patriotyzmu, gdzie żyje zubożała, ale dumna szlachta, podkreślająca swoje korzenie i lokalne zwyczaje.
6. Co miały oznaczać słowa „Oczyścić dom, powtarzam, oczyścić dom, dzieci”
Słowa „Oczyścić dom, powtarzam, oczyścić dom, dzieci”, wypowiedziane przez księdza Robaka, oznaczają potrzebę przygotowania się na przyjazd gości, w tym przypadku — usunięcie zaborców.
7. Jak wygląda polowanie?
Polowanie przedstawione w księdze IV jest dramatyczne i pełne napięcia, wszyscy uczestnicy są skoncentrowani na zadaniu, a polowanie kończy się atakiem niedźwiedzia, który zostaje ostatecznie zabity.
8. Co to jest matecznik? Podaj kilka informacji z eposu.
Matecznik to niebezpieczne, trudno dostępne miejsce w puszczy, schronienie dla zwierząt, które stało się miejscem polowania na niedźwiedzia.
9. Kogo zaatakował niedźwiedź?
Niedźwiedź zaatakował Tadeusza i Hrabiego.
10. Kto strzelał, by ocalić Hrabiego?
Ksiądz Robak oddał celny strzał z broni Gerwazego, by ocalić Hrabiego, gdy niedźwiedź był już blisko ofiar, ale strzelali też Asesor i Rejent (niecelnie)
11. Kto grał na rogu?
Na rogu grał Wojski, co było częścią celebracji po polowaniu.
12. O co tym razem kłócili się Rejent z Asesorem?
Rejent i Asesor tym razem kłócili się o to, który z chartów — Kusy czy Sokół — pierwszy dopadł zająca.
13. Kto rozstrzygnął spór?
Spór rozstrzygnął Wojski, sugerując, że oba psy zasługują na pochwałę, gdyż oba równocześnie dopadły zająca.
14. Jaką potrawę chwalono w tej księdze?
W tej księdze chwalono bigos — potrawę z kapusty i mięsa, który został przygotowany po polowaniu.
15. Który z chartów zdołał chwycić zająca?
Żaden z chartów nie zdołał chwycić zająca; zarówno Kusy, jak i Sokół nie były w stanie go dogonić.
16. Dlaczego Domeyko kłócił się z Doweyką, kto i jak ich pogodził?
Domeyko i Doweyka kłócili się o to, kto zabił niedźwiedzia. Spór rozstrzygnął Wojski, który zasugerował rozwiązanie polegające na strzelaniu z odległości skóry niedźwiedzia, co doprowadziło do zgody i zakończenia konfliktu.
Księga V Kłótnia
1. Nad czym na początku księgi zastanawia się Telimena? Co planuje?
2. Ile lat ma Zosia?
3. Co zarządziła Telimena odnośnie do losów Zosi?
4. Co zrozumiał Tadeusz po powrocie z polowania?
5. Co zaatakowało Telimenę w świątyni dumania?
6. Kto śledził Telimenę i Tadeusza?
7. Dlaczego myśliwi byli posępni po polowaniu?
8. Dlaczego Rejent i Asesor byli niezadowoleni?
9. Komu na złość robił Hrabia i jak?
10. Dlaczego Tadeusz siedział posępny i jaką straszną tajemnicę odkrył? Co go zezłościło?
11. Co trapiło Podkomorzego i Sędziego?
12. Komu Podkomorzy przyznał skórę niedźwiedzia?
13. Co ogłosił Hrabia, gdy Podkomorzy przyznał mu skórę niedźwiedzia?
14. Jak Gerwazy zakłócił ucztę?
15. Jakie imiona i nazwisko nosił woźny?
16. Z kim chciał się pojedynkować Podkomorzy i dlaczego?
17. Kto ostatecznie zadeklarował, że będzie się pojedynkował z Hrabią?
18. Kto osłaniał Gerwazego przed naporem szlachty?
19. Kto doskonale rzucał nożami?
20. Jak się skończyła walka na zamku?
21. Kto wpada na pomysł zajazdu?
22. Jak długo Hrabia bawi w okolicy Soplicowa?
23. O jakim swoim bohaterskim czynie lubi opowiadać Hrabia?
Księga VI Zaścianek
1. Dlaczego Protazy opuścił Soplicowo?
2. O czym Robak rozmawiał z Sędzią, o co się pokłócili?
3. Jak dobra Stolnika przeszły na Sopliców?
4. Dlaczego Jacek chciał, by Tadeusz poślubił Zosię?
5. Jaką radosna nowinę przekazał Robak Sędziemu?
6. Jaki jest stosunek narratora do przyrody litewskiej?
7. Kogo Protazy zastał w posiadłości Hrabiego?
8. Kto mieszkał w Dobrzyniu?
9. Jakie przydomki nosił Matyjasz Dobrzyński?
10.Jak wyglądały dobrzyńskie folwarki?
11.Jaki jest stosunek narratora do Napoleona?
12.Po co narrator w taki sposób przedstawia cały Zaścianek?
13.Po co narrator tak opisuje Macieja?
14.Jak się nazywała szabla Macieja Dobrzyńskiego?
Księga VII Rada
1. Kto podczas narady u Maćka zachowywał się racjonalnie, rozsądnie kto zaś kierował się
emocjami?
2. Kto chciał bronić Soplicy i jakie podawał argumenty?
3. Co Sędziemu zarzucał Konewka?
4. Co Sędziemu zarzucał Chrzciciel?
5. Jaki obraz Polaków odnajdujemy w tej księdze?
6. Jaka jest postawa narratora wobec opisywanych wydarzeń?
Księga VIII Zajazd
1. Kto bierze udział w wieczornym koncercie?
2. O czym opowiada Wojski?
3. Jakie zjawisko pokazało się na niebie i jak je odczytywano?
4. Kto podgląda rozmowę Jacka z Sędzią?
5. O czym rozmawia Tadeusz z Sędzią?
6. Jak wygląda spotkanie Tadeusza z Telimeną?
7. O czym myśli Tadeusz po rozmowie z Telimeną?
8. Dlaczego Hrabia przerywa zajazd?
9. W jaki sposób Hrabia rozmawia z Sędzią?
10.Kto ratuje się ucieczką?
11.Jak zachowuje się szlachta po zwycięstwie?
12.Czym się kończy zajazd?
Księga IX Bitwa
1. Jaką funkcję pełni porównanie szlachty do muszek?
2. Kto sprowadził Moskali?
3. Kto przybył na pomoc Sędziemu?
4. Jaką postawę wobec szlachty przyjmuje major?
5. Podaj 4 informacje o Płucie?
6. Czemu Płut nienawidzi Dobrzyńskiego?
7. Czego zażądał Płut od Sędziego w zamian za uwolnienie szlachty?
8. Kto wstawia się za więźniami?
9. Jaki obraz Rosjan przedstawiony został w tym fragmencie?
10.Wymień 4 rosyjskie przysłowia.
11.Jaki obraz Rosjan pokazują 4 przysłowia?
12.Scharakteryzuj pułkownika Rykowa.
13.Czym jest „Żółta księga”?
14.Kto przyjechał z odsieczą?
15.Co o szlachcie polskiej mówi narrator?
16.Na czym polegał podstęp Robaka?
17. Dlaczego Tadeusz zaatakował Płuta?
18. Wymień kilka punktów zwrotnych podczas bitwy.
19.Kogo podczas bitwy uratował Robak? Wymień 2 osoby.
20.Kto kogo wezwał na pojedynek?
21.Kto z kim ostatecznie miał się pojedynkować?
22. Dlaczego pojedynek został przerwany?
23.Jaką rolę w bitwie odegrała sernica?
24.Jak zachowują się Jegry doznawszy porażki?
25.Jak zachowuje się szlachta po zwycięstwie?
26.Kto bierze w niewolę Rykowa?
27.Czyje tchórzostwo zostaje napiętnowane przez narratora?
Księga X Emigracja. Jacek
1. Księga X rozpoczyna się opisem pewnego zjawiska atmosferycznego – jakiego?
2. Jaki jest stosunek Rykowa do Polaków?
3. Dlaczego Płut nie zaszkodzi Polakom?
4. Jak Gerwazy uzasadnił zabójstwo?
5. Kto musiał udać się na emigrację z powodu czynnego udziału w bitwie?
6. Dlaczego niektórzy ze szlachty po układach z Rykowem muszą uciekać do Księstwa
Warszawskiego?
7. Jaki obraz emigracji polskiej przedstawia narrator?
8. Po co zaręczyny Tadeusza i Zosi?
9. Dlaczego Sędzia jest kawalerem?
10.Dlaczego Tadeusz nie chce zaręczyn?
11.Czego dowiadujemy się o Zosi, gdy podgląda rozmowę Tadeusza i Sędziego?
12.Co Tadeusz dostaje od Zosi na drogę?
13.Co postanowił zrobić po zajeździe Hrabia?
14.Co Hrabia otrzymał od Telimeny?
15.Wskaż romantyczne cechy Hrabiego.
16.Jak na pomysł Hrabiego reagują słuchacze?
17.Dlaczego Tadeusz nie dowiedział się prawdy o swoim ojcu przed wyjazdem?
18. Kto wysłuchuje wyznania Jacka?
19.Jaki obraz Stolnika przedstawia Jacek w swojej spowiedzi?
20. Jak Jacek chciał ukoić gniew i ból po odmowie?
21.Za kogo miała zostać wydana Ewa?
22.Jak Ewa przyjęła postanowienie Stolnika o ślubie?
23.Dlaczego Jacek znalazł się pod zamkiem razem z Moskalami?
24.Jaka jest reakcja Gerwazego na słowa Jacka Soplicy? W co ciężko mu uwierzyć?
25.Jaki los spotkał Ewę i jej męża kasztelana?
26.Jaką funkcję pełnią gwiazdeczki oddzielające fragmenty spowiedzi Jacka?
27.Jaka była przyczyna śmierci matki Tadeusza?
28.Jak przezywano Jacka Soplicę za młodu?
29.Jak Jacka po śmierci Stolnika traktowała szlachta, a jak Moskale?
30.Dlaczego Jacek zdecydował się na emigrację?
31.Co Jacek przeżył na emigracji?
32.Jaka nowina dotarła do Jacka tuż przed jego śmiercią?
Księga XI Rok 1812
1. Jakim środkiem stylistycznym rozpoczyna się Księga XI?
2. Jakie znaki poprzedzają nadejście wojny?
3. Jak wyglądają przygotowania do uczty?
4. Jakie postaci historyczne pojawiają się w Soplicowie?
5. Z jakiej księgi korzystał Wojski przygotowując ucztę?
6. W jaki sposób następuje rehabilitacja Jacka Soplicy?
7. Czego dowiadujemy się o służbie Jacka Soplicy?
8. O czym rozmawiają Gerwazy i Protazy?
9. Jaki jest najlepszy sposób kończenia sporów między rodami?
10.Jakie zmiany zaszły w Zosi?
11.O czym rozmawiają Tadeusz i Zosia?
12.W jaki sposób następuje zakończenie sporu Rejenta z Asesorem?
13.Co robi Hrabia widząc Zosię?
14.Jakie wojskowe zasługi miał Hrabia?
15.Kogo obdarował Rejent?
16. Jak była ubrana Zosia?
17.wymień 3 pary narzeczeńskie.
Księga XII Kochajmy się
1. Kto jest Marszałkiem dworu?
2. Co opisuje Wojski?
3. Jak generał ocenia ucztę?
4. Co generał otrzymał od Gerwazego?
5. O czym mówił Maciek, a co nie spodobało się słuchaczom?
6. Co bardzo zgorszyło Maćka?
7. Dlaczego Hrabia wybucha gniewem?
8. Co proponuje Hrabiemu Telimena?
9. Kim zainteresował się Hrabia, aby ukarać niewierną kochankę?
10. O co Tadeusz poprosił Zosię?
11.Co Gerwazy ofiarował Zosi?
12.Jakie Sędzia wyraża przekonania szlachty na temat wolności?
13. O czym mówiła muzyka grana przez Jankiela?
14.Kto szedł w pierwszą parę poloneza?
15.Z czego wynika gniew kaprala Saka Dobrzyńskiego?
16. Do jakiej konwencji odwołuje się zakończenie XII księgi?
Pełne opracowanie i streszczenie „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza (czas akcji, miejsce akcji, bohaterowie, język, motywy, konteksty, symbole, geneza, „Epilog”, rodzaje broni – tabela na 45 stron) znajdziesz w MOIM SKLEPIE.
Chcesz zapisać się na korepetycje?
TEMATY WYPRACOWAŃ:
– idealizacja ojczyzny, sakralizacja, ten kraj z dziecięcych wspomnień jest niczym święte miejsce; dworek kreowany jako centrum polszczyzny — arkadyjski, chędogo (bogato)
– kult tradycji — liczne obyczaje, najczęściej występującym w utworze przymiotnikiem jest „ostatni” – to ma podkreślać odchodzenie w przeszłość sarmackiej Polski wraz z jej obyczajowością, to tworzy nastrój nostalgii, ale też nadziei na nowe pokolenie i lepsze czasy — Tadeusz i Zosia w dniu zaręczyn dokonują aktu UWŁASZCZENIA CHŁOPÓW (nadanie im na własność ziemi, na której pracują i zniesienie niewolnictwa tzn. darmowego pracowania na rzecz pana — pańszczyzny); krytyka mody francuskiej „fircyków” i „kawalerów modnych”, Dobrzyński wyśmiewa Rejenta, który na prośbę Telimeny zakłada frak (sic!) zamiast kontusza; Telimena też wg mieszkańców Soplicowa niegrzecznie się ubiera, bo ma zbyt wiele ozdób, zupełnie inaczej niż kobiety ubrane po szlachecku
– rola ucztowania — to nie tylko zwyczaj szlachecki, pełno tu opisów dań, to czas symboliczny np. zjedzenie deseru Wojskiego jest jak zjedzenie ojczyzny, to akt teofagii — spożywanie bóstwa (jak Eucharystia)
– motywy muzyczne — to trzy wielkie koncerty:
koncert Wojskiego na rogu — podobno to pieśń o nierozerwalnym związku człowieka z naturą właśnie przez to, że opowiada o polowaniach;
przedwieczorny koncert — to opowieść niczym „Pieśń nad Pieśniami”, zespolenie Nieba i Ziemi, natura przemawia do człowieka, a on w nią wkracza i staje się jej częścią;
koncert Jankiela — liczne rozpoznawalne melodie jak np. „Polonez Trzeciego Maja”, „Idzie żołnierz borem, lasem”, „Mazurek Dąbrowskiego” oraz melodie, które ilustrują czasy targowicy, rzezi warszawskiej Pragi podczas insurekcji kościuszkowskiej z 1794 r.
– bohater, który przechodzi przemianę, romantyczny, tragiczny i bajroniczny — Jacek Soplica
– współzależność losów ludzkich i przyrody, która jest wielką siłą opiekuńczą; Mickiewicz jako kolorysta
– do wizji Soplicowa odwołuje się Stefan Żeromski w „Przedwiośniu”, gdy tworzy Nawłoć oraz Witold Gombrowicz w „Ferdydurke”, gdy ukazuje dworek Hurleckich.
Pełne opracowanie i streszczenie „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza (czas akcji, miejsce akcji, bohaterowie, język, motywy, konteksty, symbole, geneza, „Epilog”, rodzaje broni – tabela na 45 stron) znajdziesz w MOIM SKLEPIE.