Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i o świecie, w którym żyje to temat wypracowania maturalnego, który pojawił się na maturze podstawowej w sierpniu 2024 r. W tym wpisie znajdziesz wszystko, co może Cię zainteresować na temat rozprawki Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i o świecie, w którym żyje:

  • zasady oceniania
  • wyjaśnienie, o czym można napisać przy okazji tego tematu
  • propozycje kontekstów

Jeżeli szukasz gotowca, który wykorzystasz w swoim wypracowaniu, to mam dla Ciebie złą wiadomość – w tym wpisie tego nie znajdziesz.

Jeżeli jednak chcesz się nauczyć pisać doskonałe wypracowanie, to czytaj dalej, ponieważ pokażę Ci, co zrobić, żeby prawidłowo omówić ten temat.

Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i o świecie, w którym żyje – wypracowanie maturalne

Zacznijmy od początku – czyli od tego, jakie zadanie przed Tobą stoi. Oto treść polecenia z matury w sierpniu 2024 r.

Temat 2.
Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i o świecie, w którym żyje.
W pracy odwołaj się do:

Na co należy zwrócić szczególną uwagę podczas omawiania tego tematu?

Odpowiedź na to pytanie wynika wprost z uszczegółowienia zasad oceniania (czyli z pliku, który znajduje się w zasadach oceniania matury w sierpniu 2024). 

Wynika z tego, że przy opracowaniu tematu Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i o świecie, w którym żyje musisz:

  1. odwołać się do lektury obowiązkowej (bez tego dostaniesz 0 punktów za wypracowanie)
  2. omówić poszukiwanie przez człowieka prawdy o sobie oraz omówić poszukiwanie przez człowieka prawdy o świecie, w którym życie (musisz omówić oba te elementy na przykładzie każdego utworu literackiego; jeśli omówisz tylko jeden element, wówczas utwór zostanie wykorzystany co najwyżej częściowo funkcjonalnie)

Poniżej znajdziesz natomiast uszczegółowienie zasad oceniania tematu Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i o świecie, w którym żyje (wraz z wyjaśnieniem pojęć kluczowych).

Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i o świecie, w którym żyje – zasady oceniania

Poniżej znajdziesz uszczegółowienie zasad oceniania tego tematu. Dlaczego to ważne? Pamiętaj, że dzięki uszczegółowieniu zasad oceniania możesz się dowiedzieć, co należało napisać, aby utwory literackie zostały uznane za omówione w pełni funkcjonalnie!
Uszczegółowienie zasad oceniania:

1. Rozumienie pojęć:
a) człowiek/osoba
− każda postać literacka (a w przypadku kontekstów – również np. filmowa), w tym postacie, które nie są ludźmi
– jednostka
b) świat, w którym żyje człowiek
– miejsce zamieszkania człowieka, np. planeta, kraj, region, miejscowość
– społeczność, w której żyje człowiek
c) poszukiwanie prawdy o sobie
− analizowanie własnych myśli/przeżyć/czynów/doświadczeń w celu zrozumienia siebie i swojego postępowania
– wnioski z własnych przemyśleń/przeżyć/czynów/doświadczeń
d) poszukiwanie prawdy o świecie
– obserwacja świata w celu zrozumienia zachodzących w nim procesów, np. fizycznych, społecznych, metafizycznych
– wnioski z obserwacji świata / z przemyśleń o świecie.

2. Zdający może zrozumieć i zrealizować temat w dowolny sposób. Jeżeli wypowiedź zdającego jest zgodna z tematem i z warunkami zadania, pracę należy oceniać.

3. Wypracowanie przynajmniej częściowo dotyczy problemu wskazanego w poleceniu, jeżeli w pracy zdający omówił:
a) poszukiwanie przez człowieka prawdy o sobie
ALBO
b) poszukiwanie przez człowieka prawdy o świecie, w którym żyje
ORAZ
c) praca zawiera opinię albo uzasadnienie.

4. Utwór literacki uznaje się za wykorzystany w pełni funkcjonalnie, jeżeli zdający w argumentacji omówił:
a) poszukiwanie przez człowieka prawdy o sobie
ORAZ
b) poszukiwanie przez człowieka prawdy o świecie, w którym żyje.

5. Utwór literacki uznaje się za wykorzystany częściowo funkcjonalnie, jeżeli zdający w argumentacji omówił:
a) poszukiwanie przez człowieka prawdy o sobie
ALBO
b) poszukiwanie przez człowieka prawdy o świecie, w którym żyje.

6. Lektura obowiązkowa – dowolna lektura obowiązkowa, wybrana spośród lektur wymienionych na stronach 3 i 4 arkusza, ilustrująca zagadnienie sformułowane w temacie.

Źródło: Zasady oceniania rozwiązań zadań.

Chcesz się dobrze przygotować do matury z języka polskiego?

Skorzystaj z mojego opracowania wszystkich 76 pytań jawnych na maturę ustną w 2026, 2027 i 2028 roku.

Pamiętaj, że dobrze opracowane pytania jawne mogą Ci pomóc także podczas pisania wypracowania!

Baba radzi – co zrobić, aby napisać prawidłowe wypracowanie na temat: Człowiek w poszukiwaniu prawdy o sobie i o świecie, w którym żyje? Utwory literackie

W pierwszej kolejności: zastanów się, w których znanych Ci utworach literackich pojawia się motyw poszukiwania prawdy o sobie i o świecie. Proponuję, aby punktem wyjścia były poniższe pytania jawne na maturę ustną 2026-2028:
Biblia (fragmenty):

2. Człowiek wobec niestałości świata. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Księgi Koheleta. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Antygona:

8. Prawa boskie a prawa ludzkie. Omów zagadnienie na podstawie Antygony Sofoklesa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

9. Człowiek wobec przeznaczenia. Omów zagadnienie na podstawie Antygony Sofoklesa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią (fragmenty):

11. Motyw tańca śmierci. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Makbet:

14. Czy człowiek decyduje o własnym losie? Omów zagadnienie na podstawie Makbeta Williama Szekspira. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

15. Jaki wpływ na człowieka ma sprawowanie przez niego władzy? Omów zagadnienie na podstawie MakbetaWilliama Szekspira. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Wybrana satyra Ignacego Krasickiego:

18. Wady ludzkie w krzywym zwierciadle satyry. Omów zagadnienie na podstawie znanej Ci satyry Ignacego Krasickiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Romantyczność oraz wybrane ballady Adama Mickiewicza:

19. Świat ducha a świat rozumu. Omów zagadnienie na podstawie Romantyczności Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

20. Na czym polega ludowa sprawiedliwość? Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci ballad Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Dziady cz. III:

25. Jakie prawdy o człowieku ujawniają jego sny albo widzenia? Omów zagadnienie na podstawie Dziadów części III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

26. W jakim celu twórca nawiązuje do motywów biblijnych? Omów zagadnienie na podstawie Dziadów części III Adama Mickiewicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Lalka:

30. Miłość – siła destrukcyjna czy motywująca do działania? Omów zagadnienie na podstawie Lalki Bolesława Prusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

32. Jaką rolę w relacjach międzyludzkich odgrywają majątek i pochodzenie? Omów zagadnienie na podstawie Lalki Bolesława Prusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

33. Konfrontacja marzeń z rzeczywistością. Omów zagadnienie na podstawie Lalki Bolesława Prusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

34. Miasto – przestrzeń przyjazna czy wroga człowiekowi? Omów zagadnienie na podstawie Lalki Bolesława Prusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Zbrodnia i kara:

39. Ile człowiek jest gotów poświęcić dla innych? Omów zagadnienie na podstawie Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

40. Co może determinować ludzkie postępowanie? Omów zagadnienie na podstawie Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Wesele:

42. Co utrudnia porozumienie między przedstawicielami różnych grup społecznych? Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

44. Sen o Polsce czy sąd nad Polską? Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

46. Motyw tańca. Omów zagadnienie na podstawie Wesela Stanisława Wyspiańskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Przedwiośnie:

49. Wojna i rewolucja jako źródła doświadczeń człowieka. Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

51. Młodość jako czas kształtowania własnej tożsamości. Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

52. Rola autorytetu w życiu człowieka. Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

53. Utopijny i realny obraz rzeczywistości. Omów zagadnienie na podstawie Przedwiośnia Stefana Żeromskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Ferdydurke (fragmenty):

54. Groteskowy obraz świata. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Ferdydurke Witolda Gombrowicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

55. Człowiek wobec presji otoczenia. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Ferdydurke Witolda Gombrowicza. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Proszę państwa do gazu:

56. „Człowiek zlagrowany” jako ofiara zbrodniczego systemu. Omów zagadnienie na podstawie utworu Proszę państwa do gazu Tadeusza Borowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Inny świat (fragmenty):

58. Konsekwencje zniewolenia człowieka. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Innego świata Gustawa Herlinga-Grudzińskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Zdążyć przed Panem Bogiem:

59. Czy możliwe jest zachowanie godności w skrajnych sytuacjach? Omów zagadnienie na podstawie Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

60. Zagłada z perspektywy świadka i uczestnika wydarzeń w getcie. Omów zagadnienie na podstawie Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

61. Walka o życie z perspektywy wojennej i powojennej. Omów zagadnienie na podstawie Zdążyć przed Panem Bogiem Hanny Krall. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Dżuma:

62. Co skłania człowieka do poświęceń? Omów zagadnienie na podstawie Dżumy Alberta Camusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

63. Człowiek wobec cierpienia i śmierci. Omów zagadnienie na podstawie Dżumy Alberta Camusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

64. Czy możliwa jest przyjaźń w sytuacjach skrajnych? Omów zagadnienie na podstawie Dżumy Alberta Camusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

65. Jakie postawy przyjmuje człowiek wobec zła? Omów zagadnienie na podstawie Dżumy Alberta Camusa. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Rok 1984:

67. Jak zachować wolność w państwie totalitarnym? Omów zagadnienie na podstawie utworu Rok 1984 George’a Orwella. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

68. Znaczenie propagandy w państwie totalitarnym. Omów zagadnienie na podstawie utworu Rok 1984 George’a Orwella. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

69. Nowomowa jako sposób na ograniczenie wolności człowieka. Omów zagadnienie na podstawie utworu Rok 1984 George’a Orwella. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Tango:

70. Bunt przeciwko porządkowi społecznemu. Omów zagadnienie na podstawie Tanga Sławomira Mrożka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

71. Konflikt pokoleń. Omów zagadnienie na podstawie Tanga Sławomira Mrożka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

72. Normy społeczne – ograniczają człowieka czy porządkują życie? Omów zagadnienie na podstawie Tanga Sławomira Mrożka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Górą „Edek”:

73. W jakim celu autor nawiązuje w swoim tekście do innego tekstu? Omów zagadnienie na podstawie utworu Górą „Edek” Marka Nowakowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Miejsce:

74. Miejsca ważne w życiu człowieka. Omów zagadnienie na podstawie Miejsca Andrzeja Stasiuka. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Podróże z Herodotem (fragmenty):

76. Czym dla człowieka może być podróżowanie? Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Podróży z Herodotem Ryszarda Kapuścińskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

Temat rozważony? W takim razie teraz stwórz klucz interpretacyjny – zastanów się, które przejawy poszukiwania prawdy o sobie i o świecie mogą się ze sobą łączyć. Dzięki temu Twoja praca będzie sprawiała wrażenie przemyślanej. 
Pamiętaj, że omawiane wątki powinny być różnorodne, a jednocześnie – powinny tworzyć spójną wypowiedź argumentacyjną. Przeanalizuj zatem zagadnienie tak, aby przedstawić różnorodne argumenty, które będą razem tworzyć przemyślaną wypowiedź.
Podpowiedź: jeśli nie wiesz, którą lekturę obowiązkową wybrać, skup się na omówieniu przykładów z tych lektur, które znasz najlepiej. Możesz również wziąć pod uwagę tylko lektury omawiane we fragmentach – dzięki temu unikniesz ryzyka popełnienia błędu kardynalnego!

Chcesz się dobrze przygotować do matury z języka polskiego?

Skorzystaj z mojego opracowania wszystkich 76 pytań jawnych na maturę ustną w 2026, 2027 i 2028 roku.

Pamiętaj, że dobrze opracowane pytania jawne mogą Ci pomóc także podczas pisania wypracowania!