Jaki wpływ na człowieka ma otaczająca go przestrzeń? to temat wypracowania maturalnego, który pojawił się na maturze podstawowej w czerwcu 2024 r. W tym wpisie znajdziesz wszystko, co może Cię zainteresować na temat rozprawki Jaki wpływ na człowieka ma otaczająca go przestrzeń?:

  • zasady oceniania
  • wyjaśnienie, o czym można napisać przy okazji tego tematu
  • propozycje kontekstów

Jeżeli szukasz gotowca, który wykorzystasz w swoim wypracowaniu, to mam dla Ciebie złą wiadomość – w tym wpisie tego nie znajdziesz.

Jeżeli jednak chcesz się nauczyć pisać doskonałe wypracowanie, to czytaj dalej, ponieważ pokażę Ci, co zrobić, żeby prawidłowo omówić ten temat.

Jaki wpływ na człowieka ma otaczająca go przestrzeń? – wypracowanie maturalne

Zacznijmy od początku – czyli od tego, jakie zadanie przed Tobą stoi. Oto treść polecenia z matury w czerwcu 2024 r.

Temat 1.
Jaki wpływ na człowieka ma otaczająca go przestrzeń?
W pracy odwołaj się do:

Na co należy zwrócić szczególną uwagę podczas omawiania tego tematu?

Odpowiedź na to pytanie wynika wprost z uszczegółowienia zasad oceniania (czyli z pliku, który znajduje się w zasadach oceniania matury w czerwcu 2024). 

Wynika z tego, że przy opracowaniu tematu Jaki wpływ na człowieka ma otaczająca go przestrzeń? musisz:

  1. odwołać się do lektury obowiązkowej (bez tego dostaniesz 0 punktów za wypracowanie)
  2. przedstawić przestrzeń otaczającą człowieka oraz omówić jej wpływ na człowieka (musisz omówić oba te elementy na przykładzie każdego utworu literackiego; jeśli omówisz tylko jeden element, wówczas utwór zostanie wykorzystany co najwyżej częściowo funkcjonalnie)

Poniżej znajdziesz natomiast uszczegółowienie zasad oceniania tematu Jaki wpływ na człowieka ma otaczająca go przestrzeń? (wraz z wyjaśnieniem pojęć kluczowych).

Jaki wpływ na człowieka ma otaczająca go przestrzeń? – zasady oceniania

Poniżej znajdziesz uszczegółowienie zasad oceniania tego tematu. Dlaczego to ważne? Pamiętaj, że dzięki uszczegółowieniu zasad oceniania możesz się dowiedzieć, co należało napisać, aby utwory literackie zostały uznane za omówione w pełni funkcjonalnie!
Uszczegółowienie zasad oceniania:

1. Rozumienie pojęć:
a) jaki wpływ, np.
− wartościowanie oddziaływania przestrzeni na człowieka
− efekt oddziaływania przestrzeni na człowieka
− proces oddziaływania przestrzeni na człowieka
b) człowiek
− każda postać literacka (a w przypadku kontekstów – również np. filmowa), w tym postacie, które nie są ludźmi
− jednostka ALBO zbiorowość (grupa ludzi) / bohater zbiorowy / ludzkość (wymiar uniwersalny)
c) przestrzeń otaczająca człowieka
− obszar, teren – nieograniczony albo objęty granicami, zabudowany albo otwarty – na którym znajduje się jakiś człowiek.

2. Zdający może zrozumieć i zrealizować temat w dowolny sposób. Jeżeli wypowiedź zdającego jest zgodna z tematem i z warunkami zadania, pracę należy oceniać.

3. Wypracowanie przynajmniej częściowo dotyczy problemu wskazanego w poleceniu, jeżeli w pracy zdający:
a) przedstawił przestrzeń otaczającą człowieka
ALBO
b) omówił wpływ przestrzeni na człowieka
ORAZ
c) praca zawiera opinię albo uzasadnienie.

4. Utwór literacki uznaje się za wykorzystany w pełni funkcjonalnie, jeżeli zdający w argumentacji:
a) przedstawił przestrzeń otaczającą człowieka
ORAZ
b) omówił wpływ przestrzeni na człowieka.

5. Utwór literacki uznaje się za wykorzystany częściowo funkcjonalnie, jeżeli zdający w argumentacji:
a) przedstawił przestrzeń otaczającą człowieka
ALBO
b) omówił wpływ przestrzeni na człowieka.

6. Lektura obowiązkowa – dowolna lektura obowiązkowa, wybrana spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 arkusza, ilustrująca zagadnienie sformułowane w temacie.

Źródło: Zasady oceniania rozwiązań zadań.

Chcesz się dobrze przygotować do matury z języka polskiego?

Skorzystaj z mojego opracowania wszystkich 76 pytań jawnych na maturę ustną w 2026, 2027 i 2028 roku.

Pamiętaj, że dobrze opracowane pytania jawne mogą Ci pomóc także podczas pisania wypracowania!

Baba radzi – co zrobić, aby napisać prawidłowe wypracowanie na temat: Jaki wpływ na człowieka ma otaczająca go przestrzeń? Utwory literackie

W pierwszej kolejności: zastanów się, w których znanych Ci utworach literackich pojawia się motyw przestrzeni. Proponuję, aby punktem wyjścia były poniższe pytania jawne na maturę ustną 2026-2028:

Dziady cz. III:

21. Losy młodzieży polskiej pod zaborami. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów części III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

22. Mesjanizm jako romantyczna idea poświęcenia. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów części III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

23. Postawy społeczeństwa polskiego wobec zaborcy. Omów zagadnienie na podstawie Dziadów części III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Lalka:

32. Jaką rolę w relacjach międzyludzkich odgrywają majątek i pochodzenie? Omów zagadnienie na podstawie Lalki Bolesława Prusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

34. Miasto – przestrzeń przyjazna czy wroga człowiekowi? Omów zagadnienie na podstawie Lalki Bolesława Prusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Zbrodnia i kara:

37. Walka człowieka ze swoimi słabościami. Omów zagadnienie na podstawie Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

38. Motyw winy i kary. Omów zagadnienie na podstawie Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

39. Ile człowiek jest gotów poświęcić dla innych? Omów zagadnienie na podstawie Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

40. Co może determinować ludzkie postępowanie? Omów zagadnienie na podstawie Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

41. Motyw przemiany bohatera. Omów zagadnienie na podstawie Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Wesele:

42. Co utrudnia porozumienie między przedstawicielami różnych grup społecznych? Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

43. Rola chłopów i inteligencji w sprawie niepodległościowej. Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

46. Motyw tańca. Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Chłopi (fragmenty):

47. Obyczaj i tradycja w życiu społeczeństwa. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Chłopów Władysława Stanisława Reymonta. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Przedwiośnie:

49. Wojna i rewolucja jako źródła doświadczeń człowieka. Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Ferdydurke (fragmenty):

54. Groteskowy obraz świata. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Ferdydurke Witolda Gombrowicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

55. Człowiek wobec presji otoczenia. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Ferdydurke Witolda Gombrowicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Proszę państwa do gazu:

56. „Człowiek zlagrowany” jako ofiara zbrodniczego systemu. Omów zagadnienie na podstawie utworu Proszę państwa do gazu Tadeusza Borowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Inny świat (fragmenty):

58. Konsekwencje zniewolenia człowieka. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Innego świata Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Zdążyć przed Panem Bogiem:

59. Czy możliwe jest zachowanie godności w skrajnych sytuacjach? Omów zagadnienie na podstawie Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

60. Zagłada z perspektywy świadka i uczestnika wydarzeń w getcie. Omów zagadnienie na podstawie Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Dżuma:

62. Co skłania człowieka do poświęceń? Omów zagadnienie na podstawie Dżumy Alberta Camusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

63. Człowiek wobec cierpienia i śmierci. Omów zagadnienie na podstawie Dżumy Alberta Camusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

65. Jakie postawy przyjmuje człowiek wobec zła? Omów zagadnienie na podstawie Dżumy Alberta Camusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Rok 1984:

67. Jak zachować wolność w państwie totalitarnym? Omów zagadnienie na podstawie utworu Rok 1984 George’a Orwella. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Tango:

70. Bunt przeciwko porządkowi społecznemu. Omów zagadnienie na podstawie Tanga Sławomira Mrożka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

72. Normy społeczne – ograniczają człowieka czy porządkują życie? Omów zagadnienie na podstawie Tanga Sławomira Mrożka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Górą „Edek”:

73. W jakim celu autor nawiązuje w swoim tekście do innego tekstu? Omów zagadnienie na podstawie utworu Górą „Edek” Marka Nowakowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Miejsce:

74. Miejsca ważne w życiu człowieka. Omów zagadnienie na podstawie Miejsca Andrzeja Stasiuka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Profesor Andrews w Warszawie:

75. Stan wojenny z perspektywy obcokrajowca. Omów zagadnienie na podstawie utworu Profesor Andrews w Warszawie Olgi Tokarczuk. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Podróże z Herodotem (fragmenty):

76. Czym dla człowieka może być podróżowanie? Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Podróży z Herodotem Ryszarda Kapuścińskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Temat rozważony? W takim razie teraz stwórz klucz interpretacyjny – zastanów się, jak można różnorodnie przedstawić wpływ przestrzeni na jednostkę. 
Dzięki temu Twoja praca będzie sprawiała wrażenie przemyślanej. Pamiętaj, że omawiane wątki powinny jakoś się ze sobą łączyć. Przeanalizuj zatem zagadnienie tak, aby przedstawić różnorodne argumenty, które będą razem tworzyć przemyślaną wypowiedź.
Podpowiedź: jeśli nie wiesz, którą lekturę obowiązkową wybrać, skup się na omówieniu przykładów z tych lektur, które znasz najlepiej. Możesz również wziąć pod uwagę tylko lektury omawiane we fragmentach – dzięki temu unikniesz ryzyka popełnienia błędu kardynalnego!

Chcesz się dobrze przygotować do matury z języka polskiego?

Skorzystaj z mojego opracowania wszystkich 76 pytań jawnych na maturę ustną w 2026, 2027 i 2028 roku.

Pamiętaj, że dobrze opracowane pytania jawne mogą Ci pomóc także podczas pisania wypracowania!