Marzenia o lepszym świecie a zderzenie z rzeczywistością to temat wypracowania maturalnego, który pojawił się na maturze podstawowej w czerwcu 2023 r. W tym wpisie znajdziesz wszystko, co może Cię zainteresować na temat rozprawki Marzenia o lepszym świecie a zderzenie z rzeczywistością:

  • zasady oceniania
  • wyjaśnienie, o czym można napisać przy okazji tego tematu
  • propozycje kontekstów

Jeżeli szukasz gotowca, który wykorzystasz w swoim wypracowaniu, to mam dla Ciebie złą wiadomość – w tym wpisie tego nie znajdziesz.

Jeżeli jednak chcesz się nauczyć pisać doskonałe wypracowanie, to czytaj dalej, ponieważ pokażę Ci, co zrobić, żeby prawidłowo omówić ten temat.

Marzenia o lepszym świecie a zderzenie z rzeczywistością – wypracowanie maturalne

Zacznijmy od początku – czyli od tego, jakie zadanie przed Tobą stoi. Oto treść polecenia z matury w czerwcu 2023 r.

Temat 2.
Marzenia o lepszym świecie a zderzenie z rzeczywistością.
W pracy odwołaj się do:

Na co należy zwrócić szczególną uwagę podczas omawiania tego tematu?

Odpowiedź na to pytanie wynika wprost z uszczegółowienia zasad oceniania (czyli z pliku, który znajduje się w zasadach oceniania matury w czerwcu 2023). 

Wynika z tego, że przy opracowaniu tematu Marzenia o lepszym świecie a zderzenie z rzeczywistością musisz:

  1. odwołać się do lektury obowiązkowej (bez tego dostaniesz 0 punktów za wypracowanie)
  2. odwołać się do marzeń bohatera literackiego o lepszym świecie i rozważyć zależność między marzeniami o lepszym świecie a zderzeniem z rzeczywistością (musisz omówić oba te elementy na przykładzie każdego utworu literackiego; jeśli omówisz tylko jeden element, wówczas utwór zostanie wykorzystany co najwyżej częściowo funkcjonalnie)

Poniżej znajdziesz natomiast uszczegółowienie zasad oceniania tematu Marzenia o lepszym świecie a zderzenie z rzeczywistością (wraz z wyjaśnieniem pojęć kluczowych).

Marzenia o lepszym świecie a zderzenie z rzeczywistością – zasady oceniania

Poniżej znajdziesz uszczegółowienie zasad oceniania tego tematu. Dlaczego to ważne? Pamiętaj, że dzięki uszczegółowieniu zasad oceniania możesz się dowiedzieć, co należało napisać, aby utwory literackie zostały uznane za omówione w pełni funkcjonalnie!
Uszczegółowienie zasad oceniania:

1. Rozumienie pojęć:
a) marzenia – to, czego się pragnie i co zamierza się mieć lub osiągnąć, ale czego realizacja nie zawsze jest łatwa czy możliwa
b) lepszy świat
– miejsce (np. planeta/kraj/otoczenie), które jest urządzone/wydaje się urządzone/planuje się urządzić lepiej niż to, w którym się jest
– środowisko/społeczeństwo, które jest urządzone/wydaje się urządzone/planuje się urządzić lepiej niż to, w którym się jest
– utopia
c) zderzenie
– konfrontowanie
– napotkanie trudności w podejmowanych działaniach
d) rzeczywistość
– to, co istnieje naprawdę
– sytuacja lub warunki, w których ktoś żyje, coś się odbywa.

2. Wypracowanie przynajmniej częściowo dotyczy problemu wskazanego w poleceniu, jeżeli w pracy zdający omówił:
a) marzenia o lepszym świecie
ORAZ
b) praca zawiera opinię albo uzasadnienie.

3. Utwór literacki uznaje się za wykorzystany w pełni funkcjonalnie, jeżeli zdający w argumentacji odwołał się:
a) do czyichś marzeń o lepszym świecie
ORAZ
b) rozważył zależność między marzeniami o lepszym świecie a zderzeniem z rzeczywistością.

4. Lektura obowiązkowa – dowolna lektura obowiązkowa, wybrana spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 arkusza, ilustrująca zagadnienie sformułowane w temacie.

Źródło: Zasady oceniania rozwiązań zadań.

Chcesz się dobrze przygotować do matury z języka polskiego?

Skorzystaj z mojego opracowania wszystkich 76 pytań jawnych na maturę ustną w 2026, 2027 i 2028 roku.

Pamiętaj, że dobrze opracowane pytania jawne mogą Ci pomóc także podczas pisania wypracowania!

Baba radzi – co zrobić, aby napisać prawidłowe wypracowanie na temat: Marzenia o lepszym świecie a zderzenie z rzeczywistością? Utwory literackie

W pierwszej kolejności: zastanów się, w których znanych Ci utworach literackich pojawia się motyw marzeń o lepszym świecie. Proponuję, aby punktem wyjścia były poniższe pytania jawne na maturę ustną 2026-2028:

Mitologia (cz. I – Grecja):

4. Poświęcenie się w imię wyższych wartości. Omów zagadnienie na podstawie Mitologii (cz. I Grecja) Jana Parandowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Antygona:

8. Prawa boskie a prawa ludzkie. Omów zagadnienie na podstawie Antygony Sofoklesa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

9. Człowiek wobec przeznaczenia. Omów zagadnienie na podstawie Antygony Sofoklesa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Romantyczność oraz wybrane ballady Adama Mickiewicza:

19. Świat ducha a świat rozumu. Omów zagadnienie na podstawie Romantyczności Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

20. Na czym polega ludowa sprawiedliwość? Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci ballad Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Dziady cz. III:

21. Losy młodzieży polskiej pod zaborami. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów części III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

22. Mesjanizm jako romantyczna idea poświęcenia. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów części III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

23. Postawy społeczeństwa polskiego wobec zaborcy. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów części III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

28. Czym dla człowieka może być wolność? Omów zagadnienie na podstawie Dziadów części III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

29. Motyw samotności. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów części III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Lalka:

30. Miłość – siła destrukcyjna czy motywująca do działania? Omów zagadnienie na podstawie Lalki Bolesława Prusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

33. Konfrontacja marzeń z rzeczywistością. Omów zagadnienie na podstawie Lalki Bolesława Prusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Zbrodnia i kara:

39. Ile człowiek jest gotów poświęcić dla innych? Omów zagadnienie na podstawie Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

40. Co może determinować ludzkie postępowanie? Omów zagadnienie na podstawie Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Wesele:

42. Co utrudnia porozumienie między przedstawicielami różnych grup społecznych? Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

43. Rola chłopów i inteligencji w sprawie niepodległościowej. Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

44. Sen o Polsce czy sąd nad Polską? Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

45. Symboliczne znaczenie widm i zjaw. Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

46. Motyw tańca. Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Przedwiośnie:

49. Wojna i rewolucja jako źródła doświadczeń człowieka. Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

50. Różne wizje odbudowy Polski po odzyskaniu niepodległości. Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

51. Młodość jako czas kształtowania własnej tożsamości. Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

53. Utopijny i realny obraz rzeczywistości. Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Proszę państwa do gazu:

56. „Człowiek zlagrowany” jako ofiara zbrodniczego systemu. Omów zagadnienie na podstawie utworu Proszę państwa do gazu Tadeusza Borowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Zdążyć przed Panem Bogiem:

59. Czy możliwe jest zachowanie godności w skrajnych sytuacjach? Omów zagadnienie na podstawie Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

60. Zagłada z perspektywy świadka i uczestnika wydarzeń w getcie. Omów zagadnienie na podstawie Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Rok 1984:

67. Jak zachować wolność w państwie totalitarnym? Omów zagadnienie na podstawie utworu Rok 1984 George’a Orwella. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Tango:

70. Bunt przeciwko porządkowi społecznemu. Omów zagadnienie na podstawie Tanga Sławomira Mrożka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

72. Normy społeczne – ograniczają człowieka czy porządkują życie? Omów zagadnienie na podstawie Tanga Sławomira Mrożka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Górą „Edek”:

73. W jakim celu autor nawiązuje w swoim tekście do innego tekstu? Omów zagadnienie na podstawie utworu Górą „Edek” Marka Nowakowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Temat rozważony? W takim razie teraz stwórz klucz interpretacyjny – zastanów się, które przykłady marzeń o lepszym świecie mogą się ze sobą łączyć. Rozważ, o czym marzą bohaterowie (pamiętaj, że musi być to marzenie o lepszym świecie, a więc najlepiej – o ważnych sprawach, takich jak ojczyzna, tożsamość, obrona wartości itd.). Zastanów się, co łączy Twoje przykłady – czy warto marzyć? A może jednostka jest skazana na porażkę?
Pamiętaj, że omawiane wątki powinny jakoś się ze sobą łączyć. Przeanalizuj zatem zagadnienie tak, aby przedstawić różnorodne argumenty, które będą razem tworzyć przemyślaną wypowiedź.
Podpowiedź: jeśli nie wiesz, którą lekturę obowiązkową wybrać, skup się na omówieniu przykładów z tych lektur, które znasz najlepiej. Możesz również wziąć pod uwagę tylko lektury omawiane we fragmentach – dzięki temu unikniesz ryzyka popełnienia błędu kardynalnego!

Chcesz się dobrze przygotować do matury z języka polskiego?

Skorzystaj z mojego opracowania wszystkich 76 pytań jawnych na maturę ustną w 2026, 2027 i 2028 roku.

Pamiętaj, że dobrze opracowane pytania jawne mogą Ci pomóc także podczas pisania wypracowania!